به گزارش اصفهان زیبا؛ بافت فرسوده بخش جدایی‌ناپذیر شهرهاست. به‌زعم کارشناسان امور شهری، برای تشویق به احیا و تقویت سکونت در محدوده بافت‌های فرسوده باید انسجام و هماهنگی بین دستگاه‌های متولی اصفهان افزایش یابد؛ چراکه اختلاف‌نظرها درباره بافت‌های فرسوده مانع از پیشروی کارها می‌شود؛ علاوه بر این بحث خدمت‌رسانی به مناطق دارای بافت فرسوده و اعطای وام مرمت و بازسازی نیز دارای اهمیت است.
در این بین پیشنهاد کارشناسان مسن نیز این است که رسانه‌ها و شهرداری‌ها تبلیغات گسترده‌ای درخصوص ارزشمندی این مکان‌ها انجام ندهند و علاوه بر آن، با حفظ ارزش تاریخی این مکان‌ها، از دانش روز معماری برای بازسازی و احیا بافت‌ها استفاده شود.
این محله‌ها و بافت‌ها از یک‌سو دارای ریشه‌های سکونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری هستند و از طرف دیگر به‌دلیل فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری و بهداشتی، وجود مشکلات اجتماعی و امنیتی و آسیب‌پذیری در برابر زلزله، سیل و آتش‌سوزی و نیز عدم‌تطابق با زندگی امروز شهری و شهرسازی مدرن دارای مشکلات روبنایی و زیربنایی هستند. احیای بافت‌های کهنه شهر مسیر دستیابی به توسعه پایدار و درون‌زا را ممکن کرده و کیفیت سیمای بصری شهرها را ارتقا می‌دهد.
بافت‌های فرسوده و قدیمی در محله‌های مختلف در هر شهر رفته‌رفته با گذر زمان و بسته به نیازهای مردم و همچنین ساخت‌وسازهای جدید، جای خود را به ساختمان‌های مدرن و با امکانات بیشتر داده و از همین رو مردم نیز با کوچ‌کردن از محله‌های قدیمی به زندگی تجملاتی در خانه‌های جدید روی آورده‌اند.
انتخاب زندگی مدرنیته با استفاده از امکانات و ساختمان‌های مدرن باعث شده تا کمترکسی از بافت‌های قدیمی استفاده کند. نوسازی بافت فرسوده، یک تیر و چندنشان به معنای واقعی است که در وهله اول باعث کاهش بناهای ناپایدار و حفظ جان و مال ساکنان نواحی می‌شود و در مراحل بعد، مسکن این اقشار، که اکثرا کم‌درآمد هستند، را تأمین می‌کند و با نوسازی این بافت، فضای شهری را بهبود و کیفیت زندگی را ارتقا می‌بخشد.
اما چه راهکارهایی برای تشویق مردم وجود دارد که بتوان آن‌ها را برای سکونت در بافت‌های قدیمی ترغیب کرد و همچنان این محله‌های قدیمی را به‌عنوان محل سکونت مردم قرار داد تا ازدحام جمعیت برای زندگی در مکان‌های تازه‌ساز کمتر شود؟
هماهنگی دستگاه‌های متولی افزایش یابد
معاون سابق شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان، ناهماهنگی بین دستگاه‌های متولی برای احیای بافت‌های قدیمی را از علت‌های اصلی کندپیش‌رفتن احیای این بافت‌ها در اصفهان می‌داند و به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: در بین شهرهای تاریخی کشور اصفهان ازنظر دانش، توانایی و فرهنگ بالاتر از دیگر شهرهاست؛ اما در تصمیم‌گیری برای اجرای یک طرح یا پروژه در بافت‌های قدیمی اختلاف‌نظرهای زیادی بین مدیران شهر وجود دارد و این مسئله نیز به نبود ثبات مدیریت ارتباط پیدا می‌کند. وحید مهدویان با ذکر مثالی از شهرهایی مانند شیراز و یزد که در احیاسازی بافت‌های فرسوده بسیار فعال و خوب عمل کرده‌اند، خاطرنشان می‌کند: بزرگ‌ترین چالش در اصفهان عدم‌انسجام در بخش مدیریتی است. درواقع وحدت کلام بین مدیران این شهر دیده نمی‌شود.
