به گزارش اصفهان زیبا؛ از ابتدای سال، حادثه سقوط خودرو با راننده و غرق شدن افراد در کانال آب‌های کشاورزی در حاشیه شهر و روستاهای اطراف بیشتر از همیشه شنیده شده است.
رصد فضای مجازی و اخبار آتش‌نشانی این قضیه را تأیید می‌کند. کانال‌های کشاورزی که برای انتقال آب به کشاورزان تعبیه شده است و فصلی هم هستند، حالا قتلگاه شهروندان شده‌اند. وقتی آمار فوتی‌ها در این کانال‌ها را می‌بینیم استفاده از «قتلگاه» کلمه نابجایی نیست.
اخباری از سقوط خودرو و اشخاص که توسط آتش‌نشانی در سال‌های گذشته و امسال منتشر شده، به‌عنوان نمونه آورده شده است تا سندی بر گفته ما باشد.
«ساعت ۱ و ۹ دقیقه بامداد امروز ۲ اسفند ۱۴۰۱ با اعلام اهالی محله مهدی‌آباد با سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی سقوط یک دستگاه خودروی پراید به همراه راننده به داخل کانال آب اطلاع داده شد.»
۲۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ با اعلام رهگذران جنب کانال آب اصفهانک با سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی سقوط یک دستگاه خودروی پراید به همراه یک نفر سرنشین به داخل کانال آب اطلاع داده شد.«در ساعت ۱ و ۲۷ دقیقه بامداد امروز ۳ اسفند ۱۴۰۱ با اعلام اهالی محله مسجد جامع اصفهانک با سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی سقوط یک دستگاه خودروی پراید ۱۱۱ به همراه راننده و سرنشین به داخل کانال آب اطلاع داده شده است.»
«مقارن ساعت 30: 00 دقیقه بامداد امروز ۲۳ اردیبهشت امسال با اعلام شهروندان به سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی مبنی بر سقوط یک دستگاه خودروی پراید ۱۱۱ به همراه راننده و سه سرنشین آن به داخل کانال آب اصفهانک بلافاصله اکیپ امداد و نجات آتش‌نشانی اعلام شد.»
«سخن‌گوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان از حادثه غرق شدن جوان ۱۸ ساله تبعه افغان در کانال آب خبر داد. حادثه فوت جوان مذکر ۱۸ ساله تبعه افغان در ساعت 16: 11 دقیقه امروز ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ به ستاد فرماندهی آتش‌نشانی اصفهان اعلام شد.»
فوت چهار سرنشین خودرو در کانال آب از ابتدای سال
روزنامه «اصفهان‌زیبا» درتماس با سخن‌گوی سازمان ایمنی و آتش‌نشانی شهرداری اصفهان به آمار قابل توجهی رسید. طبق گفته محمد شریعتی سخن‌گوی سازمان آتش‌نشانی، حوادث در کانال‌ها در سال جدید تاکنون هفت مورد سقوط خودرو بوده که منجر به فوت چهار سرنشین شده است. آمار سقوط افراد ناشی از شنا یا به‌صورت ناخواسته در این کانال‌ها هم 9 مورد بوده که بنا به گفته شریعتی نسبت به سال‌های قبل آمار بالایی است.
او در ادامه افزود: داخل شهر اصفهان کانال‌های تقسیم آب، خارج از شهر و در حاشیه شهرها و روستاها داریم که این کانال‌ها طوری مهندسی شده تا آب با شدت زیادی در آن حرکت کند. این کانال‌های سیمانی که معماری خاصی دارد، به‌صورت فصلی آب‌گیری می‌شود و در بستر این رودخانه ممکن است در زمان خشکی، اشیای بُرنده و قطعات نامناسبی پیدا شود.
او در خصوص غرق شدن و سقوط افراد عادی به این کانال‌ها هم گفت: افراد به نیت شنا یا ناخواسته وقتی وارد کانال سقوط می‌کنند، حتی اگر به فنون شنا هم آگاهی داشته باشند، احتمال زنده ماندن آن‌ها کم است. چون شدت آب در این کانال‌ها زیاد است و حالت خاص کانال امکان خارج شدن افراد را به‌راحتی نمی‌دهد.
