به گزارش اصفهان زیبا؛ حالا چندوقتی است که اتباع بی‌هویت نه‌تنها در اصفهان، که در کشور خبرساز شده‌اند و عده‌ای مخالف حضورشان در جای‌جای استان هستند؛ افغان‌هایی که با حمله طالبان به افغانستان به استان‌های مختلف ازجمله اصفهان سرریز شدند و بیشتر در حاشیه‌ها و شهرستان‌های کوچک خانه اجاره کرده و زندگی می‌کنند.
تعداد افغان‌ها یکی‌دوتا نیست؛ کافی است نیم‌نگاهی به دوروبرتان بیندازید تا با انبوهی از جمعیتشان مواجه شوید. آن‌ها همه‌جا هستند و در شغل‌های مختلف مشغول به کارند؛ جایی به‌عنوان فروشنده و جای دیگر کارگری می‌کنند. در هفته‌های اخیر، اما حضور بی‌ضابطه افغان‌ها در کشور حاشیه‌ساز شد و عده‌ای از کاربران فضای مجازی خواهان بیرون‌راندن آن‌ها شدند؛ به‌طوری‌که وزیر کشور به این موضوع واکنش نشان داد و در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: «کشور تحمل این حضور گسترده از مهاجر را ندارد و یارانه‌ها و منابع کشور مصروف می‌شود. با همکاری با فراجا و سایر دستگاه‌ها این کار را دنبال می‌کنیم و باید خروج اتباع از کشور صورت بگیرد. یکی از اولویت‌های دولت و وزارت کشور، موضوع اتباع خارجی است. تعداد آن‌ها در سال‌های اخیر خیلی زیاد شده است. با کشور و مردم افغانستان اشتراکات زیادی داریم و مسئله ما مهاجرستیزی نیست. اولویت اصلی ما طرد اتباع غیرمجاز است. ما چاره‌ای جز طرد این افراد نداریم.»
چالش‌های حضور اتباع بی‌هویت
حضور اتباع بدون هویت و مدرک آسیب‌های مختلفی را می‌تواند به همراه داشته باشد. محمدرضا طورانی، کارشناس حوزه امنیت، درباره حضور اتباع بیگانه در کشور و تأثیر آن بر امنیت به «ایسنا» می‌گوید: «میلیون‌ها افغانستانی بیش از نیم‌قرن است که در کشور ما زندگی می‌کنند و من معتقدم هیچ کشوری مثل ایران، نسبت به اتباع بیگانه آنقدر نگاه مثبتی و همدلانه ندارد. ما با مردم کشور افغانستان نقاط اشتراک زیادی مانند زبان، دین، فرهنگ و… داریم که این موارد باعث شده بتوانیم سال‌ها در کنار هم زندگی کنیم.»
این کارشناس حوزه امنیت ادامه می‌دهد: «این افراد در کشور ما به نسبت زندگی خوبی دارند و همانند همه‌ما می‌توانند در مدارس و دانشگاه درس بخوانند، کار پیدا کنند، از خدمات درمانی و بهداشتی استفاده کنند و درواقع شرایط زندگی برای آنان به‌خوبی فراهم شده است. سال‌های سال است که زندگی این دو ملت در کنار هم رقم خورده؛ اما امروزه شاهد هستیم که با افزایش جمعیت افغانستانی‌ها در کشور مطالبه نسل جوان این است که نسبت به حضور این افراد در کشورمان در سطح کلان، تغییر سیاستی ایجاد شده و تصمیمات دیگری اتخاذ شود. این تغییر نظر حاکمیتی باید استراتژیک باشد. ما شاهد هستیم که متأسفانه برخی از این افراد، مشکلات اجتماعی یا اقتصادی برای کشور ما ایجاد کرده‌اند؛ به‌عنوان‌مثال این افراد در سرقت‌های بسیاری شرکت دارند که این باعث ایجاد نارضایتی در بین مردم ما می‌شود.»
بالا رفتن آمار جرم با افزایش تعداد افغان‌ها
دراین‌باره رضا اسماعیلی، جامعه‌شناس نیز در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» می‌گوید: «حدود هفت میلیون افغان در ایران زندگی می‌کنند؛ بنابراین اگر ازنظر امنیتی مشکل و تنشی به وجود بیاید، حضور این میزان از اتباع می‌تواند موجب ایجاد تعارض‌هایی شود و مخاطرات امنیتی به وجود آورد.»
