برای رسیدن بهعنوان قهرمانی لیگ برتر فوتبال ایران، نیازی نیست که از ابتدای فصل، در صدر جدول بود. در تاریخ لیگ برتر ایران، بارها و بارها اتفاق افتاده که قهرمان لیگ برتر در هفته پایانی یا هفته ماقبل نهایی تغییر کرده است. این اتفاقات در دهه نخست شکلگیری لیگ برتر فوتبال ایران در دهه 80 که هنوز لیگ ایران اسیر بیبرنامگی، ورود بیحسابکتاب پول و نابودی تیمهای مختلف نشده بود، بیشتر به چشم میآمد.
در همان دوران بود که سپاهان به پرافتخارترین تیم لیگ برتر تبدیل و چهار بار در یک دهه قهرمانی لیگ را از آن خود ساخت. عنوانی که بعدها به پنج نیز افزایش پیدا کرد، اما سپاهانیها در هر دوره از چه زمانی صدر را در دست گرفته و سرانجام بر جام قهرمانی بوسه زدند؟ آیا تیمی که در هفته 21 لیگ برتر صدرنشین جدول است، در هفته 30 لیگ هم میتواند همچنان صدرنشین باقی بماند؟
صدرنشین مطلق
اولین باری که سپاهانیها قهرمان لیگ برتر شدند، فصل 82-81 لیگ برتر بود؛ زمانی که مسابقات لیگ با 14 تیم برگزار میشد و تیمهایی چون ابومسلم، برق شیراز، استقلال اهواز، سایپا و فجرسپاسی در لیگ برتر بازی میکردند؛ تیمهایی که امروز و تنها بعد از دو دهه یا نابود شدهاند یا دیگر اثری از آنها در لیگ برتر نیست.
مسابقات در 26 هفته برگزار شد و سپاهان هرچند روز نخست در برابر صنعت نفت آبادان برنده شد، اما به خاطر برد فجرسپاسی در برابر ملوان، در رده دوم لیگ ایستاد. سپاهان در روز دوم مسابقات هم در مشهد مقابل ابومسلم متوقف شد تا جایگاه دوم خود را به پیروزی تهران بدهد. هرچند برد در ورزشگاه تختی تهران مقابل استقلال، باعث شد که طلایی پوشان در هفته سوم مجددا به رده دوم جدول بازگردند.
سرانجام در هفته چهارم بود که سپاهان با برتری مقابل ملوان و تساوی فجرسپاسی و پیکان، با سپاسی همامتیاز شد. یک هفته بعد سپاهان فولاد خوزستان را شکست داد و از آن به بعد، شاگردان فرهاد کاظمی صدر جدول را به هیچ تیمی واگذار نکردند! برق شیراز، پیکان تهران، سایپا و ذوبآهن دیگر تیمهایی بودند که پشت سر هم در برابر طلایی پوشان مغلوب شدند و سرانجام در هفته دهم با برتری مقابل پیروزی علی پروین، اختلاف سپاهان با تیم دوم جدول به 8 امتیاز افزایش پیدا کرد! تا پایان فصل، اختلاف سپاهان با رقبا حفظ شد و حتی وقتی در آخرین روز در نقش جهان، سپاهان از نزدیکترین رقیب خود، پاس تهران باخت، قهرمان لیگ 52 امتیاز داشت و پاس 45 امتیاز!
اقتدار 24 هفتهای اصفهانیها
در فصل 89-88 لیگ برتر فوتبال ایران 18 تیمی بود و در طول 34 هفتهای که تیمها رقابت کردند، صدرنشینی 24 هفته لیگ متعلق به اصفهانیها بود. ذوبآهن در روز نخست با سه گل سایپا را در هم کوبید و پس از تساوی با تراکتورسازی در هفته دوم، در برابر استیل آذین هم پیروز شد و مجددابه صدر بازگشت. با برتری در خانه ابومسلم، سبزپوشان اصفهان، هفته چهارم را هم با صدرنشینی به پایان رساندند. اما در ادامه نوبت به مقاومت سپاسی، پیکان و استقلال تهران بود که 9 هفته صدر جدول را بین خود مبادله کردند و سرانجام از هفته سیزدهم بود که سپاهان صدر جدول را به خود اختصاص داد.
سپاهان که پس از باخت برابر استقلال در هفته اول و شکست مقابل مقاومت در هفته سوم، خود را در ردههای پانزدهم و دوازدهم جدول هم دید، کمکم به شرایط آرمانی بازگشت و تا هفته یازدهم به رده چهارم مسابقات رسید. حتی باخت خانگی در برابر استیل آذین در هفته سیزدهم مانع از آن نشد که سپاهان از رتبه سوم جدول پایینتر بیاید و سرانجام شاگردان امیر قلعهنویی با برتری مقابل راه آهن از هفته چهاردهم در صدر جدول ایستادند و این رتبه را دیگر از دست ندادند. ذوب آهن از هفته شانزدهم با برتری مقابل فولاد، خود را به رده دوم جدول رساند و در باقی هفتههای لیگ، تنها یک بار به رده سوم نزول کرد. سرانجام در پایان مسابقات، کهکشانیهای قلعه نویی 67 امتیاز کسب کردند و قهرمان شدند و ذوبآهن منصور ابراهیمزاده با 61 امتیاز، رده دوم لیگ را از آن خود کرد.
