به گزارش اصفهان زیبا؛ نزدیک به یکصد سال از ورود صنعت برق به شهر اصفهان می‌گذرد و در طی این سال‌ها توسعه این صنعت با فرازوفرود بسیاری همراه بوده است؛ توسعه‌ای نه‌چندان به‌روز که در طی سال‌های اخیر شهروندان را در ابعاد مختلف تحت تأثیر قرار داده و مشکلاتی که سال‌به‌سال افزوده می‌شود.
از ابتدای تاریخ تا اواخر دوران قاجار زندگی روزمره مردم با طلوع خورشید آغاز و با غروب خورشید به پایان می‌رسید. شب‌های تاریک، کوچه‌های پیچ‌درپیچ و خطرات در کمین باعث می‌شد کمتر کسی خارج از خانه تردد کند. در غیاب نور و کمیابی نفت تازه‌اکتشاف‌شده در ایران، چراغ‌های پی‌سوز تنها روشنایی‌بخش افرادی بود که شبانه قصد تردد داشتند.
صنعت برق در دوران قاجار، به‌طورمحدود در پایتخت، برای روشنایی کاخ‌ها، خانه اعیان و برخی معابر به کار گرفته شد. نزدیک به بیست‌سال بعد در سال 1306 شمسی، عطاءالملک دهش، کارآفرین و سرمایه‌دار مشهور، اولین کارخانه برق را که از کشور آلمان خریداری و با مشقت بسیار به اصفهان منتقل کرده بود، در کوچه تلفن‌خانه اصفهان نصب کرد. این مولد برق توسط سوخت هیزم هر ساعت 99 کیلووات برق تولید می‌کرد. با آغاز به کار این کارخانه کوچک و ابتدایی، ابتدا چراغ‌های برق در کاخ چهلستون و عالی‌قاپو نصب و این دو عمارت صفوی غرق نور شد. مجلس شورای ملی طی لایحه‌ای حق امتیاز انحصاری تأسیس چراغ برق اصفهان را برای میرزافضل‌الله‌خان دهش تصویب کرد.
در سال 1308 شمسی، یعنی دوسال بعد، طی جلسه‌ای که شورای بلدیه با آقای دهش برگزار کرد، مذاکراتی راجع به روشنایی شهر صورت گرفت و تصمیم بر آن شد که سیصد چراغ به هفتصد چراغ موجود معابر افزوده شود و به عدد هزار برسد و در ضمن این چراغ‌های معبر عمومی تا صبح روشن بماند و از طلوع خورشید و روشنایی روز، جریان الکتریک برای منازل جهت استفاده از اتو و طبخ و … دایر شود.
در ابتدا شهروندان استقبال چندانی از برق و چراغ‌برق نکردند؛ اما با گذر زمان این صنعت نوپا چنان موردتوجه قرار گرفت که مولد برق خریداری‌شده نه‌تنها پاسخگوی اشتراک بیشتر نبود؛ بلکه کمبود برق و قطعی‌های مکرر باعث رنجش مشترکان قدیمی هم شد. روزنامه اخگر در سال 1309 طی مقاله‌ای به این موضوع پرداخت: «…وقتی‌که يک خانواده عادت به نور چراغ‌برق پیدا کرد، به‌هیچ‌وجه حاضر نيست كه من‌بعد با چراغ‌نفتی گذران کند. اين نقيصه بزرگ كه همه‌شب چراغ‌ها خاموش و روشن‌شده و حتی گاهی اوقات تا نيم ساعت مشتركان را در ظلمت محض باقی می‌گذارد، عيب بزرگی است كه بايد هر چه زودتر رفع و موجبات آسايش خاطر مشتركان به عمل آيد».
خیابان‌های شاپور، دنبال رودخانه، چهارباغ خواجو، خوش (طالقانی فعلی) چهارباغ عباسی و سپه از اولین خیابان‌هایی بودند که پایه تیرهای روشنایی در آن‌ها نصب شد. در سال 1311 بلدیه اصفهان در کارخانه دهش شریک شد و علاوه بر آن بنا شد برای روشنایی میدان نقش‌جهان، ادارات دولتی و چاه آبی که برای حوض و آبیاری این میدان حفرشده بود، کارخانه برق کوچکی خریداری و در آنجا فعال شود.
به‌دلیل کیفیت نامرغوب سیم‌ها و نوع کابل‌کشی مشترکان و معابر و قطعی‌های مکرر و خطرات مربوط به برق‌گرفتگی، در سال 1314 عقد قراردادی با كمپانی زيمنس، شبكه سيم‌كشی برق اصفهان را بهبود بخشید. طی مدت کوتاهی، سيم‌كشی برق به اکثر خيابان‌های اصفهان رسید و عصر جدیدی از سبک زندگی آغاز شد.
جریان برق سبب شد غروب خورشید دیگر پایان زندگی روزمره شهروندان نباشد.اکنون خیابان‌های روشن، کافه‌ها، سینماها، سالن‌های تئاتر و مغازه‌های رنگارنگ با لوازم و لباس‌های به‌روز محلی برای زندگی و تفریحات شبانه و همچنین منازل روشن پذیرای شب‌نشینی و دیدار آشنایان و همسایگان شود.
