به گزارش اصفهان زیبا؛ طی سال‌های گذشته نقش شبکه ریلی در توسعه اقتصادی کشورها به‌شدت افزایش‌یافته و عملا سه‌برابر شده است ؛ این در حالی است که این روند در ایران تا حدودی کند پیش می‌رود.
سرعت قطارها در برخی کشورهای جهان از ۳۰۰ کیلومتر در ساعت فراتر رفته و حتی شاهد رسیدن سرعت آن‌ها به حدود ۵۰۰ کیلومتر در ساعت هستیم. سرعت قطار در کشورهای اروپایی از ۲۰۰ و ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت گذشته و در آسیا، ژاپن راه‌اندازی قطارهایی با سرعت ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت را در دستور کار دارد.
حرکت لاک‌پشتی قطارها
فعالان بخش ریلی اصفهان سرعت سیر قطارهای باری در ایران را تحت‌تأثیر مؤلفه‌هایی همچون عوامل زیرساختی، ناوگانی و مدیریتی پایین‌تر از حد استاندارد ارزیابی می‌کنند.
براساس اطلاعاتی که دبیر انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی اعلام کرده است «سرعت حمل بار داخلی در حال حاضر در ایران حدود 3.5 کیلومتر در ساعت است؛ یعنی سرعتی نزدیک به‌سرعت حرکت انسان پیاده که علت این سرعت بسیـار پایین هم عمدتا توقفات بین‌ایستگاهی در مسیر است».
سبحان نظری گفته است: «درحالی که راه‌آهن در اوج عملکرد خود، یعنی اواخر سال ۹۷ این سرعت را به ۵ کیلومتر در ساعت رسانده بود، امروز به ۳.۵ کیلومتر در ساعت رسیده است.»
باوجود این تفـاسیــر، مسئــولان حمل‌ونقل ریلی باید هرچه‌زودتر زیرساخت‌ها را برای راه‌آهن پرسرعت در کشور فراهم کنند و هم‌زمان از ورود فناوری‌های روز به کشور غافل نشوند. اولویت صنعت ریلی برای جذابیت‌بخشی به حمل‌ونقل این حوزه، ابتدا ایمنی و سپس افزایش سرعت باید باشد.
چه عواملی بر سرعت سیر قطارهای باری تأثیر می‌گذارند؟
شبکه ریلی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی حمل‌ونقل در هر کشور، نقشی اساسی در رشد و توسعه اقتصادی آن ایفا می‌کند. عوامل متعددی بر سرعت سیر قطارها در ایران تأثیر می‌گذارند؛ از جمله نوع خطوط ریلی، نوع ناوگان، شرایط جوی و مقررات ایمنی. خطوط ریلی ایران به دودسته اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند.
خطوط اصلی برای حمل‌ونقل مسافر و بار با سرعت بالا طراحی شده‌اند؛ درحالی‌که خطوط فرعی برای حمل‌ونقل بار با سرعت پایین‌تر استفاده می‌شوند. نوع ناوگان نیز برسرعت سیر قطارها تأثیرگذارند.
ناوگان ریلی ایران شامل انواع مختلفی از لوکوموتیوها و واگن‌ها با قابلیت‌های متفاوت است. برخی از این ناوگان برای حرکت با سرعت بالا طراحی شده‌اند؛ درحالی‌که برخی دیگر برای حرکت با سرعت پایین‌تر مناسب هستند. شرایط جوی مانند بارش برف‌وباران می‌تواند سرعت سیر قطارها را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
از سوی دیگر، مقررات ایمنی در راه‌آهن ایران به‌منظور جلوگیری از خطرات احتمالی، حداکثر سرعت مجاز را برای هر مسیر تعیین می‌کنند. زیرساخت لازم برای سرعت‌های بالا در خطوط ریلی تهیه نشده است. این بی‌توجهی به صنعت ریلی موجب شده برای توسعه‌های آینده، ازجمله افزایش سرعت قطارها، بسترسازی نشود.
فرسودگی ناوگان و محدودیت لوکوموتیوهای قدرتمند
راه‌آهن به‌عنوان یکی از شریان‌های اصلی حمل‌ونقل در کشور از اهمیت زیادی برخوردار است. این شریان به علت سرعت مناسب، امن‌بودن و حمل‌ونقل سبز، نقش اساسی در جابه‌جایی مسافر و بار ایفا می‌کند. سرعت سیر قطارهای باری در ایران به دلایل مختلفی ازجمله عوامل زیرساختی، ناوگانی و مدیریتی پایین‌تر از حد استاندارد است.
رئیس هیئت‌مدیره شرکت حمل‌ونقل ریلی «بهتاش سپاهان» در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» بیان کرد: «یکی از دلایل کاهش سرعت سیر قطارهای باری در ایران، فرسودگی ناوگان است. بسیاری از لوکوموتیوها و واگن‌های مـورداستفاده در حمل‌ونقل ریلی ایران قدیمی و فرسوده هستند و برای حرکت با سرعت بالا مناسب نیستند. فرسودگی ناوگان می‌تواند به کاهش سرعت، افزایش مصرف سوخت و افزایش آلایندگی منجر شود.»
خیرالله سلیمیان خاطرنشان کرد: «تعداد لوکوموتیوهای قدرتمند در ناوگان ریلی ایران کافی نیست و این امر باعث می‌شود که قطارهای باری با سرعت کم حرکت کنند؛ همچنین زمین‌گیری ۴۰۰ لوکوموتیو را که قرار بود آماده شوند، از دیگر دلایل کاهش سرعت این قطارهاست.»
عدم تعامل شرکت راه‌آهن با شرکت‌های حمل بار
رئیس هیئت‌مدیره شرکت حمل‌ونقل ریلی «بهتاش سپاهان» در پاسخ به این سؤال که چرا این اتفاق در ایران می‌افتد، عنوان کرد: «عدم تعامل مدیر شرکت راه‌آهن با شرکت‌های حمل باری از دلایل این اتفاق است.»
او گفت: «رگولاتور صنعت حمل‌ونقل و اختصاصی لوکوموتیو در دست شرکت راه‌آهن است و در حال حاضر این شرکت دچار سوءمدیریت است. نظارت، بررسی و برنامه‌ریزی این شرکت تا بهبود مدیریت حل نخواهد شد.»
سلیمیان افزود: «سیستم صدور بارنامه شرکت ما فعلا به‌دلیل مشکلاتی که شرکت راه‌آهن دارد و به بهانه‌های واهی بسته است.»
او بیان کرد: «تا وقتی سوءمدیریت‌ها در رأس شرکت راه‌آهن وجود دارد، افق روشنی را نمی‌بینم؛ مگر اینکه شرکتی شرکای تجاری خود را داشته باشد و صرفا با نشست‌های خبری بدون هیچ برنامه‌ریزی کار اساسی انجام نمی‌گیرد.»
