در روزهای پایانی سال، جمعی از اعضای شورای اسلامی شهر همدان به همراه اعضای کمیسیون فنی عمرانی و حملونقل و ترافیک به اصفهان سفر کردند و ضمن بازدید از پروژههای حملونقل و ترافیک شهر اصفهان به پرسشهای آنها درزمینه حملونقل پاسخ دادند. در این جلسه چندساعته، دو طرف مباحث مطلوبی را مطرح و بر تقویت شوراها تأکید کردند.
سکان جلسه دیدار و گفتوگو را محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان به دست گرفت و در صحبتهایش اشارهای کرد به توجه کمتر از حد قانونی به شوراهای اسلامی شهرها: «حقوحقوق مردم با کاهش اختیارات شوراهای اسلامی شهرها نادیده گرفته میشود؛ چراکه اعضای پارلمانهای شورای اسلامی شهر بهعنوان نمایندگان مردم پیگیر مطالبههای آنها در سطح شهر هستند؛ به عنوان مثال، در قانون اساسی با صراحت آمده است که دولت جمهوری اسلامی ایران باید قبل از ارسال لایحه بودجه سالانه به مجلس از شوراهای استانها و بهتبع شوراهای اسلامی شهرها نظرخواهی کرده و سپس لایحه بودجه را به مجلس ارسال کند؛ اما این موضوع مهم هیچگاه و در هیچ دورهای از دولتها رخ نداده است.»
نورصالحی در ادامه درباره سابقه شهرداریها صحبت کرد: «مجموعه شهرداریها سابقه بیش از یکصد ساله در امر اداره شهرها دارند و سابقه شکلگیری شوراهای اسلامی شهرها بسیار کمتر از آن بوده است؛ چراکه پس از انقلاب اسلامی ایجاد شده است.»
به گفته او: «در حال حاضر نهادهای حاکمیتی مانند قوه مجریه و مقننه در واگذاری و توسعه اختیارات شوراهای اسلامی شهرها در قالب مدیریت واحد یکپارچه شهری همچنان تردید، شک و شبهه دارند. در همین راستا، همواره درصدد هستند حیطه اختیارات آنها را تضعیف کنند. این مسائل باعث میشود مدیریت شهرها با مشکلاتی روبهرو شوند؛ در حالی که شوراهای اسلامی شهرها و شهرداریها ذیل وزارت کشور شناخته میشوند.»
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در ادامه سخنانش اشارهای هم داشت به ادغام سازمانها و رفتن آنها ذیل شهرداریها در سال 94 که این اتفاق از سوی سازمان شهرداریهای کشور رخ داد: «این اقدامات ازجمله موضوعها و مسائل مرتبط با اصرار بیشازاندازه حاکمیتی بود که با نقدها و نظرهای مخالفی روبهرو شد؛ اما به آنها بیتوجهی شد. همین امر باعث شد هماکنون شاهد عوارض و آسیبهای ناشی از این رخداد باشیم.»
نورصالحی راهکارهای پیشنهادی و استفادهشده در شهرداری اصفهان را هم شرح داد: «برگزاری سلسله جلسات منظم و مشترک شوراهای اسلامی شهر اصفهان با نمایندگان مجلس اصفهان، تقویت ارتباطات داخل شهری و فرااستانی با دیگر کلانشهرها و ایجاد زمینههای تبادلنظر بین ۳۱ استان درزمینه موضوعهای شهری ازجمله این راهکارهاست.»
ترافیک و حملونقل شهری ابرچالش پیشروی کلانشهرها
نوبت رسید به ابوالفضل قربانی، نایبرئیس شورای اسلامی شهر اصفهان، تا در خصوص معضلهای حملونقلی در شهرها صحبت کند: «موضوع تشدید مشکلات ناشی از ترافیک و حملونقل شهری تا پنج سال آینده بهعنوان بحران و چالش جدی همه کلانشهرها خواهد بود که تدبیر لازم برای حلوفصل و پیشگیری از آن در دستورکار است. در همین راستا، در شورای ششم شهر اصفهان موضوع جدیدی با عنوان هوشمندسازی در دستور کار قرارگرفته است.»
