به گزارش اصفهان زیبا؛ نامشان هیچ جایی به چشم نمی‌خورد. در لیست بلندبالایی که پزشکی قانونی هرچند وقت یک‌بار از مصدومان حوادث ناشی از کار منتشر می‌کند، ردی از اسم آن‌ها نیست.
ثابت کردن اینکه محیط کار و شرایط سخت کاری آن‌ها را به انواع بیماری‌ها مبتلا کرده، هم کار آسانی نیست. درست است که پس از مراجعه برای درمان، پزشک علت بیماری‌های آن‌ها را حضور طولانی‌مدت در محیط‌های کاری آلوده می‌داند، اما آن‌ها هیچ‌وقت مشمول حوادث کار نمی‌شوند.
مسعود، یکی از همین کارگران است؛ جوان 36 سالهای که در کارخانه سیمان سپاهان کار می‌کند و هفت سال حضور در مجاورت انواع آلاینده به ریه‌اش آسیب‌زده است. او می‌گوید: «چاره‌ای ندارم، به‌هرحال برای گذران زندگی مجبور هستم، شرایط را تحمل کنم؛ حتی اگر به قیمت به خطر انداختن سلامتی‌ام تمام شود.» مسعود می‌گوید که مجاورت با مواد آلاینده مثل مازوت، فقط به ریه‌های او آسیب نزده است، بلکه هستند بسیاری از کارگران دیگری که وضعیتشان مشابه اوست؛ اتفاقی که باعث شده برخی‌ها در همان سالهای اول، کار را رها کنند و جانشان را بردارند و از اینجا بروند.
سرفه‌های پی‌درپی، حالا دیگر مسعود را رها نمی‌کنند و با او عجین شده‌اند. این تنها نمونه‌ای از عوارضی است که حضور و کار در واحدهای صنعتی برای کارگران در بلندمدت و کوتاه‌مدت به دنبال دارد و سلامتی آن‌ها را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد و البته که نام این کارگران هم هیچ‌وقت در زمره کارگرانی که حوادث کار برای آن‌ها اتفاق افتاده است، قرار نمی‌گیرد.
چاره‌ای جز کار کردن در کوره ندارم
«جمعه» ده سال است که در کوره آجرپزی کار می‌کند؛ زیر تیغ آفتاب در تابستان و سوز سرمای زمستان. رنگ پوستش تیره شده و زنگار بسته. گردوخاک سرتاپایش را پوشانده و لباس‌هایش کبره بسته است. او می‌گوید: «کارش این است که هرروز آجرهای پخته‌شده را روی‌هم تلنبار کند؛ هرچه آجر بیشتری روی‌هم بگذارد، دستمزدش هم بیشتر خواهد بود.» ریه‌های جمعه در همه این سال‌ها آسیب‌دیده و به خاطر نفوذ گردوخاک به بدنش، سرفه امانش نمی‌دهد.
آفتاب‌سوختگی‌های شدید، تابستان که می‌شود، او را به ستوه درمی‌آورد؛ انگار که آتش رسیده باشد به پوستش. جمعه اما می‌گوید: «چاره‌ای جز کار کردن در این کوره را ندارم. خانواده‌ام در افغانستان هستند و باید برایشان پول بفرستم.» می‌گوید حقوقش کفاف هزینه‌های درمان را نمی‌دهد و چون ایرانی نیست، بیمه هم ندارد: «همه کارگرانی که اینجا کار می‌کنند، به‌مرورزمان دچار مشکلات ریوی و گوارشی و تنفسی می‌شوند. اما خیلی‌هایشان پول دوا و دکتر ندارند. با شرایط خودشان کنار می‌آیند و کار می‌کنند.» کارگرانی که در محیط‌های آلاینده کار می‌کنند، آسیب‌های زیادی را متحمل می‌شوند. بیماری‌های پوستی و تنفسی و گوارشی و ریوی همیشه در کمین آن‌ها نشسته‌اند تا سلامتی‌شان را تهدید کنند.
می‌توان خطرات را کاهش داد
نتایج پژوهشی تحت‌عنوان «بررسی شیوع نشانه‌های بیماری‌های تنفسی در کارگران کارخانه سیمان سپاهان اصفهان در سال 1378» که در مجله دانشکده پزشکی اصفهان منتشر شده، نشان می‌دهد، شایع‌ترین علامت تنفسی بین جامعه هدف سرفه (33/7 درصد)، خلط (21/8 درصد) و درنهایت تنگی‌نفس (1/9 درصد) بود. 99/9 درصد کارگران، سمع ریه طبیعی داشتند.
بین سرفه مزمن و سن کارگران، رابطه معنی‌دار وجود نداشت. ولی بین سرفه مزمن، سابقه کار و محل کار با آلودگی‌های مختلف رابطه معنی‌دار وجود داشت. بین خلط، سابقه کار و محل کار نیز رابطه معنی‌دار وجود داشت. همچنین بین تنگی‌نفس، سن و محل کار نیز رابطه معنی‌دار بود. در این بررسی فراوانی نسبی سرفه نسبت به آمار مشابه در مطالعات خارجی بالاتر بود و علل آن شاید رعایت نکردن مسائل بهداشت کار، تهویه ناکافی محیط کار و توجیه نبودن کارگران درمورد آلودگی ذرات سیمان باشد. فراوانی خلط با افزایش سن و مدت سابقه کار، افزایش می‌یافت. علت آن تماس بیشتر با گردوغبار سیمان بود. در مطالعات خارجی مورد مشابهی یافت نشد. 1/9 درصد تنگی‌نفس دائم داشتند که با افزایش سن، فراوانی آن افزایش می‌یافت و نسبت به آمار مشابه خارجی پایین‌تر بود.
درنهایت گفته می‌شود که برای پیشگیری از بیماری‌های شغلی ریه، به مسائل بهداشت کار اهمیت بیشتری داده شود.» عباس عظیمی، رئیس مجمع نمایندگان کارگران استان اصفهان دراین‌باره به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «کارگرانی که در واحدهای آلاینده کار می‌کنند، دچار مشکلاتی می‌شوند که البته شاید خیلی به چشم کسی نیاید و قابل‌اثبات هم نباشد؛ درحالی‌که صاحبان این صنایع با انجام برخی از اقدامات می‌توانند تا حدودی آلایندگی را کاهش دهند و از خطرات احتمالی جلوگیری کنند.» از سوی دیگر نیز باید بر فعالیت این واحدها نظارت کافی به عمل آید و به کارگران نیز آموزش داده شود.