شریعتی با تأکید بر اینکه مسیر تردد این کانال‌ها باید ایمن‌سازی شود افزود: حریم این کانال‌ها باید حفاظ داشته باشد. اما متأسفانه این کانال‌ها ایمن‌سازی نشده و متولی این کانال‌ها سازمان آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی است.
سخن‌گوی سازمان آتش‌نشانی با اشاره به حادثه سقوط سرویس مدرسه در سال 82 در شهر اصفهان در کانال جی‌شیر و کشته شدن چند دانش‌آموز گفت: بعداز این حادثه، پیگیری‌هایی برای ایمن‌سازی کانال‌ها در محدوده مناطق شهری انجام شد. طبق قانون حریم کانال‌های آبی باید حصارکشی داشته باشند و تابلوی هشداردهنده نصب شده باشد.
کانال‌ها فاقد حصار و علائم هشداردهنده است
او یکی از دلایل سقوط خودروها به داخل کانال را نبود این علائم و حصارها دانست و ادامه داد: بعضی از دسترسی‌ها و جاده‌های کنار این کانال‌ها خاکی و دارای پستی وبلندی است. ورود به این دسترسی‌ها با سرعت بالا، بارندگی و نقص فنی باعث سقوط خودرو داخل کانال می‌شود. برای بالا بردن ایمنی این مناطق باید از علائم شب‌نما با فواصل نزدیک استفاده شود. حصارکشی استاندارد باید در این کانال‌ها انجام شود. اما متأسفانه این اتفاق نیفتاده است و ما شاهد حوادث زیادی در حاشیه این کانال‌ها هستیم.
او در ادامه از نامه‌نگاری و پیگیری موضوع از طریق آتش‌نشانی خبر داد و گفت: اهمیت موضوع و سرعت در رسیدگی به اطلاع مدیریت بحران استان رسیده تا از طریق مدیریت بحران به موضوع رسیدگی شود و برای حفاظ‌گذاری مسئولان مربوطه را پای کار بیاورند.
شریعتی ادامه داد: راهکارها و نقاط پر ریسک در کنار این مادی‌ها را به مدیرت بحران اطلاع دادیم و رونوشت این پیگیری‌ها را برای سازمان آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی رسیدگی ارسال کردیم.
شریعتی با اشاره به اینکه بسیاری از این اتفاقات در فضای مجازی خبر داده می‌شود و ممکن است در روستاها اتفاق بیفتد و ما خبردار نشویم، گفت: حتی ممکن است حوادثی در محدوده شهری داشته باشیم که مردم خودروی سقوط‌کرده را خارج کنند و اصلا به ما خبر ندهند. اورژانس در این مورد وارد شده است و این آماری که اعلام کردم تنها آمار آتش‌نشانی است و ممکن است آمار بیشتر هم باشد.
سخن‌گوی سازمان ایمنی و آتش‌نشانی اصفهان با تأکید بر اینکه آمار سقوط در داخل کانال آب به نسبت سال‌های قبل بیشتر است، گفت: آمار ما با توجه به تفاوت زمان ورود آب به داخل کانال آب، مقایسه‌ای نیست؛ اما نسبت به سال گذشته آمار بالایی است و برخی حوادث هم به اورژانس اطلاع داده می‌شود.
به شرکت آب منطقه‌ای برای رسیدگی به موضوع ابلاغ کردیم
طبق شواهد، متولی این کانال‌ها آب منطقه‌ای است و حوادث اخیر کانال‌ها که تعداد کمی هم نیست، مدیریت بحران را باید نسبت به آن حساس کند. برای بررسی موضوع به سراغ منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان رفتیم.
او درخصوص وضعیت کانال‌های کشاورزی در محدوده شهر اصفهان گفت: کانال انتقال آب شاید در حوزه زاینده‌رود سه‌هزار کیلومتر کانال باشد. هدف از احداث این کانال‌ها برای کاهش پرتی آب و کنترل زمان توزیع آب کشاورزی بوده است. این کانال‌ها درجه‌یک، دو و سه دارند و آب منطقه‌ای با این اهداف این کانال‌ها را احداث کرده است.