اختلاف‌نظر درباره بافت‌های فرسوده مانع می‌شود
مهدویان اذعان می‌کند: با وجود اینکه هر هفته جلساتی درخصوص بافت‌های فرسوده بین مدیران اصفهان برگزار می‌شود؛ اما درنهایت با ایجاد اختلاف‌نظر و به جمع‌بندی‌نرسیدن، این جریان متوقف می‌شود.
به گفته او، به‌طورحتم باید به زیرساخت‌ها توجه شود و دیدگاه‌ها را نسبت به این موضوع عوض کنیم تا بسترسازی برای سرمایه‌گذاری برای احیای بافت فرسوده فراهم شود.
همکاری مسئولان اصفهان مسنجم‌تر شود
معاون سابق شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان بیان می‌کند: سرمایه‌گذاران حاضر هستند برای احیا و بازسازی و مرمت بافت‌های فرسوده در اصفهان هزینه کنند؛ اما همکاری‌نکردن مسئولان باعث شده تا اقدامی در این باره صورت نگیرد. او اظهار می‌کند: وسعت بافت تاریخی اصفهان پنج برابر یزد است و حرکت‌ها در باب این مسئله پیوسته نیست و به‌دلیل بی‌ثباتی مدیریت به‌کندی پیش می‌رود و یا انجام نشده است. مهدویان می‌گوید: بافت فرسوده شهر با بافت تاریخی دو مقوله جدا از یکدیگر هستند و دست شهرداری‌ها برای نوسازی و اجرای طرح در بافت فرسوده باز است.
معاون سابق شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان اذعان می‌کند: دوهزار و 380 بافت فرسوده در اصفهان وجود دارد؛ در 15 منطقه شهر طرح جدید را مصوب کرده‌ایم و با ورود سرمایه‌گذار اجرای آن درحال انجام احیا هستیم و شهرداری نیز پروانه ساخت‌وساز جدید را ارائه می‌دهد. او بیان می‌کند: یکی از معضلات این بافت، گلوگاه‌ها یا گذرگاه‌های با عرض کم است و چنانچه هر فرد ملک قدیمی خود را به شهرداری در جهت نوسازی و تغییر بافت تحویل دهد، شهرداری به میزان 40درصد بیشتر از ملک سابق خود فضا در اختیار او قرار می‌دهد تا بتواند با وام‌هایی که در جهت ساخت‌وساز است، اقدام به بازسازی جدید کند.
اهمیت خدمت‌رسانی در مناطق دارای بافت فرسوده
مهدویان تصریح می‌کند: باید با ایجاد بسته‌های تشویقی به مردم راهکارهایی را برای نوسازی و برطرف‌کردن مشکلات بافت فرسوده پیدا کرد و در کنار خدمات‌رسانی آب، برق و گاز فضاهای تفریحی و ورزشی متناسب با هر محله و محیط را نیز قرار داد تا مردم بتوانند احساس امنیت و آسایش داشته باشند؛همچنین بخشودگی عوارض شهرداری و جانمایی‌های مناسب از طرف دولت نیز می‌تواند مؤثر واقع شود.
او اذعان می‌کند: در همه جای دنیا ارزشمندترین مکان‌ها، نقاط تاریخی هستند و به‌لحاظ قدمت جزو گران‌قیمت‌ترین مکان‌های هر شهرند. در شهر اصفهان 1900 هکتار بافت تاریخی وجود دارد که برای سکونت مفید است. مهدویان می‌افزاید: مشکل عمده این بافت‌ها عدم‌دسترسی مناسب به خدمات نامناسب است و از همین رو مردم به دنبال سکونت در جای بهتر با امکانات بیشتر می‌باشند این در حالی است که خدمات کلی در بافت‌های فرسوده و قدیمی وجود ندارد.