او اشارهای هم داشت به ارتباط کمیسیونهای مختلف در شوراهای شهر: «کمیسیون عمران و شهرسازی با کمیسیون حملونقل و ترافیک در مدت همه ادوار گذشته شوراهای اسلامی شهر اصفهان رابطه تنگاتنگی داشته است؛ چراکه این دو کمیسیون در اصل و پیش از دوره سوم شورای اسلامی شهر اصفهان در یک کمیسیون ادغام بودند.»
قربانی در ادامه از همدلی و همراهی کمیسیون عمران و حملونقل شورای اسلامی شهرسخن گفت: «این همدلی منشأ برکات و دستاوردهای زیادی در سطح شهر اصفهان است و مجموعه اقدامات و دستاوردهای حاصل از تدابیر این کمیسیونها با عنوان پروژههای مختلف طی بازدید میدانی به سمع و نظر اعضای شورای اسلامی شهر همدان رسیده است.»
صحبت درباره جمعیت و بحران استفاده از خودروهای شخصی و مشکلات ناشی از آن، سخنان دیگر نایبرئیس شورای اسلامی شهر اصفهان بود: «هماکنون در شهر اصفهان با جمعیتی حدود دو میلیون نفر، بر اساس آخرین آمارها بیش از یکمیلیون و ۸۰۰ هزار خودرو وجود دارد که این موضوع باعث تشدید بحرانها و مشکلات ناشی از آن در سالیان آینده خواهد شد. آلودگی هوا موضوعی است که اخیرا ناشی از تشدید حضور خودروها در شهرها، بیشتر مدنظر قرار گرفته است؛ ولی آلودگی صوتی ناشی از آن نیز طی سالهای آینده از آلودگی هوا مضرتر و خطرناکتر خواهد بود؛ بنابراین در حال حاضر باید مدلهای متعادلتری در تردد شهرهای بزرگ ایجاد کنیم که این موضوع با همفکری شوراهای اسلامی شهرها و مدیریت شهری کلانشهرها عملی میشود.»
او در لابهلای سخنانش به برخی از اقداماتی که درزمینه ترافیک و حملونقل شهر اصفهان طی دوره ششم شورای اسلامی شهر اصفهان انجام شده است، اشاره کرد: «احداث حلقه چهارم ترافیک شهر به طول ۷۶ کیلومتر ازجمله اقدامات شاخص ترافیکی است که امیدواریم تا پایان این دوره به اتمام برسد. تکمیل و بهرهبرداری از آن با همت جمعی مدیریت شهری اصفهان انجام خواهد شد؛ چراکه برای حلقه چهارم ترافیکی شهر کارکردهای مختلفی ازجمله جلوگیری از رشد بیرویه شهر و ایجاد مسائل حاشیهنشینی و معضلهای ناشی از آن و عدم تردد غیرضروری خودروها به داخل هسته مرکزی شهر پیشبینیشده است.
لزوم راهاندازی پنج خط مترو در اصفهان
نایبرئیس شورای اسلامی شهر اصفهان، راهاندازی و تکمیل خط دوم متروی اصفهان را ازجمله اقدامات دوره ششم شورای اسلامی شهر دانست: «بر اساس برنامهریزی انجامشده تا پایان ۱۴۰۳ فاز اول خط دوم متروی اصفهان راهاندازی میشود. در حال حاضر ساخت هر یک کیلومتر قطار شهری بیش از یک میلیارد و 300 میلیون تومان هزینهبر است که البته این هزینه الزامی و ضروری مبتنی بر سرمایهگذاری برای آینده شهر خواهد بود. باید حداقل پنج خط مترو در اصفهان راهاندازی شود تا باعث سهولت تردد شهروندان و ترغیب آنها به استفاده از حملونقل عمومی شود.»
