جاماندگان تحصیل!

 آمارها از ترک تحصیل دانش‌آموزان متفاوت است؛ برخی از اعداد و ارقام در کشور از 130 هزار نفر و برخی آمارها از ترک تحصیل پنج میلیون دانش‌آموز حکایت می‌کنند. شاید برای خیلی‌ها تصور اینکه روزی فرزندشان پیش از اتمام دوره نظام تحصیلی، ترک تحصیل کنند، محال باشد؛ اما امروز شرایط مختلفی موجب می‌شود تا دانش‌آموزان از تحصیل باز بمانند. مطابق آخرین بررسی و آمارهای رسمی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان، امسال حدود سه‌‌هزار دانش‌آموز در استان از تحصیل بازمانده‌اند که شاید مهم‌ترین عامل شرایط اقتصادی باشد. وضعیت سخت اقتصادی موجب شده تا برخی از خانواده‌ها و حتی دانش‌آموزان ترجیح دهند که به جای تحصیل، خیلی زود وارد بازار کار شوند.
 
یک کارشناس حوزه آموزش با اعتقاد بر اینکه ترک تحصیل دانش‌آموزان رو به افزایش است، عواملی همچون کرونا، شرایط اقتصادی و… را موجب روند صعودی ترک تحصیل دانش‌آموزان می‌داند و به «اصفهان زیبا» می‌گوید: مطابق آمارهای رسمی 130 هزار نفر و برخی آمارهای دیگر در دوره کرونا نزدیک 900 هزار نفر از آموزش جا مانده‌اند؛ همچنین بنا بر برخی آمارهای غیررسمی در کل کشور پنج میلیون دانش‌آموز ترک تحصیل کرده‌اند.نیک‌نژاد با تحلیل دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان، توضیح می‌دهد: شرایط اقتصادی، یکی از مهم‌ترین دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان در مناطق کم‌برخوردار همچون خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، خوزستان، ایلام و… است. خانواده‌ها ترجیح می‌دهند اگر فرزاندانشان پسر است، نیروی کار شوند و اگر دختر است، ازدواج کنند؛ البته دختران بیشترین قربانیان شرایط سخت اقتصادی و ترک تحصیل هستند.او همچنین به پاندمی کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: آموزش مجازی و آنلاین نیازمند ابزارهایی بود که متأسفانه در مناطق نابرخوردار و حاشیه‌ای شهرهای بزرگ و حتی در مرکز شهرها دانش‌آموزان امکان تهیه ابزار ساده آن را نداشتند. این عامل هم موجب افزایش آمار ترک‌تحصیل شد؛ البته در این دوران برخی خانواده‌ها آموزش‌های آنلاین را مفید نمی‌دانستند؛ بنابراین شرایط این آموزش را برای فرزندانشان مهیا نکردند.
 