شیشه‌فروش با تأکید براینکه کانال‌ها مثل رودخانه حریم دارند و باید رعایت شود، گفت: در قانون آمده است که شرکت آب منطقه‌ای موظف است علائم هشداردهنده در کنار این کانال‌ها نصب کند و حریم این کانال‌ها را حفظ کند. وظیفه ایمن‌سازی این کانال‌ها با شرکت آب منطقه‌ای است.
او با اشاره به اینکه دستگاه‌های اجرایی باید علائم و حفظ حریم کانال را رعایت کنند و حفاظت از کانال از طریق حریم است، گفت: با توجه به این قانون نباید اجازه داد در حریم این کانال‌ها ساخت‌وساز انجام شود و ایمنی باید رعایت می‌شده است.
او در ادامه با تأکید بر وظیفه ذاتی شرکت آب منطقه‌ای برای حفظ حریم و ایمن‌سازی حریم کانال‌ها گفت: در این چند سال گذشته سازمان آب منطقه‌ای اقداماتی برای ایمنی انجام داده است و 200 کیلومتر در مناطق مختلف ایمن‌سازی و نرده‌گذاری شده است، اما کافی نیست. تأکید ما این است در مناطق اولویت‌دار به‌ویژه کانال‌هایی که در مناطق مسکونی و روستایی قرار دارد و پرجمعیت است، باید حتما حریم وایمنی و حفاظت آن انجام شود.
برای تخلف صورت‌گرفته برخورد قضایی انجام می‌شود
او با اشاره به اینکه حریم این کانال‌ها جاده نیست ونباید تردد در حاشیه آن انجام شود، گفت: باید جاهایی که تصرف شده رسیدگی شود و در داخل شهرها با همکاری شهرداری اقدام به ایمن‌سازی کنند. اما در بعضی مناطق وظیفه ذاتی آب منطقه‌ای است و به این سازمان ابلاغ کردیم در زمان بازگشایی و تأمین آب کشاورزی، باید تیم‌های نظارتی حضور پیدا کنند و در مسیر کانال‌ها حضور داشته باشند.
شیشه‌فروش با اشاره به ناایمن بودن کانال‌ها گفت: کانال‌ها شیب تندی دارند و ایمن نیستند و حوادث سقوط وغرقی در آن زیاد است. تأکید ما این است و ابلاغ هم کردیم تا حریم کانال‌ها حفظ شود و نباید در حریم این‌ها حرکت انجام بشود.
مدیریت بحران استانداری مجددا با اشاره به اینکه سازمان آب منطقه‌ای باید حریم این کانال‌ها را حفظ و ایمن‌سازی کند، بیان داشت: بار دیگر به این شرکت ابلاغ کردیم تا با همکاری شهرداری در حریم و درون شهر ضمن تقویت تیم‌های نظارت باید پیشگیری کنند تا از حوادث احتمالی در این حریم جلوگیری بشود.
او در پاسخ به این سؤال که شواهد نشان می‌دهد سازمان آب منطقه‌ای از وظایفش در خصوص ایمن‌سازی این کانال‌ها عدول کرده است، برخورد مدیریت بحران با این تخلف چیست، پاسخ داد: سازمان آب منطقه‌ای باید جوابگو باشد و رونوشت این اقدامات و نامه‌نگاری‌ها به دادستانی و فرمانداری شهرستان‌ها ابلاغ شده تا پیگیر موضوع باشند و برای تخلف صورت‌گرفته برخورد قضایی انجام شود.
طبق مفاد قانونی و به‌موجب اساسنامه شرکت آب منطقه‌ای، مصوب هیئت محترم وزیران در سال 1385، در تشریح فعالیت و وظایف شرکت آب منطقه‌ای آمده است شناخت، مطالعه، توسعه، حفاظت، بهره‌برداری بهینه از منابع آب، تولید انرژی برق آبی، ایجاد، توسعه، بهره‌برداری و نگهداری از تأسیسات و سازه‌های آبی و برق آبی، اجرای طرح‌ها و پروژه‌های تأمین و انتقال آب برای بخش‌های مختلف مصرف، شبکه‌های آبیاری و زهکشی، آبرسانی به شهرها و صنایع، عناوین برعهده شرکت آب منطقه‌ای است.
