به گزارش اصفهان زیبا؛ حالا چندمین سالی است که اربعین و پیاده‌روی‌های چندکیلومتری‌اش با عشاقی چندمیلیونی نقل محافل است. از محافل خانوادگی و دوستانه گرفته تا قاره‌های دوری که زیاد هم چنین همبستگی‌های مذهبی به مذاقشان خوش نمی‌آید.
حالا چندمین سالی است که برخی علاوه بر توفیق پیاده‌روی در این مسیر، به فکر خدمت‌رسانی به زائران اباعبدالله هم می‌افتند. هرچند پذیرایی‌های بی‌منت و صادقانه عراقی‌ها همواره بی‌بدیل و مثال‌زدنی بوده است، در چند سال گذشته با افزایش جمعیت حاضران در بزرگ‌ترین گردهمایی جهان، برخی گروه‌های ایرانی نیز در این مسیر حاضر و مشغول خدمت‌رسانی به زائران هستند؛ از جمله گروه‌های فرهنگی اصفهانی که دامنه فعالیتشان را گسترده‌تر از قبل کرده و علاوه بر برپایی هیئت و دیگر برنامه‌های فرهنگی، برپایی موکب و خدمت‌رسانی به زوار امام حسین(ع) را هم از افتخاراتشان می‌دانند. اگرچه نسبت به گستردگی کانون‌های فرهنگی اصفهانی انتظار بیشتری برای حضور پررنگشان در این عرصه بین‌المللی می‌رود؛ به‌خصوص با درنظرگرفتن دستاوردهای تربیتی که برای اعضای مجموعه به همراه دارد و وجه بین‌المللی که برای گروه فرهنگی به ارمغان می‌آورد؛ اما پرداختن به این مسئله زمان دیگری را می‌طلبد و در این گزارش به گفت‌وگو با مسئولان موکب‌های الزهرا (س) و انصارالمهدی (عج) از مرکز فرهنگی شهید بهشتی و شهید مدرس پرداخته‌ایم. مراکزی که در چند سال گذشته همواره در این مسیر حاضر بوده‌اند و از خدمات و فعالیت‌های فعلی موکبشان می‌گویند.
امیرحسین نادر اصلی، مسئول فرهنگی موکب الزهرا (س)
سال 95 برای نخستین بار موکب حضرت زهرا (س) را که وابسته به هیئت انصارالحسین (ع) و مجموعه فرهنگی شهید بهشتی است، در خیابان شارع‌الشهدای شهر کربلا برپا کردیم. از آن سال تاکنون به لطف خدا به جز سالی که به دلیل شیوع کرونا امکان حضور نداشتیم، هرسال موکب را برپا کرده‌ایم و زمینه اسکان و پذیرایی روزانه حدود هفت الی هشت‌هزار آقا و چهار هزار خانم فراهم شده است.
از دو سال پیش تاکنون هم در کنار موکب حسینیه‌ای دایر شده که برنامه‌های فرهنگی موکب در آنجا برگزار می‌شود. البته به دلیل ازدحام جمعیت در روزهای منتهی اربعین حسینی، آن مکان هم پذیرای زائران می‌شود و نزدیک به دوهزار نفر می‌توانند در آن اسکان پیدا کنند.علاوه بر این، امسال شربت‌خانه‌ای برپا شده که 24 ساعته نوشیدنی‌های گرم و سرد را برای زائران آماده می‌کند؛ به همراه غرفه‌ای برای درمان زائران و ارائه داروهای پزشکی که زیر نظر پزشکان شبانه‌روز فعال است.
اما یکی از مواردی که خلأ آن را در این چند سالی که از رونق اربعین می‌گذرد، ملاحظه کردیم، خدمات فرهنگی است. درواقع اسکان و پذیرایی برای زائران معمولا به‌وفور فراهم است؛ ولی به مسائل فرهنگی کمتر توجه شده است. به همین خاطر به این مسئله توجه کرده‌ایم و در موکبی که برپا می‌شود، هر سه وعده نماز جماعت برگزار می‌شود؛ بعد از نماز ظهر ذکر مصیبت خوانده می‌شود؛ متخصصان مربوطه پاسخ‌گوی سؤالات شرعی زوار هستند، شب‌ها هیئتی برپا می‌شود و در خدمت سخنرانان و مداحان مطرح اصفهان هستیم. شب اربعین هم غافله عزاداری از موکب به سمت حرم امام حسین علیه‌السلام و حرم حضرت ابوالفضل علیه‌السلام حرکت می‌کند و همچنین زیارت اربعین خوانده می‌شود.
