هنرستان هنرهای زیبا مأمنی شد برای برگزاری آیین پاسداشت و کاشت درخت در حیاط مدارس با عنوان «حیات در حیاط» و مدیران ارشد شهری در این آیین حضور پیدا کردند. / فضای سبز
شهردار اصفهان در این آیین با بیان اینکه در دوره‌های مختلف مدیریت شهری با چنگ و دندان برای حفظ فضای سبز تلاش شده است تا این موهبت از این کلان‌شهر گرفته نشود، گفت: تلاش می‌کنیم این امانت را با شرایط بهتر تحویل آیندگان دهیم تا شرمنده آن‌ها نباشیم.
علی قاسم‌زاده افزود: از یک انسان موفق انتظار می‌رود که موقعیت و نسبت خود با دیگران و سایر موجودات را پیدا کند و به‌دنبال آن در تنظیم این روابط دچار خطا نشود. او با بیان اینکه همان‌طور که اگر ندانیم ارتباط ما با امام زنده چیست، جاهل از این دنیا خواهیم رفت، نسبت به سایر روابط نیز مسئول هستیم، تصریح کرد: یکی از این نسبت‌های ارتباطی، ارتباط انسان‌ها با درختان است. در روایات و احادیث نیز تأکید شده است که درختان ازجمله موجوداتی هستند که حرمت آن‌ها باید نگه‌داشته شود.
به گفته شهردار اصفهان، درخت موجودی است که کسی نباید به آن تعدی کند؛ حتی این بی‌احترامی و تعدی برای درختان مثمر حرام دانسته شده است؛ همچنین تعدی به درختان غیرمثمر کراهت دارد. قاسم‌زاده با تأکید بر اینکه درخت را نذر و وقف می‌کنند، گفت: از میان تمام موجودات و اشیا، سنت نذر درخت جاری و صیغه وقف نیز برای درخت خوانده می‌شود. در این راستا حضرت علی (ع) نیز نخل می‌کاشت و وقف می‌کرد. او با بیان اینکه درخت موجودی خیّر روی زمین است که خیر آن به همه بدون منت می‌رسد، خاطرنشان کرد: درخت در دنیا و آخرت جایگاه ویژه‌ای دارد؛ درختان انبوه در بهشت نیز وعده داده شده‌اند.
شهردار اصفهان با تأکید بر اینکه درخت هم در این دنیا و هم در آخرت محبوب است و خداوند در دو دنیا برای درخت نقش‌آفرینی کرده است، اظهار کرد: باید به نسبت ارتباط خود با درخت در این دنیا بیندیشیم. نباید به جایی برسیم که حقوق آن‌ها را ضایع کنیم.
قاسم‌زاده با تأکید بر اینکه از زبان مردم شهر، از فعالان در سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری و گروهی که مخلصانه در شهر خدمت می‌کنند، قدردانی می‌کند، افزود: این تلاش‌ها ویژه این دوره نیست. اگرچه در این دوره مدیر جهادی داریم که با عشق و انگیزه فعالیت می‌کند، در دوره‌های مختلف مدیریت شهری هم با چنگ و دندان برای حفظ فضای سبز تلاش کردند تا این موهبت از شهر گرفته نشود. او گفت: تلاش می‌کنیم این امانت را با شرایط بهتر تحویل آیندگان دهیم تا شرمنده آن‌ها نباشیم.
حفظ فضای سبز شهر اصفهان در شرایط کم‌آبی
در ادامه این آیین، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر فضای سبز شهر اصفهان را به شیوه کم‌آبیاری، حفظ می‌کنیم، اظهار کرد: امروز باید به داد فضای سبز شهر اصفهان برسیم تا آلودگی هوا، بیماری‌ها و سرطان‌ها در شهر کاهش یابد. مجید عرفان‌منش افزود: حدود یک دهه با خشک‌سالی و کمبود شدید آب مواجه بودیم که این موضوع، مشکلات بسیار زیادی را در مسیر حفظ فضای سبز و توسعه آن برای ما ایجاد کرد.
به گفته او، اصفهان یکی از آلوده‌ترین شهرهای کشور است؛ با‌وجوداین شهرداری تلاش خود را کرد تا بتواند طراوت و شادابی این شهر را حفظ کند.