به گفته این جامعه‌شناس، حضور پررنگ اتباع در حاشیه شهر نیز تبعات اجتماعی زیادی به همراه دارد و به این دلیل که آن‌ها فاقد مدارک هویتی هستند، اگر جرمی انجام دهند، قابل‌شناسایی نیستند و اگر این مسئله مدیریت نشود، باید منتظر افزایش آمار جرائم باشیم. اسماعیلی تصریح می‌کند: «تعارضات فرهنگی نیز موجب ایجاد اختلافاتی می‌شود؛ برای مثال اکنون حضور دانش‌آموزان اتباع در مدارس حاشیه‌ساز شده؛ درحالی‌که بسیاری از خانواده‌ها با این موضوع موافق نیستند و حاضر به ثبت‌نام کودکان خود در مدارسی که تعداد زیادی دانش‌آموز افغان دارند، نمی‌شوند.»
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور، درخصوص آمار منتشرشده اتباع بیگانه به تسنیم می‌گوید: «طبق سرشماری که توسط وزارت کشور صورت گرفته، تقریبا نزدیک دومیلیون و صدهزار نفر اتباع خارجی به‌صورت رسمی در کشور داریم. البته اتباع غیرمجاز هم در داخل کشور داریم که باید کشور را ترک کنند. نخستین بحث مسائل هویتی و پایگاه اطلاعاتی داده‌ها بود که باید برپا شود. باید سامانه جامعی که تمام مشخصات و مدارک هویتی اتباع را در آن جمع‌آوری کنیم، داشته باشیم که بخشی از این کار صورت گرفته است. در این طرح پیش‌بینی شده است که یک شورای راهبری متشکل از وزارت کشور و ۲۱ دستگاه به مسئولیت وزیر کشور تشکیل شود که این کار صورت گرفته و کار این شورا سیاست‌گذاری برای موضوعات تعیین شده است.»
او با اشاره به اینکه در بخش‌های مختلف تضمین‌ها و سازوکارهای موردنظر پیش‌بینی شده است، عنوان می‌کند:«مثلا درخصوص اسکان، به‌کارگیری، قصد تحصیل، اتباع نخبه‌ای که به کشور ما مهاجرت می‌کنند و یا سرمایه‌گذارانی که خارجی هستند و می‌خواهند در داخل کشورمان سرمایه خودشان را بیاورند و در اینجا تولید ثروت داشته باشند، بحث شد. با توجه به قوانینی که در این حوزه وجود دارد مانند بحث‌های مهاجرتی و اقامتی، چه اقامت دائم داشته باشند و چه اقامت عبوری داشته باشند، این‌ها باید دقیقا به‌روزرسانی شوند که در این نشست روی این اقدامات به جمع‌بندی رسیدیم.
حتی اقدامات سلبی در خصوص کسانی که اماکن عمومی را در اختیار اتباع بدون‌مجوز قرار می‌دهند و اینکه چگونه این موارد جرم‌انگاری شود یا در مورد کسانی که خانه‌های خودشان را به این افراد اجاره می‌دهند کاملا روشن و شفاف شد. در بحث اقامت، اقامت کمتر از یک سال و بیشتر از یک سال داریم. اینکه بحث اقامت در قالب تحصیل باشد که روادید می‌گیرند یا در قالب کار بررسی شد.» به گفته او، درخصوص کار حضور اتباع بر اساس نیاز کشور صورت می‌گیرد که وزارتخانه‌هایی مانند کار و رفاه اجتماعی بایستی مشاغل مشخصی را برای اتباع تعیین کنند؛ همچنین تعداد موردنیاز واحدهای تولیدی، خدماتی، صنعتی و معدنی باید تعیین شود و بحث‌های اسکان و آموزش و مسائل درمانی و خدماتی دیگری که وجود دارد توسط کسانی که کارفرما می‌شوند و یا شرکت‌های که اطلاعاتی را درباره اتباع در اختیار می‌گیرند و خدمات برای اقامتشان ارائه می‌کنند، باید تعیین تکلیف شود.