در کنار این‌ها بخشی از برنامه‌های موکب متمرکز بر کودکان و نوجوانان است. به‌طور مثال غرفه‌ای برای سرگرمی‌های متناسب با این ایام برای کودکان برپا می‌شود به‌همراه پاسخ‌گویی به مسائل حیطه نوجوانان. علاوه بر این به خاطر اینکه معمولا خانواده‌ها اذیت می‌شوند که با بچه‌های کوچکشان به زیارت بروند، مهدکودکی دایر کرده‌ایم که برای مدت‌زمانی از بچه‌ها نگهداری می‌شود تا والدین زیارت دل‌چسبی داشته باشند.
برنامه زمانی موکب هم به این صورت است که باتوجه‌به حجم زیاد زائران از بیستم مرداد آماده پذیرایی شده‌ایم و ازآنجاکه بلافاصله بعد از روز اربعین، موکب‌های عراقی جمع می‌شود، تا چهار روز بعد از اربعین هم دایر است.
تعداد خدامی که در این مدت به زائران اباعبدالله خدمت می‌کنند، بسته به میزان ازدحام میان 500 تا 700 نفر از اعضای مجموعه است. روند جذبشان به این صورت بود که از تیرماه فراخوان اولیه شروع و تا مرداد آموزش‌های مختلف تکمیل شد. به این شکل که افراد متناسب با توانایی‌هایشان برخی در بخش رسانه فعالیت می‌کنند، برخی در آشپزخانه، قسمت فرهنگی، انتظامات و … .
برای تأمین مالی هزینه‌های موکب هم تاکنون وابستگی به ارگان و نهاد خاصی نداشته‌ایم و هرچه بوده از کمک‌های مردمی است؛ به‌طور مثال امسال باتوجه‌به گرمای هوا تصمیم گرفتیم در برخی از وعده‌های غذایی با آبدوخیار از زائران پذیرایی کنیم. همین که این پیشنهاد مطرح شد، برخی دوستان بانی لبنیات شدند، برخی بانی خیار شدند و…
اگر با نگاه تشکیلاتی به مدیرت و برنامه‌ریزی فعالیت‌های موکب نگاه کنیم، ذیل بخش هیئت تعریف می‌شود و اصولا سازماندهی برپایی موکب به مدد اعضای مجموعه فرهنگی شهید بهشتی و بعد تشکیلاتی هیئت انصارالحسین علیه‌السلام تعریف می‌شود.
مورد آخر من‌باب حیرتی است که از برپایی چنین پذیرایی‌هایی در کشور عراق داریم. به طور طبیعی اگر بخواهیم یک مهمانی ساده در کشور خودمان برگزار کنیم، چالش‌های متفاوتی خواهیم داشت. حالا اگر قرار باشد چنین پذیرایی گسترده‌ای را در کشوری دیگر بافرهنگ و قواعد و زبان دیگر برگزار کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟ درحالی‌که برخلاف دودوتاچهارتاهای معمول ما، برکت امام حسین(ع) چیز دیگری است.
هم مالمان پربرکت می‌شود و هم توان بچه‌ها. در غیر این صورت چطور می‌شود که 30 میلیون زائر به این سرزمین می‌آیند و چنان باشکوه پذیرایی می‌شوند. یا چطور می‌شود که عده‌ای هرساله این‌قدر سختی می‌کشند برای برپایی این موکب‌ها، ولی باز هم سال بعد پیش‌قدم می‌شوند که از کاروان جا نمانند؟ از طرفی عشق به امام حسین(ع) دل‌های ما را به هم نزدیک کرده است. این روزها که موکب‌ها برپا شده‌اند، هرجا که نیاز داشته باشیم، موکب‌های عراقی کمک‌حالمان هستند و برعکس. مثلا یک‌بار ما نیاز به یخ داریم از موکل عراقی‌ها می‌گیریم، یک‌بار آن‌ها نیاز به یخچال دارند از وسایل ما استفاده می‌کند. یا حتی با موکب‌هایی از کشورهای دیگر هم در تعامل هستیم. هرچند که این حرف‌ها نمی‌تواند همدلی و برادری این فضا را بیان کند. تنها برای هرکس که به چشم خود ببیند، باورپذیر خواهد بود.