قربانی، آمار و ارقام بودجهای را هم روایت کرد: «نزدیک به ۱۰درصد بودجه سال آینده شهرداری اصفهان در حوزه فرهنگی هزینه میشود که عدد بسیار چشمگیری است. ازجمله حسنهای مجموعه شهرداری اصفهان از گذشته تاکنون این است که عمده شهرداران اصفهان به بعد فرهنگی مزین بودند که این موضوع در رفع بسیاری از معضلها مؤثر بوده است.» مدتی است که مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر در اصفهان راهاندازی شده است.
قربانی در ادامه اشارهای داشت به چگونگی و چرایی راهاندازی این مجموعه: «نگاه به کمیسیونها و مطالعات لازم مصوبات آن، آسیبشناسی طرحها و مصوبات و درعینحال ارتباط با دانشگاهها از رسالتها و اهداف این مرکز است. در حال حاضر مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر دارای هیئتامنایی متشکل از اعضای هیئتعلمی دانشگاههای مختلف استان اصفهان است که این موضوع بر تقویت قوت علمی و عملی مرکز تأثیرگذار است.»
موضوع گردشگری و اقتصاد آن از دیگر سخنان قربانی بود. به گفته او: «این موضوع مهمی در شهر اصفهان است که باید توجه و تمرکز ویژهای روی آن داشت؛ چراکه باهم افزایی و همفکری مدیریت شهری همدان و اصفهان میتوان این مهم را به منصه ظهور رساند.»
شورای اسلامی شهر درحقیقت شورای شهر نیست؛ بلکه شورای اسلامی شهرداری است
در ادامه این دیدار و گفتوگو رسول میرباقری، رئیس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان هم صحبت کرد: «در حال حاضر نهتنها موضوع مدیریت یکپارچه شهری در بین دولتمردان مطرح نیست، بلکه با برخی از قوانین و اصرار ورزیها در جهت کاهش اختیارات شوراهای اسلامی شهرها گام برداشته میشود. امروز در بسیاری از مسائل شهری، انگشت اشارهها و پرسشها به سمتوسوی شهرداریهاست.»
او گریزی زد به این موضوع که در هر مسئله و آسیب فرهنگی و اجتماعی، نخستین اشاره مسئولان یا شهروندان به سمت شهرداریهاست: «این در حالی است که این موضوعها جزو وظایف و اختیارات مدیریت شهری نیست؛ از سوی دیگر، شاهد آن هستیم که شورای اسلامی شهر درحقیقت شورای شهر نیست؛ بلکه درنهایت کار، شورای اسلامی شهرداری است. شوراهای اسلامی شهرها امروز بهسختی در این عرصه فعالیت میکنند و حتی در مسیر تحقق اهداف و مطالبههای بحق شهروندان خود با انبوهی از مشکلات و چالشها روبهرو هستند.»
رئیس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان اظهار کرد: «برگزاری منظم نشستهایی مانند اجلاسیههای فصلی کمیسیونهای شهرسازی و حملونقل شوراهای اسلامی شهرها، فرصتی مناسب برای همت بیشتر بهمنظور رفع چالشهای پیش روی شهرهای کشور است. بر اساس مطالبههای مردمی و چالشهای پیشبینیشده پیش روی کلانشهر اصفهان برای سال آینده بیش از نصف بودجه شهر به حملونقل و ترافیک اختصاصیافته است. بر اساس نگاه اجمالی به شهرهای پیشرفته جهان درمییابیم که استقرار پیشرفتهترین سیستمهای حملونقل شهری، مهمترین شاخصه این شهرهاست. در حال حاضر بهعنوانمثال، در شهر مسکو بیش از ۳۰ خط مترو فعال است؛ بنابراین فعالیت روزافزون شوراهای شهر و مدیریت شهرها در راستای توسعه حملونقل عمومی شهر شایسته و بایسته است.»
