به گزارش اصفهان زیبا؛ اصفهان چهارمین کلانشهر پیر کشور است و چند قدمی بیشتر تا سرازیر شدن در سیاهچاله جمعیتی ندارد. طبق آمار مرکز بهداشت سال 1401 نرخ سالمندی در استان اصفهان 12.9 دهم درصد بوده که بهطور یقین این رقم حالا به بیش از 13 درصد رسیده است و گوی سبقت را از سایر استانها خواهد ربود.
اما نکته اینجاست که راه فرار از سیاهچاله جمعیتی که چنگالهای سیاهش بهطور حتم با این روند جمعیتی در چند سال آینده گریبان شهر را خواهد گرفت، چه خواهد بود؟ دراینباره برخی کارشناسان معتقدند راه فرار از این چاله جمعیتی اجرای کامل قانون جوانی جمعیت است. سال 1400 نمایندگان اصفهان نقش پررنگی در تصویب قانونی با عنوان «جوانی جمعیت» داشتند.
قانونی در 73 ماده و 81 تبصره که دستگاههای دولتی را ملزم به اجرای آن میکرد که منجر به افزایش موالید برای کشور شود. حالا سه ماه از سال 1403 میگذرد و دو سال از اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت؛ اما آمارها وضعیت مطلوبی برای اصفهان متبادر نمیکند. امیرحسین بانکیپور، رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده که نماینده فعال اصفهان در تصویب این قانون بوده، معتقد است قانون جوانی جمعیت علیرغم اینکه تنها ۵۰ درصد اجرایی شده ، توانسته است در ۱۵ استان کشور نرخ باروری را افزایش دهد.
او در نشست فراکسیون جمعیت و حمایت از خانواده به مناسبت فرارسیدن سومین سالروز تصویب قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده گفته است که رشد جمعیت و جوانی جمعیت امروز مسئله دنیا شده است و خیلی از کشورهای دنیا به دنبال اتخاذ سیاستها و برنامههایی هستند که بتوانند جوانی جمعیت را به کشور خود بازگردانند.
اوبا اشاره به اینکه در کشورهای مختلف تجربهها و سیاستهای متعددی پیش گرفته شده و سعی شده است تجربههای تمام کشورها بررسی شود و سپس قانون جوانی جمعیت به تصویب برسد، گفته است که قانون جوانی جمعیت از لحاظ جامعیت و توجه به همه ابعاد مسئله نسبت به آنچه در سایر کشورها رخ داده، خیلی قوی است. در قانون جوانی جمعیت و رشد خانواده و هم بحث تسهیلات آموزشی، تسهیلات بانکی، حقوق و دستمزد، بیمه، مالیات و نظام درمانی را بهصورت یکجا در نظر گرفتهایم. حالا سؤال اینجاست شهری که نمایندگانش در تصویب قانونی مهم و تأثیرگذار دخیل بودهاند، چقدر در اجرای آن موفق بوده است؟ آیا اصفهان توانسته در زمان اجرای این قانون قدمی از سیاهچاله جمعیتی عقبنشینی کند؟
دراینباره دکتر امیرحسین بانکیپور در گفتوگو با «اصفهانزیبا» ضمن اشاره به سال کاهش شدید نرخ باروری در کشور و مواجهه با کاهش بیش از 20 درصدی آن میگوید: امسال نرخ باروری در 15 استان افزایشی بوده است؛ اما نکته مهمی که این نماینده اصفهان به آن تأکید میکند رتبه آخر اصفهان در این افزایشهاست: «اصفهان در این 15 استان رتبه آخر را دریافت کرده و تنها نرخ باروری استان یکصدم درصد افزایش یافته است.»
او البته در ادامه با تأکید بر این موضوع که آمارها نشاندهنده این است که قانون جوانی جمعیت که تاکنون تنها 50درصد آن اجرایی شده است، میگوید: «این قانون توانسته اثرش را بر افزایش جمعیت نشان بدهد. ضمن اینکه در بقیه شاخصها هم اثرگذار بوده است.»
رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس، کاهش طلاق وافزایش فرزند سوم و چهارم را یکی از اثرات اجرای قانون جوانی جمعیت میداند و میگوید: «با افزایش نرخ باروری در گروه سنی 35 تا 40 سال مواجه بودهایم و این موضوع در اصفهان هم مشهود بوده و افزایش داشته است.»
او در ادامه، دلیل افزایش ناچیز نرخ باروری در استان اصفهان را جدیت نداشتن مدیران اصفهانی برای اجرایی کردن مفاد قانون جوانی جمعیت میداند و میگوید: «متأسفانه در استان اصفهان آنطور که بایدوشاید جدیتی در اجرای قانون میان مدیران نمیبینیم و درصد کمی از قانون جوانی جمعیت تاکنون اجرایی شده است. اگر رشد باروری هم در اصفهان داشتهایم، به دلیل اجرای قوانینی است که بهطور عادی در کشور اجرا شده است؛ مثلا 250 هزار نفر از تسهیلات خودرو و یک ونیم میلیون نفر از تسهیلات فرزندآوری استفاده کردهاند. این افزایش هم به همین دلیل بوده و ربطی به داخل استان نداشته است.»