علی کمالی، مسئول اسکان موکب انصارالمهدی (عج)تقریبا سال 95 بود که برخی از اعضای مرکز مدرس به‌طور گروهی و دوستانه راهی زیارت اربعین می‌شدند. آن زمان مسئله‌ای که به چشم دوستان آمده بود، بحث ایاب‌وذهاب مسافران بود. خب به‌هرحال آن سال‌ها جمعیت زوار کمتر بود و اسکان هم به نسبت جمعیت فراهم بود. اما رفت‌وآمد و کمبود اتوبوس باعث شده بود که بازار سیاهی شکل بگیرد؛ زائران در سرما و گرما معطل شوند و درکل مشکل‌ساز بود. به همین خاطر هم‌فکری دوستان این بود که بر این مسئله تمرکز کنند و کاروانی راه بیندازند که رفت‌وآمد زائران در ایران و عراق تسهیل شود. این ایده همان سال‌های 96،95 با حرکت پنج شش اتوبوس عملی شد و با رشدی که در این سال‌ها داشته به 15 تا 20 کاروان رسیده‌ایم. اتوبوس‌هایی که زائران را از گلستان شهدای اصفهان به نجف می‌برند و از کربلا به ایران بازمی‌گردانند. به‌هرحال برای بسیاری از افرادی که توانایی جسمی کافی ندارند و سنشان بالاست، سابقه سفر اربعین ندارند و… زمینه مناسبی برای زیارت فراهم و استقبال خوبی هم شده است.
نکته قابل‌توجه این است که در ذیل این کاروان، یک سری بسته‌های فرهنگی هم برای زائران تهیه می‌شود؛ مثلا پادکست و نرم‌افزارهایی که ادعیه متناسب با اربعین را در اختیار زوار قرار می‌دادند. در محل اسکان زائران هم که علاوه بر نماز جماعت، سخنرانی، مداحی و قرائت ادعیه، گعده‌های سیاسی و فرهنگی هم با حضور اساتید برپا و مسائل روز مطرح می‌شود. همچنین برای کودکان خیمه نونهالان برپا می‌شود و مربیان بحث آموزش و سرگرمی کودکان و خردسالان را به عهده دارند.از طرفی همه برنامه‌های موکب از سخنرانی تا طراحی مکان به مسئله غزه و فلسطین گره‌خورده است.
مورد بعدی محل اسکان زائران است که در سال‌های اخیر مسئله دوستان بوده است. آن سال‌های ابتدایی که اعضای مرکز راهی کربلا می‌شدند، خانه‌ای اجاره می‌شد و دوستان اسکان پیدا می‌کردند. چند سال گذشته به دنبال این بودیم که این ظرفیت اسکان افزایش و بیشتر جنبه عمومی پیدا کند. به لطف خدا هم در سال‌های اخیر توانستیم مکان بزرگ‌تری را اجازه کنیم و نزدیک به 300 نفر از عزیزانی که با مجموعه مرتبط هستند یا با کاروان‌های مجموعه مشرف به زیارت می‌شوند، از این مکان استفاده می‌کنند. بازه زمانی حرکت کاروان‌ها هم از بیست‌و‌هشتم تا سی‌ام مرداد است و از دوم تا پنجم شهریور هم زمان برگشت زائران است.
درعین‌حال در حد توانمان برخی امکانات رفاهی هم برای زوار فراهم شده و به‌طور ثابت 20 نفر از دوستان خدمت‌گذار زائران هستند. در هر اتوبوس نیز مسئولان فرهنگی و خدمات حاضر هستند.
تأمین مالی برنامه هم بیشتر به عهده خود زائران است و ازآنجاکه مکان اسکان متعلق به خود مجموعه نیست، هزینه‌های مربوطه درصورتی‌که زائران توان پرداخت داشته باشند، توسط خودشان پرداخت می‌شود؛ البته برخی از هزینه‌ها هم به مدد بانی‌ها پرداخت می‌شود.
نکته دیگر درباره مدیریت کاروان‌ها و برپایی موکب است. همان‌طور که بیان شد خشت اول کار را اعضای مجموعه گذاشتند و تا الان هم بخش اعظمی از فعالیت‌ها ذیل مجموعه فرهنگی مدرس پیش رفته است. اما از طرفی بخشی از فعالیت‌های اجرایی، وابستگی به مجموعه ندارد و دوستان به‌طور خودجوش کارها را پیش می‌برند. امیدوارم در سال‌های آتی شرایطی فراهم شود که بتوانیم با تهیه مکان ثابت و با وسعت بیشتر، پذیرایی بهتری از زائران اباعبدالله علیه‌السلام داشته باشیم.