به گزارش اصفهان زیبا؛ اصفهان به لحاظ اینکه یک استان تاریخی و فرهنگی محسوب میشود، شناسنامه ایران به حساب میآید. تمامی عناصر ایرانی اسـلامی در معماری جاذبههای گردشگری مذهبی اصفهان دیده میشود و به معنای واقعی میتوان مصادیق گردشگری منظر را در اصفهان و بهویژه در مکانهایی که ریشه مذهبیتاریخی دارند مشاهده کرد.
برای رونق گردشگری مذهبی اصفهان باید گردشگری منظر را موردتوجه قرار داد؛ چرا که در گردشگری منظر از ظاهر پدیده عبور کرده و لایههای درونی را موردکنکاش قرار میدهیم. در مکانهایی که جزو جاذبههای گردشگری اصفهان به حساب میآیند، حالت معماگونهای از فرم و محتوا را مشاهده میکنیم؛ چه بسا اینکه در برخی جاذبههای گردشگری اصفهان میتوان تلفیق این دو را مشاهده کرد. زمانی که گردشگران این لایههای درونی را کشف میکنند با آنها ارتباط برقرار کرده و این باعث بازگشت مجدد گردشگران برای بازدید از این مکانها خواهد شد.
در اصفهان هویت بین مذهبی و بین ادیانی وجود دارد. اصفهان خواستگاه ارامنه، کلیمیان، زرتشتیان و شیعیان است و هماهنگی بین این ادیان در دورههای مختلف تاریخی برقرار بوده است. با وجود این تفاسیر میتوان مفاهیمی مانند صلح دوستی و نوع دوستی را از جاذبههای مذهبی اصفهان استنباط کرد؛ از این رو جاذبههای موجود در مقصد اصفهان به شکلگیری گردشگری پایدار و امن کمک میکنند؛ همچنین اصفهان از تنوع و پراکندگی مناسبی درخصوص جاذبههای مذهبی برخوردار است و میتوان این پراکندگی را از تنوع مساجد، کلیساها، کنیسهها، سقاخانهها و… متوجه شد؛ بنابراین تنوع و پراکندگی موجود یکی از بسترهای اساسی برای توسعه گردشگری مذهبی محسوب میشود. رونق گردشگری مذهبی در اصفهان نیازمند پیششرطهایی است.
در گام نخست باید مسیرهای گردشگری را در اصفهان تعریف کرد؛ در این خصوص باید سایتهایی که کمتر موردتوجه قرار گرفتهاند را شناسایی و آنها را با استفاده از ظرفیت جاذبههای شناختهشده ارتقا داد. از این طریق گردشگران وارد یک زنجیره فکری میشوند که به صورت آگاهانه سعی بر کنکاوی بیشتری میکنند. در تعریف مسیرهای گردشگری باید توجه کرد که سایتهای مختلف به لحاظ فکری و محتوایی یک فرایند معنایی کاملی را شکل دهند.
در گام دوم، اینکه چه افرادی این مکانهای گردشگری را روایت میکنند و گردشگران را به مناطقی که گمنام هستند میبرند نیز دارای اهمیت است. راهنمایان تور که بهعنوان تفسیرگران اصلی جاذبهها مطرح هستند باید به معنای واقعی با تواناییها و ظرفیتهای گردشگری و میراثی اصفهان آشنا باشند. یکی دیگر از پیششرطهای لازم برای رونق گردشگری مذهبی اصفهان مدیریت واحد جاذبههای گردشگری است. الان شاهد پراکندگی در مدیریت و بهرهبرداری از جاذبههای مقصد اصفهان هستیم. وزارت میراث، شهرداری، ارگانهای نظامی و دولتی بهواسطه قرارگیری سایتها در محدوده فعالیتشان از جمله ارگانهایی هستند که در این زمینه فعالیت دارند. اگر مدیریت واحدی وجود نداشته باشد، نمیتوان سیستماتیک و نظاممند عمل کرد. مدیریت واحد اگر وجود داشته باشد، میتوان تمامی ذینفعان حوزه گردشگری را در یک پلتفرم جمع کرد و با شرح وظایف مشخص به سمت اهداف معین و چشمانداز مشخص سوق داد. اگر به این ترتیب عمل کنیم بازدید از جاذبهها نیز افزایش پیدا میکند. پیششرط مهم دیگر اطلاعرسانی است که این موضوع میتواند بهواسطه شکلگیری کمپینها و پویشهایی که در مدارس، ادارات، دانشگاهها و یا بین عموم شهروندان شکل میگیرد تقویت شود.
بسیاری از افراد در درون شهر و یا استان تمایل به بازدید از مکانهای مختلف را دارند؛ ولی بهدلیل عدمآگاهی، موفق به بازدید از جاذبههای گردشگری مذهبی نمیشوند. علاوه بر این، از طریق برگزاری رویدادهای مختلف گردشگری میتوان این ظرفیتها را فعال کرد. بسیاری از ظرفیتها بالقوه هستند و هنوز بالفعل نشدهاند که بخشی از آن نیز نتیجه عدم ارتباط مؤثر نهادها و سازمانهاست. نهادهایی مانند آموزش و پرورش و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید جلسات مشترکی برگزار کنند تا بتوانند مکانهای گردشگری مذهبی گمنام را معرفی کنند.
در سالهـای اخیــر فنــیوحرفــهایهــا و دانشگاههای علمیوکاربردی قوت گرفتهاند که میتوان از ظرفیت این مراکز برای محتوایی که در سایتها ارائه میشود استفاده کرد تا اثربخشی محتوایی بیشتری حاصل شود. در این صورت گمنامی این جاذبهها حتی آن مکانهایی که در مسیرهای گردشگری قرار نگرفتهاند رفع میشود. پیششرط دیگر هم این است که بازنگری در قوانین مرتبط با سایتها وجود داشته باشد. برخی از قوانین موجود محدودکننده و بازدارنده هستند؛ ضمن اینکه با تعدد قوانین نیز مواجه هستیم که این منجر به اقدامات نامطلوب میشود.
تعدد قوانین و قانونگذارانی که در حیطههای گردشگری و میراثی فعالیت میکنند نیز بازدارنده است. سازمانهای مختلف قواعدی را اعمال کردهاند که محدودیتزا هستند؛ بنابراین اگر این محدودیتها برطرف شود، اقدامات مؤثری برای ارتقای این جاذبهها میتوان انجام داد. در نهایت نیز پیشنها میشود منظومه گردشگری اصفهان با استانهای همجوار بهمنظور خطمشیگذاری مناسب و همافزایی بیشتر در دستور کار قرار گیرد تا از این طریق بخشی از ظرفیت موجود فعال شده و بستر اقدامات مطلوب آینده نیز فراهم شود.