بانکیپور اما کسب رتبه برتر جایزه ملی جوانی جمعیت توسط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان را نقطه مثبتی در این مسیر بیان میکند و میگوید: «متأسفانه در سال گذشته پرونده دستگاهها برای جایزه ملی باید از سمت استان ارسال میشد که از اصفهان هیچ پروندهای به جایزه ملی نرسید و رتبه دریافت نکرد. اما امسال که مستقل عمل کردند، دانشگاه علوم پزشکی رتبه نخست را گرفت و این جای امیدواری دارد.»
اجرای قانون جوانی جمعیت در اصفهان خیلی ضعیف است
نماینده مردم شهر اصفهان در مجلس شورای اسلامی معتقد است: « با توجه به شرایط وخیم اصفهان در حوزه جمعیت و با توجه به اینکه نهال طرح جوانی جمعیت روییدن گرفته و آثار مثبتش در کشور نمایان شده، مدیران استان باید توجه ویژهای برای اجرای قانون داشته باشند؛بهطور مثال یکی از موادی که در این قانون پیشبینیشده این است که 5 درصد از بودجه استان باید در حوزه جوانی جمعیت برنامهریزی شود، اما بعید میدانم حتی یکدهم درصد هم اجرا شده باشد. این ضعفهایی است که قابلپذیرش نیست؛ این درحالی است که نمایندگان اصفهان بیشترین تأثیر را در تصویب قانون جوانی جمعیت داشتهاند، اما متأسفانه قانون در اصفهان آنطور که بایدوشاید اجرا نشده است.»
خوب اجرا شدن قانون و ارائه تسهیلات زمین در شرق اصفهان و در شهرستانهایی مثل ورزنه، جرقویه و تودشک خبری بود که بانکیپور به آن اشاره میکند؛ اما از ارائهنشدن زمینها به خانوادهها در اصفهان گلایه میکند و میگوید: «متأسفانه این تسهیلات در اصفهان به خوبی داده نشده و همراهی خوبی انجام نگرفته است.»
متخلفان را نقرهداغ میکنیم
رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس در پاسخ به این سؤال که نمایندگان مجلس از نیروی نظارتی خود در جهت اجرای قانون استفاده خواهند کرد یا خیر میگوید: «قطعا امسال نوع برخورد تغییر خواهد کرد. تاکنون رویکردمان با مدیران اجرایی تعاملی و اصل براین بوده تا دستگاهها بتوانند شرایطشان را با قانون وفق بدهند، چون دراین قانون کل ریلگذاری 30 ساله تغییر کرده بود و تا دستگاهها بخواهند خودشان را وفق بدهند زمان میبرد. اما از این به بعد در کل کشور و استان هر مدیری که بخواهد در اجرای قانون تعلل بورزد، از اهرمهای قانونی استفاده خواهیم کرد.»
بانکیپور توجه به مسئله جوانی جمعیت را ملاکی برای دادن رأی اعتماد به وزرا عنوان میکند و میافزاید: «این مسئله برای ما مهم است و در دولت جدید نیز قطعا این قول و تعهد از وزرا برای رأی اعتماد گرفته خواهد شد و دور قبل نیز وزیر بهداشت با آنکه مقاومت زیادی در وزارت بهداشت وجود داشت، همکاری کرد و همه را سرخط آورد. در وزرای جدید در دولت جدید هم قطعا از تکتک وزرا در اجرای قانون پیگیر هستیم. »
او همچنین در خصوص تغییر در قانون جوانی جمعیت و انجام اصلاحات در آن میگوید:« در قانون جوانی جمعیت برای برنامه هفتم تغییراتی در نظر گرفته بودیم که متأسفانه سازمان برنامه وبودجه همراهی نکرد؛ ولی همین قانون فعلی که تنها 50 درصد آن اجرا شده، توانسته تکانی به افزایش موالید بدهد و اگر همه قانون اجرایی شود، اتفاقات خوبی خواهد افتاد. امسال کمیسیون برای تسهیل ازدواج جوانان و بهخصوص مسکن زوجهای جوان قوانینی را میخواهد مصوب کند که بتواند در تسهیل و افزایش امر ازدواج در کشور مؤثر واقع شود. »
دادن تسهیلات جوانی جمعیت حق مردم است
او در ادامه به دستگاههای اجرایی توصیه میکند که در مدت نذر خدمت برای روح شهید رئیسی آن قسمت از قوانین جوانی جمعیت را که تاکنون اجرا نشده است عملی کنند و در این مدت زمینها و تسهیلاتی را که باید داده بشود،به مردم تحویل دهند.
او با اشاره به وفاداری مردم و با تأکید بر اینکه گرفتن تسهیلاتی که قانون در نظر گرفته حق آنهاست، میگوید: «این حق را قانون برای آنها در نظر گرفته است و باید دستگاه مربوطه قانون را اجرا کند و حق مردم را بدهد. بارها به دستگاهها گفتهام که اگر شما تسهیلات ندهید مدیر بعدی خواهد داد؛چون قانون است ونمیتوان جلوی اجرای آن را گرفت.
به سازمان راه و شهرسازی و بانکها توصیه میکنم که همراهی داشته باشند و وظایف قانونی را که مشخص است، اجرا کنند و دست از مقاومت بردارند. » اجرایی نشدن قانون جوانی جمعیت توسط دستگاههای اجرایی، باید دستگاه نظارتی مثل استانداری پیگیری میشد؛ اما به نظر میرسد اهرم فشار مناسبی برای وادار کردن دستگاهها برای اجرای قانون وجود نداشته است و این بیتوجهی به اجرای قانون میتواند بستری مناسب برای پرتاب کردن اصفهان در سیاهچاله جمعیتی باشد.