مدیرعامل سازمان فضای سبز و پارک‌های شهرداری اصفهان تصریح کرد: در این شهر بیشتر محصولات صنعتی، پالایشگاهی، فولادی و سوخت‌های فسیلی در شعاع کمتر از ۵۰کیلومتری شهر اصفهان در حال تولید است که مردم ایران از آن بهره‌مند می‌شوند؛ اما آلودگی ناشی از این تولیدات برای مردم اصفهان باقی مانده است.
او با تأکید بر اینکه فضای سبز شهر اصفهان مؤثرترین سرباز و حافظ تنها سنگر شادابی شهر است، گفت: فضای سبز شرق اصفهان با هزار هکتار در قالب کمربند سبز نخستین سدی است که مانع ورود ریزگردها و آلودگی هوا به شهر اصفهان می‌شود. این فضای سبز با پساب تصفیه‌شده از تصفیه‌خانه سپاهان‌شهر آبیاری می‌شود.
عرفان‌منش خاطرنشان کرد: شهرداری اصفهان از مدت‌ها قبل برای تأمین آب موردنیاز فضای سبز اقدام به خریداری پساب تصفیه‌شده از سپاهان‌شهر کرده، این در حالی است که در حال حاضر تمام سنگرهای محیط‌زیست شهر اصفهان با آلودگی هوا فتح‌شده و تنها یک سنگر باقی مانده است.
او با بیان اینکه نیاز آبی فضای سبز شهر اصفهان ۶۰ میلیون مترمکعب است که در بهترین حالت فقط ۲۷ میلیون مترمکعب در اختیار داریم، گفت: از این مقدار نیز هشت‌میلیون مترمکعب از پساب تصفیه‌شده تهیه می‌شود و بر اساس افق بلند دیدگاهی مدیران شهری طی سال‌های گذشته، استفاده از پساب برای آبیاری حاصل‌شده است.
فضای سبز شهر اصفهان را با کم‌آبیاری، حفظ می‌کنیم
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر اصفهان تنها شهر کشور است که ۶۰درصد آن تحت آبیاری تحت‌فشار و کنترل بوده است، گفت: اصفهان تنها شهر ایران است که این حجم فضای سبز را با پساب آبیاری می‌کند؛ به‌طوری‌که بالغ‌بر ۴۰۰ لیتر بر ثانیه پساب تصفیه‌شده استفاده می‌کنیم.
او اضافه کرد: حقابه‌ای که از زاینده‌رود و بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی توسط شهرداری خریداری‌شده، ۲۷ میلیون مترمکعب بوده است؛ اما در حال حاضر کمتر از ۱۷میلیون مترمکعب از آن برداشت می‌کنیم.عرفان‌منش با بیان اینکه در حال حاضر فضای سبز شهر اصفهان را با کم‌آبیاری، حفظ می‌کنیم، ازاین‌رو درختان شهر با اندک آفت، دچار آسیب می‌شوند و شاهد سقوط‌های بیشتر درختان خواهیم بود، تصریح کرد: در این شرایط فشار فیزیولوژیک به درختان روزبه‌روز بیشتر می‌شود؛ لذا تلاش می‌کنیم این فشارها را با روش‌های مختلف کاهش دهیم؛ چراکه وضعیت فضای سبز به مرحله‌ای رسیده که نیازمند توجه مسئولان شهر است.
او تأکید کرد: درختان شهر فقط متعلق به شهرداری نیست؛ بلکه همه مدیران و شهروندان در خصوص آن مسئول هستند. مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: امروز باید به داد فضای سبز شهر اصفهان برسیم تا شاهد کاهش آلودگی هوا، بیماری‌ها و سرطان‌ها در شهر باشیم.
او گفت: بر اساس مطالعاتی در سطح جهان برای خنثی‌سازی آلودگی هوا ناشی از سوخت‌های فسیلی، برای هر نفر ۱,۸ هکتار فضای سبز نیاز است. در این راستا، برای خنثی‌سازی حجم آلودگی هوای شهر اصفهان نیازمند ۶۰۰ هزار هکتار فضای سبز هستیم؛ البته در عمل این مهم ممکن نیست.
