به گزارش اصفهان زیبا؛ به چند ده سال پیش که برگردیم، زمان پدربزرگ و مادربزرگ‌هایمان با رسیدن محرم، محله‌ها و کوچه‌ها رنگ عوض می‌کردند.
از جلوی هر خانه‌ای که رد می‌شدی، پارچه سیاهی آویزان و روضه‌ای کوچک برپا شده بود؛ گاهی هم نام برخی از خانه‌ها سر زبان‌ها می‌افتاد؛ مثلا می‌گفتند روضه خانه زرگرباشی یک‌چیز دیگر است. منبری‌هایش حرف حساب می‌زنند، مرشدهایش حسابی اشک آدم را درمی‌آورند؛ فلانی هم بچه‌اش ازآنجا شفا گرفته است.
اما با گسترش شهرها و جمعیت کلانی که به‌سوی آن‌ها آمدند، این نوستالژی‌ها کم‌رنگ‌تر شد. کم‌کم به فراخور زندگی جدید، هیئت‌های بزرگ شکل گرفتند؛ ابرهیئت‌هایی برای کلان‌شهرها. چنین هیئت‌هایی که روی کار آمدند، شکل و شمایل عزاداری‌ها هم رنگ دیگری گرفت.
نه اینکه از خوب و بدش بگوییم؛ حرف، حرف تغییراتی است که به فراخور زندگی جدید شکل‌گرفته و گریزناپذیر هم است؛ تغییراتی که اتفاقا برای نسل امروز بسیار پذیرفته‌شده و نوستالژی‌های کودکی‌شان با همین هیئت‌های چند ده‌هزارنفری شکل گرفته است.
با این توضیح‌ها و نزدیک‌شدن به روزهای نه‌چندان دوری که بار دیگر شهرها رخت عزا به تن می‌کنند، سراغ برخی از نخستین‌هیئت‌های بزرگ شهر اصفهان رفتیم، هیئت‌هایی که به دنبال پذیرایی از جمعیت‌های زیاد، نیازمند تصمیم‌های کلان، طرح‌های متفاوت و مواردی از این قبیل هستند. مسئولان هیئت‌های انصارالحسین(ع) (مجموعه فرهنگی آیت‌الله بهشتی)، باران و عاشورائیان چنین می‌گویند.
سعید پرورش، مسئول ستاد محرم گروه فرهنگی باران
ستاد محرم باران تقریبا از فروردین امسال مصادف با ماه مبارک رمضان شروع به کارکرد. در مرحله اول، پیگیری‌های اولیه مربوط به سخنران، مداح و مکان انجام و در مرحله بعد، مباحث فکری و محتوایی آن دنبال شد. تقریبا از اواخر اردیبهشت ستاد اجرایی شروع به کارکرد و وارد مرحله اجرایی شد.
برای محتوای کلی حاکم بر برنامه‌های امسال پیشنهاد‌هایی در اختیار صاحب‌نظران قرار داده‌شده و در حال جمع‌بندی است تا آماده فاز اجرایی شود. محتوای امسال بیشتر بر محور اتفاق‌های روز، نظیر مسئله صهیونیسم و فلسطین، شهادت‌های اخیر، پیشرفت‌های ظهوریافته ما در عملیات وعده صادق از حیث اقتدار و قدرت و… خواهد بود.
ازآنجاکه امروزه مفاهیمی از قبیل شهادت، ظلم و ظلم‌ستیزی برای نوجوانان و جوانان ملموس‌تر شده است، تلاش می‌شود یک خروجی و شاکله منظم برای ارائه قابل‌فهم این موضوع‌ها به‌دست آید. تزیینات، دکور، موضوع سخنرانی و تمام آیتم‌های هیئت حول محور همان محتوای اصلی رقم خواهد خورد.اعضای ستاد محرم باران متشکل از 18 نفر بوده و در چهار محور اصلی اجرایی، فرهنگی، روابط‌عمومی و رسانه مشغول فعالیت هستند؛ همچنین هرکدام از بخش‌های اصلی شامل واحدهای تخصصی‌تر نیز هستند.