راهکارهای مدیریت شهری اصفهان برای رفع معضلهای اجتماعی
نوبت رسید به سید امیر سامع، رئیس کمیسیون محیطزیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر اصفهان، تا سخنانش را درباره برخی مسائل اجتماعی و راهکارهای آن روایت کند: «باوجود موضوعهای مربوط به مشکلات معیشتی و اقتصادی در شهرها شاهد رشد روزافزون دستفروشیها و معضلهای اینچنینی هستیم. برنامهریزی و حرکت گامبهگام و ایجاد جایگزینهایی برای حضور دستفروشان در سطح شهر از راهکارهایی است که مدیریت شهری اصفهان از مدتها قبل بهمنظور مقابله و پیشگیری با این معضل اجتماعی به کار بسته است؛ همچنین راهاندازی بازارچههای هفتگی، ماهانه و فصلی و ایجاد مراکزی ثابت مثل جمعهبازارها ازجمله راهکارهای پیشنهادی است.»
او سخنانش را پیوند زد به برخی از ساختوسازهای غیرمجاز و احداث ساختمانهای شبانه در کلانشهرها و در این خصوص مباحثی را درباره شهر اصفهان مطرح کرد: «حدود ۱۸ سال پیش در شهر اصفهان این مسئله بررسی شد. در حال حاضر اصفهان دارای مدیریت پیشگیری و رفع تخلفات شهری است که دارای اکیپهای متخصص و تلاشگر برای بررسی و رسیدگی به هرگونه ساختوساز غیرمجاز در کل سطح شهر هستند تا از این اقدام ناپسند جلوگیری کنند.»
لزوم بومیسازی سیستم هوشمندسازی شهر
در ادامه حسین حقشناس، معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان، برخی از پرسشهای مطرحشده از سوی نمایندگان کمیسیون فنی و عمرانی و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان را پاسخ داد: «این حوزه بهمنظور پیگیری مسائل کلانشهر در خصوص حملونقل با شورای ترافیک استان و نمایندگان مجلس ارتباط خوبی برقرار کرده است. راهحلهای شهرهای مختلف در رویارویی با معضلها و چالشهای یکسان، متفاوت است و نمیتوان راهکار پیادهشده شهر اصفهان را برای یک معضل ترافیکی برای شهر دیگر تجویز کرد. باید به دنبال تجربههای متناسب با چالشهای شهر خود باشیم؛ بهعنوانمثال، استقرار سیستم هوشمندسازی در چهارراهها و تقاطعهای شهر توسط شرکت خارجی امری مفید بوده، اما امروزه به دلیل مشکلات عدیده ارزی و مباحث تحریمی بهعنوان یک چالش پیش روی ما قرار دارد.»
تلاش برای بومیسازی استقرار سیستم هوشمندسازی چهارراهها توسط چند شرکت دانشبنیان در سطح کشور، موضوع دیگری بود که حقشناس به آن اشاره کرد: «برخی از مشکلات مطرحشده از سوی مدیریتهای شهری خاصه در بحث حملونقل و ترافیک بهصورت امری مشترک در بین کلانشهرها بیان میشود که باید در اجلاسیهها و جلسههای مشترک کلانشهرها بهصورت مشترک بر آن تأکید شود.»
ابتکار میدلباسهای اصفهان راهکاری برای بازکردن گرههای بزرگ ترافیکی همدان
در ادامه نوبت رسید به اعضای شورای اسلامی شهر همدان تا مسائل شهری را مطرح کنند. یکی از اعضای این شورا تزریق میدلباسها به ناوگان حملونقل عمومی شهر اصفهان را اقدامی شایسته دانست و آن را راهکاری برای بازکردن گرههای بزرگ ترافیکی در همدان برشمرد: «سال آینده بودجه چشمگیری برای تأمین میدلباسها در همدان اختصاص یافت.»