جایگزینی گونه‌های گیاهی کم‌مصرف با گیاهان پرمصرف آبی در مدیریت شهری ششم
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: در این راستا باید از روش‌های گوناگونی مانند افزایش کیفیت سوخت‌های تولیدی، استفاده از «درخت مایه» اکسیژن‌ساز، افزایش فرهنگ استفاده از حمل‌ونقل عمومی به‌جای خودروهای تک‌سرنشین و حرکت به سمت فناوری‌های جدید بهره ببریم.
او ادامه داد: جایگزین‌کردن گونه‌های گیاهی کم‌مصرف با گیاهان پرمصرف آبی ازجمله سیاست‌های این دوره مدیریت شهری است که جایگزینی چمن‌های گرمسیری به جای چمن‌های فستوکای پرمصرف آبی از آن جمله است. عرفان‌منش با اشاره به هرس پلارد درختان توت در شهر اصفهان گفت: ۹ کارگروه تخصصی درزمینه فضای سبز شهری در سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان مستقر است که یکی از خروجی‌های این کارگروه‌ها، هرس و جوان‌سازی درختان بود. این مهم باعث رشد بهتر آن‌ها طی سال‌های آینده خواهد شد.
او افزود: سال آینده 100, 1 میلیارد تومان بودجه به حوزه فضای سبزی اختصاص داده‌شده که بیشتر آن درزمینه زیرساخت‌های فضای سبز ازجمله تکمیل شبکه انتقال آب پساب است. مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان خاطرنشان کرد: در حال حاضر مناطق 5، 6، ۱۳ و ناژوان هیچ منبع خوبی برای تأمین آب موردنیاز فضای سبز خود ندارند.
اصفهان وابسته به زاینده‌رود است
در ادامه این آیین، یک عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: اقتصاد، شهرت، آثار تاریخی، هنرمندان، دانشمندان و سابقه تاریخی اصفهان وابسته‌به زاینده‌رود بوده و همه آن‌ها در معرض خطر جدی قرار گرفته است. مهدی بصیری تصریح کرد: «درخت» را پاس می‌داریم؛ اما در برابر خشک‌شدن میلیون‌ها درخت اطراف شهر اصفهان به علت خشکی زاینده‌رود، سکوت می‌کنیم.
او افزود: کاشت درخت امری بسیار پسندیده و خوب است؛ اما باید دید چه درختانی، به چه نحوی و در کجا باید کاشته شود. متأسفانه در برخی موارد شاهد اجرای پروژه‌هایی درزمینه کاشت درخت هستیم که شاید سنجیده عمل نشده است. این دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان تصریح کرد: کاشت یک میلیارد درخت در کشور باعث خشک‌شدن مابقی قنات‌ها و رودخانه‌ها خواهد شد؛ همچنین ماندگاری نخواهد داشت.
بصیری اضافه کرد: حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا به جای کاشت درخت، به فکر خشک شدن جنگل‌های کشور نیستیم؟ علت خرابی و ازبین‌رفتن درختان جنگل‌های بلوط چیست؟ قطع‌به‌یقین چون محیط‌زیست زندگی درختان بلوط را از بین برده‌ایم.
او با بیان اینکه اگر اکوسیستم به وظیفه خود عمل نکند، انسان هم توانایی زندگی ندارد، توسعه ناپایدار، نامتناسب و خارج از ظرفیت را امروزه شاهد هستیم، اضافه کرد: درواقع با دید اقتصادی کوتاه‌مدت حرکت می‌کنیم و بدون نگاه به آینده و نگاه به ظرفیت‌های دیگر شهر ازجمله گردشگری گام برمی‌داریم، مکان‌یابی‌های غلطی برای صنایع آب‌بر در استان اصفهان داریم.
او با بیان اینکه نداشتن آمایش سرزمین حتی در زمان کنونی ما را به غلط می‌اندازد، گفت: توسعه شهری در اراضی کشاورزی بدون توجه به آسیب‌های حاصل از تخریب خاک از دیگر اشتباه‌هاست. این عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به فرونشست زمین در شهر تصریح کرد: فرونشست زمین، اتفاقی نیست که بتوان آن را متوقف کرد؛ اما می‌توان با سلسله اقداماتی سرعت رشد آن را کاهش داد.
بصیری گفت: اصفهان آثار فاخر تمدنی بسیاری دارد که در معرض آسیب‌های متأثر از فرونشست زمین قرار گرفته است و ما به آن بی‌توجه هستیم. امروزه باید در پی بهترشدن شرایط محیطی برای گردشگری همچون ایجاد شهر پاک و جلوگیری از ساخت ساختمان‌های بلند تلاش کنیم.