طبق آیین‌نامه حریم مخازن، تأسیسات آبی، کانال‌های عمومی آبرسانی، آبیاری و زهکشی حریم این کانال‌ها تعریفی دارد که باید طبق تعریف حدود آن رعایت شود. در ماده 2 حریم مخازن، تأسیسات آبی، کانال‌های عمومی آبرسانی، آبیاری و زهکشی آمده است، این حریم از منتهی‌الیه دیواره آن‌هاست. باز طبق همین قانون با توجه به میزان آبی که از این کانال‌ها در هر متر مکعب عبور می‌کند، حریم کانال باید بین 6 تا 12 متر باشد؛ اما در یک بررسی میدانی متوجه رعایت نشدن حریم کانال‌ها می‌شویم.
شرکت آب منطقه‌ای حاضر به پاسخ‌گویی نشد
با توجه به اینکه شرکت آب منطقه‌ای متولی رسیدگی به این موضوع است و آمار غرق‌شدگی در این کانال‌ها بر اهمیت موضوع تأکید می‌کند، به سراغ این شرکت رفتیم تا در خصوص اقدامات که در این خصوص انجام داده است پاسخی دریافت کنیم، اما متأسفانه هیچ یک از مسئولان در این شرکت حاضر به پاسخ‌گویی نبودند. به نظر می‌رسد شرکت آب منطقه‌ای قرار نیست برای ایمن‌سازی این کانال‌ها وارد میدان شود.
طبق بررسی‌های «اصفهان‌زیبا» سال‌های گذشته نیز مبنی بر ایمن‌سازی کانال‌ها نامه‌نگاری‌هایی به این شرکت انجام شده، اما اقدامی صورت نگرفته است. متأسفانه سال‌های گذشته بدون درنظرگرفتن توسعه شهرها و البته نکات ایمنی در خصوص حریم کانال‌ها، اقدام به ساخت‌وساز در حاشیه این کانال‌ها شده است. کانال‌هایی که فقط به عبور آب فکر شد و جان آدم‌ها چندان برای طراحان اهمیت نداشت.
کانال‌های محدوده منطقه 15 شهرداری ایمن‌سازی شده است
به سراغ شهرداری منطقه 15 رفتیم که بیشترین محدوده عبور کانال کشاورزی در این منطقه وجود دارد. روابط عمومی این منطقه به «اصفهان‌زیبا» گفت: کانال کشاورزی که از محدوده جی شیر، کلانتری خوراسگان، مالک اشتر، گورت و خاتون‌آباد و روستاهای اطراف عبور می‌کند، بخشی از آن در محدوده و برخی در حریم منطقه 15 شهرداری است.
او تأکید کرد: کانال‌هایی که در محدوده قانونی شهر واقع شده‌اند، با همکاری شهرداری و با نصب نیوجرسی و گاردیل ایمن‌سازی شده است.
قضاوی افزود: اما کانال‌هایی که در حریم شهر است، در حیطه اختیارات شرکت آب منطقه‌ای است و هرگونه اقدام در آن، نیاز به مجوز سازمان‌های بالادستی دارد. شهرداری هر اقدامی در حریم را باید با مجوز این شرکت و سازمان راه و شهرسازی انجام بدهد، که البته برای حریم شهر توسط متولیان اقدام خاصی انجام نشده است.
کانال‌های کشاورزی که قدمتی بیش از 20 سال دارند، حالا در محدوده زندگی مردم هستند و افزایش حوادث نشان می‌دهد عبور ومرور مردم در حاشیه این کانال‌ها اتفاق افتاده است و توده‌های جمعیتی به محدوده این کانال‌ها نزدیک شده‌اند. حالا اما رها شدن این کانال‌ها بدون هیچ‌گونه حفاظ و علائم هشداردهنده، باعث می‌شود هر روز شاهد اتفاقات بیشتری در این حوزه باشیم. مرگ بیش از چهار نفر در این کانال‌ها از ابتدای سال آمار کمی نیست و مدیریت بحران و دادستانی باید به این موضوع ورود کند. روزنامه «اصفهان‌زیبا» نیز تا حاصل شدن نتیجه مطلوب برای این کانال‌ها، پیگیر موضوع خواهد بود.