بخش اجرایی شامل واحدهای سمعی‌بصری، تصویر، نور، تدارکات، تزیینات، انتظامات؛ بخش فرهنگی شامل واحدهای اجرای برنامه، غرفه‌ها، پاتوق دانش‌آموزی (ویژه دانش‌آموزان پایه اول تا هشتم) و بخش رسانه هم شامل واحدهای رسانه و فضای مجازی است.در همین راستا، اجرای برنامه‌های متنوع در حاشیه آیتم‌های اصلی سخنرانی و مداحی برنامه‌ریزی شده است.
همچون سال‌های قبل که نمایشنامه رادیویی یکی از این آیتم‌ها بود، امسال اجرای تئاتر نیز در دستورکار قرار گرفته است. در حاشیه جلسه‌ها غرفه‌های فرهنگی و محصولات دایر خواهند بود. مورد دیگر، انتشار نشریه دیجیتال است. «ساعت ۲۵» که هرسال به‌صورت نشریه کاغذی منتشر می‌شد، به علت هزینه‌های بالای کاغذ امسال بناست هر سه شب یک‌بار به‌صورت دیجیتال و از طریق صفحه مجازی هیئت انتشار یابد.
این نشریه اولین‌بار در سال ۸۴ یعنی از همان اوایل تأسیس مجموعه باران، با تمام پیچ‌وخم‌ها، با مدل‌های مختلف منتشر می‌شد و امسال نیز ان‌شاءالله با قالب جدیدی بارگذاری خواهد شد.محتوای آن حول محور موضوع اصلی جلسه است و نشریه شامل بخش‌های متنوعی نظیر اخبار، معرفی کتاب و… خواهد بود که تیم محتوایی دانش‌آموزی باران در تهیه محتوا مشارکت دارند.
به خاطر اینکه مخاطب نشریه نوجوانان هستند، سعی بر این است که در تهیه آن از خود دانش‌آموزان بهره بگیریم.علاوه بر تمام برنامه‌های اصلی هیئت که ویژه مخاطب جوان و بزرگ‌سال است، دومین سال است که مجموعه باران به‌صورت جدی و کاملا مجزا به برپایی هیئت نوجوان اهتمام می‌ورزد. این برنامه به‌طور ویژه برای دانش‌آموزان اول دبستان تا هشتم برگزار می‌شود و کادر اجرایی آن هم نوجوانان خود مجموعه هستند. محتوای اصلی این هیئت ویژه نیز همان محتوای حاکم بر برنامه‌های کلی امسال است که با لطافت و ظرافت خاص‌تری ارائه خواهد شد.
علی زهرانی، مسئول ستاد محرم هیئت انصارالحسین(ع)
ستاد محرم از شش ماه پیش، یعنی از یکم دی، کارش را با 40 عضو آغاز کرده است. فعالیت‌های ستاد دو بعد محتوایی و اجرایی دارد که طبیعتا بخش محتوایی کار مقدم بر فعالیت‌های اجرایی است؛ به همین دلیل بعد از تشکیل ستاد، اولین‌کاری که صورت گرفت، تشکیل شورای طرح و برنامه بود.
شورای طرح و برنامه حکم سیاست‌گذار و ریل‌گذار محتوای برنامه را به‌عهده دارد و اصل و اساس کار، یعنی موضوع سال محرم را مشخص می‌کند. زمانی که موضوع معین شود، به‌تبع مشخص می‌شود که چه سخنرانانی برای پرداختن به این موضوع مناسب هستند، چه مداحانی باید انتخاب شوند، اشعار به چه صورت باشد، پوستر برنامه و تمام جزئیات کار معلوم می‌شود.
یکی دیگر از تصمیم‌های این ستاد، نظارت بر عملکرد دیگر واحدهاست تا از مسیر معین‌شده خارج و دچار تشتت نشوند. همان‌طور که بیان شد، تشکیل این شورا از نخستین اقداماتی است که صورت می‌گیرد و شورای طرح و برنامه امسال با 15 عضو کارش را آغاز کرد. در این شورا از نخبگان فرهنگی مؤسسه و مسئولان ستادهای سال‌های قبل تا نخبگان جوان گروه، دورهم جمع شده‌اند تا هم از تجربه‌های بزرگان و هم از توانایی نیروهای جوان و پابه‌رکاب گروه استفاده شود.