او با بیان اینکه چمن از ابتدا مناسب اقلیم شهر اصفهان نبوده و نیست، گفت: اقلیم شهر اصفهان یک شهر خشک است؛ ازاین‌رو آب مهم‌ترین شاخصه برای حیات شهر است که در این حوضه به‌غیراز زاینده‌رود، آبی وجود ندارد. این عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: باید به دنبال تأمین آب باشیم؛ البته راه‌های اشتباه بسیاری در گذشته امتحان شده است که نباید تکرار شود. باید توجه داشت که چارچوب‌های برنامه‌های توسعه چهارم تا هفتم یکسان است و برنامه‌ریزی‌های ما بر مبنای بودجه‌بندی است.
بصیری اضافه کرد: اقتصاد، شهرت، آثار تاریخی، هنرمندان، دانشمندان و سابقه تاریخی اصفهان همه وابسته به زاینده‌رود است و همه آن‌ها در معرض خطر جدی قرارگرفته است. او با بیان اینکه باید به گوش و هوش بود که با سهل‌انگاری اقدامی انجام ندهیم که باعث شود آیندگان با مشکلات بسیار روبه‌رو شوند، تأکید کرد: نباید به معلول‌ها بپردازیم؛ بلکه باید مانع از ایجاد آلودگی‌ها از مبدأ شویم. تعطیلی مدارس برای کاهش آلودگی هوا کارساز نیست؛ چراکه‌توسعه صنایع همچنان باقی است.
اهمیت اجرای طرح کاشت یک‌میلیارد درخت برای کاهش آلودگی هوا
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان گفت: طرح کاشت یک‌میلیارد اصله درخت طی چهار سال که در هیئت دولت مطرح شده است، می‌تواند درزمینه کاهش میزان کربن و آلودگی هوا مؤثر باشد. ابوطالب امینی در این آیین اظهار کرد: شعار امسال هفته منابع طبیعی «درخت برای زندگی، با هم بکاریم برای ایران سرسبز، ایران قوی» انتخاب‌شده و در این راستا طبق قانون وظیفه ما حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری از منابع طبیعی است.
او با بیان اینکه سه‌میلیون و ۲۰۰ هکتار از استان را بیابان‌ها تشکیل می‌دهند، افزود: مناطق بیابانی و تولید گردوغبار در حال گسترش است؛ به‌طوری‌که شهرستان‌های گلپایگان و شهرضا در استان دارای مناطق بیابانی شده‌اند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان تصریح کرد: ۳۲۰ هزار هکتار جنگل در دست کاشت داریم؛ اما به دلیل کمبود اعتبارات کار کمتری انجام‌شده است. او با اشاره به کاشت یک‌میلیارد درخت در کشور طی چهار سال به دلیل الزام‌های قانونی، ادامه داد: اصلاحات اراضی در راستای کاهش تداخل‌ها و تعیین‌تکلیف مردم ازجمله سیاست‌های این حوزه است.
امینی با بیان اینکه اجرای طرح‌های آبخیزداری نیز یکی دیگر از سیاست‌هاست، گفت: لایحه قانونی برای این بخش در مجلس در دست بررسی است که امیدواریم تصویب شود؛ زیرا این طرح‌ها موجب کاهش ۷۰درصدی اثرات سیلاب می‌شود.
او با اشاره به اینکه قراردادها و توافق‌نامه‌هایی با سازمان پارک‌ها و فضای سبز، شرکت شهرک‌های صنعتی و کارخانه‌داران منعقد شده است، ادامه داد: طبق قانون باید در هر واگذاری و ایجاد کارخانه، ۲۵درصد از فضای کارخانه به فضای سبز اختصاص یابد. اولویت در واگذاری‌ها باید بر اساس این مهم باشد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان با بیان اینکه به دلیل کمبود منابع آبی گونه‌های کم آب کاشته می‌شود، اضافه کرد: طرح کاشت یک میلیارد اصله درخت در چهار سال در هیئت دولت مطرح‌شده که می‌تواند درزمینه کاهش میزان کربن و آلودگی هوا مؤثر باشد. لازم است بدانیم سایر کشورها نیز در این زمینه اقدام کرده‌اند.