با توجه به افزایش جمعیت روزافزون و افزایش مشترکان برق و توسعه صنایع متعدد، در سال 1319 شركت چراغ‌برق اصفهان تأسیس شد. قرار این بود که مدیران کارخانه وطن، زاینده‌رود، ریسباف، رحیم‌زاده و دهش، سرمایه‌ای ده میلیون‌ریالی فراهم کنند تا ازاین‌پس برق شهر توسط کارخانه ریسندگی و بافندگی ریسباف تولید و توزیع شود.
در این سال‌ها وضعیت برق اصفهان نسبتا قابل‌قبول و تقریبا طی 24 ساعت شبانه‌روز برقرار بود؛ اما هنوز مشکلاتی مانند خرابی ژنراتور، تفاوت در سیستم کابل‌کشی زیرزمینی قدیمی با کابل‌کشی هوایی جدید و… سبب می‌شد گاهی برق اهالی شهر ساعت‌ها و گاهی چندروز قطع شود. درنتیجه با مشاركت صاحبان كارخانه‌های نساجی و 45 نفر از سهامداران متفرقه، شركت سهامی توربين در سال 1324 تأسيس شد و توليد برق به 11هزار كيلووات افزايش يافت؛ همچنین مقرر شد کارخانه‌های ریسباف، زاینده‌رود، رحیم‌زاده، پشم‌باف، شهرضا، نور و نخ‌تاب با دادن نیروی برق به شبکه، کسری را جبران و تا حد ممکن از ایجاد خاموشی‌ها جلوگیری کنند. این رویه تولید و توزیع برق تا بیست سال بعد، یعنی تا سال 1344 به همین نحو کم‌وبیش ادامه داشت.
توسعه در زیرساخت‌ها، تأسیس سدهای مخزنی در کشور و وجود دستگاه‌های متعدد، موازی و غیر منسجم و ناهماهنگ و ایجاد مشکلاتی در زمینه اداره و سازمان‌دهی مسائل مربوط به برق و آب سبب شد که در سال 1342 خورشیدی وزارت آب و برق تأسیس و امور مربوط به بخش آب و برق و انرژی به این وزارتخانه واگذار شود. درنتیجه این تغییرات در ساختار اداری کشوری، در آبان ماه 1344 شركت برق منطقه‌ای اصفهان تأسيس و همه امكانات توليد و توزيع برق شهر اصفهان به این سازمان تحويل شد. با ایجاد نیروگاه برق شاه‌آباد در سال 1348، ساخت نیروگاه سد زاینده‌رود در سال 1349 و تکمیل نیروگاه شهید منتظری در سال 1362 میزان تولید برق در شهر اصفهان به‌کلی ارتقا پیدا کرد.
از اهداف ایجاد نیروگاه سد زاینده‌رود این بود که علاوه بر کنترل سیلاب‌ها و تنظیم آب کشاورزی، سالانه 250 میلیون کیلووات برق نیز در اختیار شبکه سراسری برق ایران قرار دهد. اما طی سال‌ها، مصرف برق در اصفهان به میزانی رشد کرد که علاوه بر تأمین آن از طریق نیروگاه آبی، به نیروگاه‌های دیگری نیز نیاز بود. بر همین اساس بود که در طی سال 63-62 مرحله اول نیروگاه شهید منتظری به بهره‌برداری رسید و روند ساخت فازهای دیگر نیز ادامه داشت و تا سال 78، فاز 8 نیز به شبکه سراسری برق متصل شد. بر همین اساس این نیروگاه یکی از مهم‌ترین منابع برای تأمین برق اصفهان در نظر گرفته می‌شود.
بااین‌حال و طی سال‌های گذشته، یکی از مشکلاتی که شهر و استان اصفهان درگیر آن بوده، آلودگی ناشی از توسعه نیروگاه شهید منتظری است. به‌عبارت‌دیگر، این نیروگاه که باهدف تأمین برق شهر اصفهان و شهرهای هم‌جوار آن از پسماندهای پالایشگاه که همان نفت کوره یا مازوت است احداث شد، اکنون به معضلی برای شهر اصفهان تبدیل شده است.
کلاف سـردرگم تولید انرژی و آلودگی چندسالی است که شهر اصفهان را درگیر خودکرده و تا اینجا پیش رفته که در برخی دوره‌های سال، بخش‌هایی از نیروگاه شهید منتظری پلمب می‌شود؛ همچنین مسئولان خروج این نیروگاه از اصفهان و انتقال آن به نزدیکی شهر نائین را به‌عنوان راه‌حل نهایی ارائه کرده‌اند.
بنابراین از زمانی که صنعت برق با اولین نیروگاه کوچک در کوچه تلفن‌خانه وارد اصفهان شد تا الان که برق اصفهان از طریق نیروگاه بزرگ شهید منتظری تأمین می‌شود، چرخش‌های زیادی در نحوه ارتباط صنایع با شهر به وجود آمده است؛ به‌گونه‌ای که مشکلات زیستی سبب شده کارایی و ادامه حیات این صنایع آلاینده زیر سؤال برود و ایجاد صنایع جایگزین و روش‌های نوین تولید انرژی پاک به یکی از مطالبات اصلی مردم شهر اصفهان تبدیل شود.