به گزارش اصفهان زیبا؛ محله جوزدان و الیادران از محلههای منطقه یک شهرداری اصفهان است. این منطقه، 10محله به نامهای صائب، عباسآباد، لنبان، شاهزاده ابراهیم، بیدآباد، درب کوشک، جامی، علیقلیآقا، خلجا و جوزدان الیادران دارد. محله الیادران از شرق به خیابان شیخ بهایی، خیابان کاشانی و خیابان طالقانی و از جنوب به خیابان بهشتی و خیابان جهاد محدود شده است و با محلههای بازوگاه، آذر، لنبان، زهران، خلجا، نو و جوزدان مجاورت دارد.
طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن در 1395، جمعیت این محله بیش از ۱۱هزار نفر برآورد شده است. در محله الیادران نامگذاری کوچهها با توجه به مشاغل و نمادها صورت گرفته و کوچههایی مثل قلعه، نجارباشی، قزوینیها، آسیاب و باباعلمدار برگرفته از همین واقعیت است. الیادران قلعه بزرگی داشته که دیگر اثری از آن نیست و خانههای تاریخی در این محله و جوزدان بهخوبی نمایان است.
در کنار داشتههای تاریخی الیادران، میتوان به خانه امیرقلی امینی و شخص او که از فرهیختگان و خیران و روزنامهنگاران بنام اصفهان بوده، اشاره کرد که گنجینهای فرهنگی برای الیادران محسوب میشود؛محله جوزدان نیز هممرز با الیادران است و در برخی تقسیمبندیها در کنار هم آورده میشوند. در تقسیمبندی محلههای منطقه یک شهرداری هم این دو محله کنار هم آمدهاند. اگر بخواهیم به پیشینه محله جوزدان اشاره کنیم اسامی جوزجان و جوزان هم برای این محله به کار رفته است. منطقهای در شمالغربی اصفهان که لنبان در جنوب آن واقع است، از آبادیهای ماربین به حساب میآمده و اکنون از محلههای اصفهان است. در «محاسن اصفهان» و «معجمالبلدان» جوزدان را قریه بزرگی در دروازه اصفهان ذکر کردهاند که اهل اصفهان آن را «کوزدان» گویند. حافظ ابونعیم آن را یکی از 15 قریهای ذکر کرده است که با توسعه و بههمپیوستن، اصفهان را بهوجود آوردهاند.
ریشه نام جوزدان: جوزدان متشکل از دو کلمه جوز به اضافه دان است. کلمه جوز در لغت عرب به معنی گردوست و دان آن پسوند دارابودن است. نام محله جوزدان از نام جوز به معنای گردو گرفتهشده و نشان از آن دارد که این منطقه با گردو نسبت داشته یا محل کاشت گردو بوده است؛ البته به دنبال خشکی زایندهرود و خشکسالی انهار، دیگر اثری از آنها نیست.
نسبتدادن محل به نام خوردنیها، یکی از شیوههای رایج نامگذاری بوده است. برحسب منابع قدیم ازجمله حافظ ابونعیم، از پانزده قریهای که صحرای آنها در هنگام توسعهٔ یهودیه به هم پیوست و اصفهان را تشکیل داد، یکی هم جوزدان بود (مهریار، 1382: 310). گفته شده است 14 سهم از 52 سهم نهر قمش، متعلق به زمینهای جوزدان بوده است (رک: جابریانصاری، 1378: 423). محله جوزدان بزرگان و فرهیختگان زیادی داشته است که از میان رجال و محدثان این ناحیه میتوان به این افراد اشاره کرد:
ابواسحاق ابراهیمبن محمدبن شریس جوزدانی (264) محدث؛ ابوبکر محمدبن علی بن احمدبن جوزدانی (442) امام جامع عتیق اصفهان؛ ابوصالح عبیداللهبن محمدبن احمدبن فیار جوزدانی (360) که مصاحب ابومحمدبن حیان بود؛ ابوعبدالله محمدبن ممشاذ خذیمه جوزدانی؛ ابوعبدالله محمدبن هارون جوزدانی از محدثان فاضل؛ ملااسدالله ملامحمدعلی جوزدانی (1323) از علما و دانشمندان و مؤلف کتاب جواهرالایمان به فارسی؛ حاج فتحالله جوزدانی، واقف سنگاب مسجد آقامیرزا محمدهاشم چهارسویی (1280) (رفیعی مهرآبادی، 1352: 210 و 209).