مهدی حیدری، رئیس کمیسیون فنی و عمرانی و حملونقل شورای اسلامی شهر همدان هم در جلسه با کمیسیون حملونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: «دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی در هر نقطه از این سرزمین مایه مباهات است؛ زیرا رونق دستاوردها در راستای افزایش سرمایه اجتماعی نظام، یعنی اعتماد مردم است.»
او، اقدامات ابتکاری و پیشتازانه اصفهان در عرصه حملونقل و ترافیک را مایه خرسندی و خوشحالی برشمرد و به این موضوع اشاره کرد که در همین راستا و برای آشنایی بیشتر با این اقدامات به اصفهان سفر کردیم.
این عضو شورای اسلامی شهر همدان در ادامه صحبتهایش، به ویژگیهای شهر همدان اشاره کرد: «شهر همدان با سابقه فرهنگی و تاریخی کهن، مبتنی بر مرکز شهر طراحی شده است؛ بر این اساس، در سالهای گذشته اغلب سفرهای درونشهری با عبور از مرکز شهر اتفاق افتاده، اما با توجه به شرایط امروز کشور و شهرها و تزریق زیاد خودرو به سطح شهرها و از سوی دیگر کاستهشدن قدرت ناوگان حملونقل عمومی، شایسته است همه مسئولان ازجمله ارکان مدیریتشهری برای رشد و گسترش حوزه حملونقل و رفع مشکلات ترافیکی در همه عرصهها تدبیر کنند.»
حیدری سخنانش را گره زد به موضوع مهم آب و چالشی که در شهر همدان در این زمینه وجود دارد: «دولت برای تأمین آب شهر همدان مبلغ یک میلیارد و 400 میلیون تومان اختصاص داد؛ اما ترافیک بحران دیگری است که شهر همدان با آن روبهروست. اگر این معضل حل نشود، دیگر اقدامات ضربتی، هم مؤثر نخواهد بود.»
او، ساماندهی، گسترش و توسعه خدمات حملونقل و ترافیک را رکن اصلی بودجه شهرداری همدان در سال آینده برشمرد: «بر این اساس حدود ۶۰ درصد از بودجه سال آینده شهر همدان به این موضوع اختصاص یافت؛ همچنین مبحث هوشمندسازی یکی دیگر از ارکان حملونقل و ترافیک شهری است که در شهر همدان به این موضوع نیز نیمنگاهی داریم؛ بهعنوانمثال، درزمینه هوشمند سازی چهارراهها و تقاطع شهر همدان ورود جدی پیدا کردیم که بر اساس اذعان شرکت پیمانکار این سیستم سالها قبل در اصفهان بهخوبی اجرا شده است.»
رئیس کمیسیون فنی و عمرانی شورای اسلامی شهر همدان بیان کرد: «در حال حاضر بر اساس اطلاعات بهدستآمده حدود ۲۰درصد از سفرهای درونشهری اصفهان متعلق به حملونقل عمومی بوده که آمار مطلوبی در بین دیگر کلانشهرهای کشور است و نشان میدهد به حوزه حملونقل عمومی در اصفهان توجهی از سوی مدیریت شهری شده است.»
به گفته حیدری: «شاخص نفر بر هکتار در شهر اصفهان طبق آمار زیر عدد ۵۰ است؛ ولی این عدد در شهر همدان به بالای ۹۰ میرسد که گاهی در برخی از مناطق به عدد ۱۵۰ نیز رسیده که ناشی از حاشیهنشینی و ایجادکننده مسائل مختلفی در حوزه خدمات شهری، آسیبهای اجتماعی و حملونقل شده است. امیدواریم در طرح جامع شهر همدان که در دست تهیه و تدوین است، این شاخص نفر در هکتار در شهر همدان کاهش یابد و پیشرفت روزافزون کلانشهرها را شاهد باشیم.»