تحصیل گران
این کارشناس با تأکید بر اینکه امروز همانند گذشته آموزش برای گذار طبقاتی نیست تا فرد زندگی خود و خانواده‌اش را تحت‌تأثیر قرار دهد، تأکید می‌کند: در حال حاضر آمار تحصیل‌کردگان دانشگاهی رو به افزایش است. از سوی دیگر اکنون درصد بالایی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، جذب رشته و درس خود نمی‌شوند؛ بنابراین جوانان و نوجوانان با مشاهده این شرایط کمتر حاضر می‌شوند تا برای تحصیل هزینه کنند.او همچنین با اشاره به طبقاتی‌شدن آموزش می‌گوید: امروز حتی اگر دانش‌آموزی بااستعداد در یک خانواده فقیر باشد، راه برای ادامه تحصیل او دشوار است؛ چراکه مسیر کنکور، نیازمند پول است؛ بنابراین رتبه‌های پایین کنکور کمتر در لایه‌های پایین طبقات اجتماعی هستند؛ چراکه کنکور نیازمند فرایند آموزشی، کتاب و کلاس است و درواقع مافیای آموزشی، کنکور را به سمت و سوی گران‌شدن برده است.به گفته نیک‌نژاد، امروز کنکور تخصصی شده و سطح سؤالات کنکور آنقدر بالاست که کمتر دانش‌آموزی بدون کلاس کنکور امکان قبول‌شدن داشته باشد. تمام این شرایط بر ترک‌تحصیل دانش‌آموزان دامن زده است.او با اعتقاد بر اینکه نباید آموزش را فقط در چارچوب کار و حرفه ببینیم، گفت: خانواده‌ها باید آگاه شوند که آموزش برای پرورش دانش‌آموزان و رشد فردی و اجتماعی آن‌هاست.اما معاون آموزش متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان در این باره به «اصفهان‌زیبا»، می‌گوید: در سال‌های اخیر به طور میانگین تقریبا 2 درصد دانش‌آموزان استان دچار ترک تحصیل شده‌اند که معمولا در پایه‌های ورودی (ابتدایی به متوسطه اول و متوسطه اول به متوسطه دوم) این آمار اندکی بیشتر به چشم می‌خورد؛ البته آمار در پایه‌های میانی کمتر است.سید احمدرضا بنی‌لوحی اضافه می‌کند: یکی از دلایل عمده ترک‌تحصیل مربوط به روستاها و شهرستان‌های محروم است که دانش‌آموزان و به‌خصوص پسران خیلی زود جذب بازار کار می‌شوند و دختران نیز بعضا در پایه نهم جذب مشاغل خانگی و همچنین ازدواج و تشکیل خانواده می‌شوند، به هر حال در فرهنگ برخی مناطق محروم معتقد به ادامه تحصیل دختران بعد از دوره متوسطه اول نیستند.او همچنین با اشاره به کمبود مدارس در برخی مناطق و روستاهای کم‌جمعیت، می‌گوید: در روستایی که تعداد دانش‌آموزان آن بسیار کم است، نمی‌توان مدرسه مستقلی تأسیس کرد؛ بنابراین دانش‌آموزان را به مدارس شبانه‌روزی متمرکز در مرکز برخی شهرستان‌ها هدایت می‌کنیم که در این شرایط برخی خانواده‌ها به دلیل بعد مسافت موافق ادامه تحصیل فرزندانشان نیستند و این موضوع نیز موجب ترک تحصیل می‌شود.معاون آموزش متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان همچنین به هشت‌هزار نفر دانش‌آموز استان اصفهان در مناطق عشایری اشاره می‌کند و می‌گوید: خانواده‌های عشایر برخی مناطق بعد از گذراندن دوره ابتدایی یا دوره اول متوسطه ترجیح می‌دهند که فرزندانشان دیگر ادامه تحصیل ندهند که این بر آمار بازماندگان از تحصیل استان اضافه می‌کند.به گفته بنی‌لوحی، همچنین شیوع پاندمی کرونا درصدی موجب ترک تحصیل دانش‌آموزان در استان شد.او همچنین با تأکید بر اینکه درصدی از دانش‌آموزان مدارس اصفهان از اتباع دیگر کشورها هستند، توضیح می‌دهد: بیشتر اتباع افاغنه زمان مهاجرت به کشور در مدارس ثبت‌نام می‌کنند و ممکن است بعد از مدتی دیگر نخواهند در ایران اقامت داشته باشند یا فرزندشان در مدرسه درس بخواند؛ بنابراین بخش زیادی از آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل استان مربوط به اتباع دیگر کشورها هستند.
 
ترک‌تحصیل دو درصد از دانش‌آموزان اصفهانی
معاون آموزش متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش استان اصفهان تصریح می‌کند: در پایه‌های ورودی حدود سه‌هزار نفر در کل استان اصفهان ناچار به ترک‌تحصیل شده‌اند که مطابق بررسی‌ها این درصد در بین دختران و پسران مساوی است.او با تأکید بر تأثیر مشکلات اقتصادی خانواده‌ها در ترک‌تحصیل دانش‌آموزان، می‌گوید: اگر دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان مشکل معیشت نداشته باشند، هیچ‌گاه راضی نمی‌شوند که فرزندانشان ترک تحصیل کند.بنی‌لوحی البته به اقدامات آموزش و پرورش برای جلوگیری از ترک‌تحصیل دانش‌آموزان اشاره می‌کند و می‌گوید: هر ساله اسامی دانش‌آموزان در سیستم ثبت‌نام رؤیت و بررسی می‌شود که کدام دانش‌آموز در مدرسه حضور دارد و کدام دانش‌آموزان برای سال تحصیلی جدید ثبت‌نام نکرده که معمولا در ایام آذر ماه از نواحی، مناطق و مدارس به تفکیک آمار گرفته، رصد و پیگیری می‌شود و در نهایت با راهکارهای مدارس و مناطق و همچنین مشاوران مدارس و… حدود یک درصد از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به مدارس برمی‌گردند؛ اما در نهایت امسال شاهد ترک‌تحصیل حدود 2 درصد از دانش‌آموزان اصفهانی بودیم.