در بعد اجرایی مراسم، ساختار تشکیلاتی گروه متشکل از پنج معاونت و 20 واحد اجرایی است؛ ازجمله معاونت پشتیبانی که واحدهای پذیرایی و تدارکات را شامل می‌شود. معاونت اجرایی؛ عهده‌دار واحدهای آماده‌سازی، انتظامات، تشریفات، حراست و ایمنی و موکب است. معاونت فناوری و ارتباطات؛ واحدهای روابط‌عمومی، فناوری، هنر و رسانه و تبلیغات را شامل می‌شود.
واحد فضاسازی هم تزیینات داخلی، دکور مراسم، تزیینات شهری و آرایش محیطی حسینیه را به عهده دارد؛ همچنین واحد نظارت و ارزیابی؛ کلیه سیاست‌گذاری‌های مربوط به شیوه عزاداری ازجمله شیوه سینه‌زنی، نوع پوشش میان‌داران، چینش آنان، اشعار و مواردی ازاین‌قبیل را مدیریت می‌کند؛ به‌همراه مجمع خادمان که به پذیرش خادمان، فرهنگ خادمان و فرهنگ مدعوان رسیدگی می‌کند.
معاونت خواهران هم کلیه موارد ذکرشده را در ابعاد کوچک‌تر به‌عهده دارد؛ علاوه بر این، هیئت کودکان و نوجوانان از برنامه‌های جنبی گروه است که به دلیل فعالیت متفاوتی که دارند، نیازمند برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای هستند؛ به‌طورمثال، از چند ماه پیش از آغاز محرم، جلسه‌های هیئت نوجوانان برگزار شده است تا بتوان به بهترین شکل ممکن، موضوع و محتوای اصلی مراسم را برای این گروه از مخاطبان هم ارائه داد؛ ازجمله اینکه حجت‌الاسلام کاردان‌پور که متخصص حوزه نوجوان هستند، به‌عنوان سخنران مراسم انتخاب شده‌اند.
در ارتباط با موضوع برنامه محرم امسال، با توجه به اینکه مهم‌ترین دغدغه ما فلسطین و قدس شریف بود، شورای طرح و برنامه، این موضوع را در اولویت قرار داد. اگرچه بخش غالبی از مخاطبان هیئت انصارالحسین(ع) در خصوص این مسئله دغدغه‌مند هستند، هرساله شاهد حضور طیف خاکستری هم هستیم و باید حول این نسل و افراد هم برنامه داشته باشیم.
ازطرفی، یکی از تمایزهای مجموعه بهشتی دانش‌آموزپروری است؛ به همین دلیل به‌دنبال یک کار شاخص برای نوجوانان و جوانانی بودیم که در این برهه از زمان با مسئله فلسطین دچار چالش شده‌اند؛ همین‌طور اشخاصی در تشخیص حق و باطل سردرگم هستند. با توجه به این طیف از مخاطبان، در طول این مدت موضوع فلسطین چکش‌کاری شد و به اصول مشخصی هم دست یافتیم؛ اما حادثه‌ای که برای رئیس‌جمهور شهید و همراهانشان رخ داد، موضوع هیئت را تغییر داد. تصمیم گرفتیم به‌طورکلی به خدمت در راه مردم بپردازیم؛ یعنی ترکیبی از هر دو محور که ان‌شاءالله در پوستر برنامه رونمایی خواهد شد.
علاوه بر طرح و برنامه‌های کلی هیئت، همچون سال‌های گذشته برخی برنامه‌های ویژه نیز برگزار خواهد شد؛ مثلا در سال گذشته روز تاسوعا جلسه شعر داشتیم که نه‌تنها با استقبال مخاطبان خودمان مواجه شد، الگویی برای هیئت‌های دیگر هم شد.