گرهخوردن تاریخ و فرهنگ اصفهان و همدان به یکدیگر
در ادامه این دیدار و گفتوگو نوبت رسید به علیاکبر نظری، رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیطزیست شورای اسلامی همدان، تا مباحثی را درباره پیوند تاریخ اصفهان و همدان روایت کند: «به گواه تاریخ، اصفهان در علم و دانش از جایگاه رفیعی برخوردار است و شهر همدان و شهر اصفهان هر دو در دورههایی از تاریخ پایتخت ایرانزمین بودند و نقاط مشترک متعددی چون غنای فرهنگ، تمدن، شیعهمحوری و پرورش عالمان بزرگ دینی و علمی را دارند.
تاریخ و فرهنگ اصفهان و همدان به هم نزدیک بوده و به یکدیگر پیوند خورده است؛ بنابراین ارتباطات بیشتر در زمان حاضر در راستای نشر فرهنگ و تمدن امری ضروری است. اگر از فرهنگ قدیمی هر دو شهر استفاده کنیم، نتایج مثبتی برای هر دو شهر حاصل میشود.»
ادامه سخنان این عضو شورای اسلامی شهر همدان مربوط شد به نکات مثبت شهر اصفهان: «پاکیزگی شهر، توجه به رفع سد معبر و رعایت این نکته از سوی اصناف اصفهان و نبود حاشیهنشینی سنگین ازجمله نقاط مثبت شهر اصفهان است که در این سفر به آنها توجه کردیم و متأسفانه این موضوعها ازجمله مشکلات شهر همدان محسوب شده است؛ بهعنوانمثال، سیما و منظر شهر همدان در سالهای اخیر از منظر زباله بدتر از گذشته شده و اصفهان در عرصه پاکیزگی شهری و نبود زباله در معابر در کشور پیشتاز است.
لزوم توجه شهرداریها به حوزه فرهنگی و اجتماعی
در ادامه این جلسه، نوبت رسید به علی رضایی، رئیس مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر همدان، تا در رابطه با شهرداریها پرسشی را مطرح کند: «شهرداریها تا به امروز یک نهاد عمرانی، کالبدی و خدماتی شمرده شده و در حوزه فرهنگی و اجتماعی ورود جدی نداشته است. با توجه به اینکه شهر اصفهان یک کلانشهر است که به آسیبهایی دچار شده، پرسش ما این است: آیا شهرداری اصفهان بهعنوان یک نهاد اجتماعی در اصفهان ورود پیدا کرده و در صورت پاسخ مثبت سیاست پیش روی مدیریت شهری در این زمینه چیست؟»
پایتختی جهان اسلام برای اصفهان، عنوان بحقی است
در ادامه این جلسه، حجتالاسلام ناصر صفری افلاک، نایبرئیس شورای اسلامی شهر همدان نیز درباره بحقبودن اصفهان بهعنوان پایتخت جهان اسلام صحبت کرد: «اصفهان پایتخت فرهنگی جهان اسلام است و بحق این عنوان را کسب کرده است. بر این اساس فرهنگ ایرانی اسلامی و شیعی خود را در بخش معماری و هویتی باید حفظ کند؛ بنابراین شایسته است معماری شهر اصفهان از مبحث شکل و شمایل در این راستا حرکت کند؛ اما متأسفانه شاهد بودیم که در برخی از نقاط شهری به این مهم کمتوجهی شده است. امروزه میتوان با تأکید بر اصالت تاریخی و اسلامی و تأکید بر معماری اسلامی همراه با تنوع زیاد از آجر بهره برد؛ وضعیت فرهنگی اصفهان نیز نسبتا مطلوب بوده و این مایه دلگرمی شهرهای کشور چون همدان است.»
حجتالاسلام صفری افلاک، اجرای برخی از پروژههای شهری اصفهان را قابلتأمل برشمرد: «استقرار شهرک سلامت در یک نقطه شهری باعث افزایش سفرهای درونشهری به یک منطقه و افزایش بار ترافیکی در نقطهای دیگر میشود که باید به این موضوع توجه و به سمت محله محوری حرکت کرد.»