حمله به صدر در هشت هفته پایانی
یک سال بعد، داستان سپاهان قلعهنویی و ذوبآهن قلعهنویی تکرار شد و تنها یک تفاوت کوچک در پایان داستان رخ داد. سپاهان در روز نخست در خانه راهآهن متوقف شد؛ اما ذوبیها پیکان قزوین را شکست دادند. طی سه هفته نخست، لیگ سه صدرنشین به خود دید: استقلال تهران، استیل آذین و صنعت نفت. ذوبآهن در هفته چهارم با برتری مقابل سایپا کرج صدر را از آن خود کرد و پس از دو هفته صدرنشینی، آن را به پرسپولیس واگذار کرد و در هفته هفتم مجددا آن را پس گرفت. از آن به بعد، این تیم نوزده هفته دیگر صدرنشین لیگ باقی ماند. در مقابل، سپاهان آرام آرام به صدرجدول نزدیک شد.
این تیم که در سه هفته نخست، رتبه دورقمی داشت، در هفته هفتم در دیداری دراماتیک و با وجود بازگشت حیرتانگیز در نیمه دوم، سرانجام به استقلال پرویز مظلومی باخت و به رده دهم جدول سقوط کرد. حتی در هفته پانزدهم هم سپاهان جایگاهی بهتر از پنجمی لیگ نداشت. طی هفتههای هفدهم تا بیستوششم، شاگردان قلعهنویی بارها از رده سوم به رده دوم لیگ رفتند و مجددا به رده سوم بازگشتند. سرانجام در هفته 27 و با برتری در خانه استیل آذین، سپاهان برای نخستین بار خود را در صدرجدول دید. تزلزل رقبا سبب شد که حتی شکست مقابل مس کرمان در هفته 26 هم مانع از بقای صدرنشینی سپاهان نشود.
شاگردان قلعهنویی در این فصل مجموعا هشت هفته پایانی را در صدر جدول بودند که البته همین میزان هم برای قهرمانی این تیم کفایت میکرد. حتی با وجود کسب یک امتیاز از دو بازی آخر! تنها تغییر نسبت به فصل قبل، سومی ذوب آهن بود که جای خود را در رده دوم به استقلال داد. در پایان فصل، قلعهنویی و بازیکنانی چون مهدی رحمتی و خسرو حیدری سپاهان را در نیمه راه مسابقات قهرمانی آسیا رها کردند و با اولین پیشنهاد استقلال، راهی تهران شدند تا سپاهان با تغییراتی یکشبه، شانس قهرمانی آسیا را از دست بدهد.
تکرار داستان یک فصل قبل
سپاهان کرانچار در فصل 91-90 روند متفاوتی از فصول قبلی نداشت. این تیم تا هفته شانزدهم، تنها دو هفته در جمع چهار تیم برتر لیگ بود و در هفتههای نوزدهم و بیستم، در جایگاه پنجم جدول جا خوش کرده بود. شهرداری تبریز، نفت تهران، سپاسی و داماش، همگی با یک گل از طلایی پوشان باختند و سرانجام از هفته 24 بود که سپاهان باز هم به جایگاه همیشگی خود بازگشت.
سپاهان در ادامه لیگ تنها یک مسابقه را از تراکتورسازی باخت و کار به جایی رسید که این تیم با دو تساوی مقابل ذوبآهن و مس سرچشمه در دو هفته پایانی لیگ، برای یازدهمین هفته پیاپی در صدر جدول ماند و با 67 امتیاز قهرمان لیگ شد؛ یک امتیاز برتری نسبت به تراکتور و استقلال، دو تیم ردههای دوم و سوم جدول. لیگ هنوز هم با 18 تیم برگزار میشد و در لیست تیمها میشد صبای قم، نفت تهران، داماش، راه آهن شهر ری، شهرداری تبریز و شاهین بوشهر را مشاهده کرد.
بازگشت به صدر پس از 25 هفته!
سپاهانیها چهاردهمین دوره لیگ برتر را مقتدرانه آغاز کردند و در هر چهار هفته صدرنشین لیگ بودند. دو برد برابر پیکان و گسترش فولاد و برتری در برابر استقلال، فاصله طلاییپوشان را چنان از رقبا زیاد کرد که حتی باخت مقابل نفت تهران در هفته چهارم هم سپاهانیها را از صدر پایین نیاورد. اما این نتیجه نشان از روزهای سختی میداد که در انتظار زلاتکو کرانچار و شاگردانش بود. تساوی با فولاد، سپاهان را به رده دوم جدول فرستاد و سقوط تیم با تساوی در دربی اصفهان ادامه پیدا کرد و سپاهان دو هفتهای را در رده چهارم جدول گذراند. پس از آن، تیم به ندرت از ردههای سوم و چهارم جدول فاصله گرفت و کمتر به عنوان مدعی چهره شد.
سپاهان که حالا حسین فرکی را به عنوان سرمربی خود میدید، در مجموع این فصل، 11 هفته را در رده چهارم لیگ گذراند. از جمله چهار هفته پیاپی 21 تا 24. برتری در فولادشهر مقابل تراکتورسازی، سپاهان را در هفته 25 به رده سوم جدول رساند و این تیم 5 هفته را در رده سوم سپری کرد. سرانجام در آخرین هفته مسابقات، سپاهان با برتری مقابل سایپا به رده نخست جدول بازگشت و سپاهان در حالی قهرمان لیگ شد که در طول مسابقات، تنها پنج هفته در صدر جدول بود و از آخرین صدرنشینی این تیم در لیگ، 25 هفته میگذشت!
به نظر میرسد در این فصل، سپاهانیها در حال تکرار تاریخ هستند. باید دید آیا آنها تا انتهای فصل در صدر جدول باقی میمانند یا این بار شرایطی متفاوت رقم خواهد خورد؟