یکی دیگر از فعالیت‌های حاشیه‌ای گروه، توزیع خلاصه سخنرانی‌ها، اینفوگرافی و عکس‌نوشته‌ها توسط واحد فرهنگی است؛ چراکه در صورت دسترسی مخاطب به صحبت‌های سخنران، همراهی او با سخنرانی بیشتر می‌شود؛ علاوه بر این‌ها، ویژه‌برنامه‌ای مخصوص نوجوانان طراحی شده است که هم‌زمان با انتشار پوستر برنامه، رونمایی می‌شود.
علی عشوری، مسئول گروه فرهنگی عاشورائیان
چند سالی است که یکی از برنامه‌های گروه عاشورائیان سفر به عتبات‌عالیات در ماه مبارک رمضان است. این سفر با همراهی خادمان برنامه محرم گروه است و اولین جلسه ستاد محرم نیز همان‌جا برگزار می‌شود؛ امسال هم در فروردین که مصادف با ماه رمضان بود، این سفر برگزار و در حرم حضرت‌علی(ع) اولین جلسه ستاد محرم گروه برپا شد.
ستادی که برپا شد، متشکل از مدیر، چند معاون و 40 نفر است که هرکدام چند بخش را زیرمجموعه خودشان دارند؛ ازجمله معاون سمعی و بصری که شامل صوت و تصویر و نور و اجرای برنامه و آیتم هنری است؛ معاون تدارکات و پشتیبانی؛ معاون هیئت تلویزیونی و تبلیغات و معاون نهاد تربیت، انتظامات و امور مالی. واحد خواهران هم به‌طور مستقیم زیرمجموعه مدیر ستاد فعالیت می‌کند.
تشکیلات گروه به این صورت است که بعد از معلوم‌شدن مسئولیت‌ها، دقیق معلوم می‌شود که هرکس چه مسئولیتی را در چه بازه زمانی انجام می‌دهد.
در ارتباط با موضوع برنامه‌های امسال هیئت در حال بررسی چند محور هستیم. محور اول، موضوع استقامت و مقاومت است که ابعاد جهانی آن جریان مقاومت است. بحث دوم امیدآفرینی و احساس تعلق است که احتمالا اشتراک‌های این دو، به‌عنوان موضوع نهایی انتخاب می‌شود.
در بعد اجرایی برنامه‌ها نیز هرساله سعی بر این بوده است که تک‌تک قسمت‌ها با خلاقیت و نوآوری همراه باشد؛ مثلا اگر ابتدای جلسه قرائت قرآنی داریم، یک سال جمع‌خوانی و سال دیگر همراه با معانی باشد و… یا برای سخنرانی، در ابتدا خلاصه سخنرانی جلسه قبل پخش شود و بعد هم مکتوب سخنرانی در اختیار عزاداران قرار گیرد. از طرفی، تلاش شده است همه این طرح‌ها با موضوع محوری جلسه هماهنگ باشد و فضاسازی، محصولات، تم کار و غیره در پازل موضوع قرار گیرد.
در بخش ویژه‌برنامه‌های گروه، جدای از مداحی و سخنرانی، چند سالی است که هیئت تلویزیونی را به‌طور تخصصی برگزار می‌کنیم. این کار چند سال قبل از شیوع بیماری کرونا شروع شد و از زمان کرونا، استودیو را در کنار هیئت قرار دادیم و همان موضوع هیئت را متناسب با اقتضاهای برنامه تلویزیونی و با همراهی نوجوانان، برای مخاطب در منزل ارائه می‌دهیم.
مورد دیگر، هیئت دانش‌آموزی است که همچون سال‌های گذشته با برنامه‌هایی مثل کافه مکانیک برگزار می‌شود؛ البته امسال به‌دنبال یک کار خلاقانه هستیم تا محتوای مدنظرمان به شکلی متفاوت به نوجوانان منتقل شود.
افزون بر این، در این سال‌ها گروه فرهنگی عاشورائیان با نمایش‌های عاشورایی شناخته شده است، نمایش‌هایی که به تعزیه و تئاتر شباهت دارد و امسال هم اگر توفیق باشد، در حال برنامه‌ریزی برای اجرای بهتر برنامه هستیم.