وام بازسازی و مرمت اعطا شود
معاون سابـق شهـرســازی و معمـاری شهرداری اصفهان می‌گوید: در بافت قدیمی اصفهان خدمات زیربنایی و روبنایی آموزشی و ورزشی و امنیتی وجود ندارد و مدیریت مناسب در این مکان‌ها صورت نگرفته است؛ درحالی که در شهر یزد وام بازسازی و مرمت در اختیار مردم قرار می‌گیرد و با ارائه خدمات بیشتر و فراهم‌ساختن بسترها نفوذپذیری در بافت قدیمی این شهر بالا رفته و رونق بخشی زیادی انجام شده است. بــه گفتـه او، بایــد همــه مــدیـــران در دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط با وحدت و هماهنگی در جهت رسیدگی به بافت فرسوده، تاریخی و فرهنگی اصفهان همراه شوند تا بتوان این شهر را زیباتر جلوه داد.
تبلیغ ارزشمندی بافت‌های فرسوده توسط رسانه‌ها
از سوی دیگر، فرشید ایلاتی، کارشناس مسکن، بر این باور است که با تبلیغات و با کمک رسانه‌ها می‌توان ارزش و اهمیت بافت‌های تاریخی و فرهنگی را بیشتر جلوه داد و مردم را برای زندگی در این محله‌ها بیشتر تشویق کرد.
ارزش تاریخی بافت‌های فرسوده حفظ شود
ایلاتی می‌گوید: در شهرهای تاریخی مانند اصفهان، یزد، شیراز و دیگر شهرها ظرفیتی که وجود دارد گردشگری است و هر توریست که به مکان‌های تاریخی وارد می‌شود، به‌دنبال ویژگی‌های جدید امروزی نیست و بافت‌های قدیمی و نوع زندگی مردم در گذشته برای آن‌ها اهمیت دارد.
او اذعان می‌کند: برای احیا و سکونت بیشتر مردم در بافت‌های قدیمی شهرها بهره‌برداری از این بافت‌ها توسط مردم و سرمایه‌گذاران می‌تواند حائزاهمیت باشد؛ برای مثال در شهر لندن افرادی که در محله‌های قدیمی سکونت دارند تنها مرمت ساختمان‌ها و خانه‌ها در بعد استحکام‌بخشی آن است و به اصل موضوع که نشانگر چهره تاریخی آن است دست نمی‌زنند تا ارزش تاریخی آن حفظ شود.
این کارشناس مسکن می‌افزاید: در بیشتر شهرهای تاریخی شاهد آن هستیم مردم اصیل آن شهر که از گذشته در محله‌های قدیمی سکونت داشته‌اند، همچنان در همان مکان هستند و البته این موضوع در کمتر جاهایی اتفاق می‌افتد که مردم با زندگی در این مکان‌ها با توجه به شرایط زندگی امروزی پایبند به آن باشند.
به گفته او، در بیشتر مکان‌ها و محله‌های قدیمی مالکان خانه‌ها خود در محله‌های جدیدساخت زندگی می‌کنند و مستأجران در بافت قدیمی و فرسوده سکونت دارند و توجه زیادی به ارزش تاریخی و فرهنگی آن نمی‌شود. این کارشناس مسکـن علت استفـاده‌نکردن بیشتر مردم از بافت قدیمی را حوزه معماری و شهرسازی و سبک زندگی مدرن می‌داند و اذعان می‌کند: شهرداری‌های ما زندگی در آپارتمان‌ها و برج‌ها را بیشتر تبلیغ می‌کنند و برای بااهمیت جلوه‌دادن بافت‌های فرسوده این تبلیغات فرهنگی است که ما در این زمینه با صحبت‌هایی که انجام گرفته به‌دنبال راهکارهایی برای توجه مردم به این بافت‌ها هستیم.
استفاده از دانش روز معماری برای بازسازی بافت
ایلاتی همچنین می‌گوید: در شهری مانند لندن که قدمت تاریخی زیادی دارد، مردم همچنان در بافت‌های تاریخی زندگی می‌کنند و برای حفظ آن مکان‌ها از مواد جدید در جهت استحکام‌بخشی ساختمان‌های قدیمی استفاده شده است.
او خاطرنشان می‌کند: برای اینکه بتوانیم مردم را به سمت بافت‌های قدیمی بیاوریم، استفاده از دانش روز معماری و تجربیات و همچنین نشان‌دادن سبک بازسازی بافت‌های تاریخی در دیگر کشورها به مردم باید در اولویت قرار گیرد و استفاده از تبلیغات در زمینه فرهنگی تاریخی می‌تواند اثرات بسیاری داشته باشد.
