به گزارش اصفهان زیبا؛ دلیل دیر زبان‌بازکردن یا تأخیر در گفتار کودکان چیست؟ چه معیاری برای این زمان وجود دارد؟ آیا این تأخیر نشان از اشکال در سلامتی کودک است؟ پاسخ این‌گونه سؤالات را از جواد کاردانپور، مشاور تغذیه سالم و محقق طب سنتی جویا شدیم.
دیدگاه طب جدید و طب سنتی
در طب جدید دیر زبان‌بازکردن کودک، به حالتی اطلاق می‌شود که کودک تا سن سه‌سالگی نتواند به اندازه کودکان هم‌سن‌وسال خود صحبت کند و دایره لغات او کمتر از دیگر کودکان هم‌سن‌وسالش باشد.
طب سنتی محدوده زمانی مشخصی را برای زبان‌بازکردن کودک مشخص نمی‌کند؛ چون کودکان با طبیعت‌های متفاوتی به دنیا می‌آیند؛ بنابراین مراحل تکامل جسمی آن‌ها متفاوت است و با بزرگ‌ترشدن وضعیت تکلم آن‌ها بهبود پیدا می‌کند؛ چراکه حرارت نسبت به طبیعت‌های متفاوت کودکان متغیر است. حتی گاهی کودک تا سن پنج‌سالگی هم حرف نمی‌زند.
کودکانی که غلبه رطوبت و بلغم زیاد دارند، دیرتر به حرف می‌آیند. گاهی کودکی زودتر به راه می‌افتد و دیرتر زبان باز می‌کند که در این حالت حرارت در موضع سر کودک بیشتر است؛ بنابراین صحبت‌کردن کودک قانون کلی ندارد که برای همه کودکان به‌طور یکسان صدق کند.
عوامل دیر زبان‌بازکردن کودکان
استرس و اضطراب مادر در زمان بارداری می‌تـواند منجر به دیر زبان‌بازکردن کودک شود؛ چراکه سُده ایجاد کرده و سودای منفی می‌آورد. ترساندن نوزاد هم عاملی است که باعث گرفتگی و سده در نوزاد شده و نهایتا باعث تعویق در تکلم یا لکنت کودکان می‌شود.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، اگر رطوبت شیر زیاد باشد باعث دیربه‌حرف‌افتادن کودک می‌شود؛ بنابراین مادر باید مایعات کمتری مصرف کند و از طرفی با ورزش و تحرکات زیاد تعریق را افزایش دهد تا رطوبت‌ها تخلیه شده و کمتر به شیر برسد.
همچنین مصرف غذاهای مقوی توسط مادر مانند گداخته، سمنو، سویق گندم و جو (به‌صورت خشک)، خرما و… باعث قوت شیر مادر می‌شود که بسیار در رشد هوشی و جسمی و تکاملی کودک کمک‌کننده است.
مشکلات در شنـوایـی کـودک هم می‌تواند باعث تأخیر در گفتار کودک شود؛ چراکه آن‌ها صدایی را نمی‌شنوند؛ بنابراین یادگیری نحوه برقراری ارتباط برای آن‌ها دشوار می‌شود.گاهی کوتاهی بند زیر زبان (مشکل در آناتومی زبان) و یا لب‌شکری کودک باعث مشکلات گفتاری می‌شود؛ همچنین کودکانی که زیاد تلویزیون یا موبایل تماشا می‌کنند، چون حرف‌زدن را از یک ارتباط یک‌طرفه یاد می‌گیرند و گمان می‌کنند که در ارتباط باید ساکت باشند و فقط شنونده و بیننده باشند؛ بنابراین انگیزه برای صحبت‌کردن را از کودک می‌گیرد.
کودکان تک‌فرزند و یا کودکانی که مادرشان مشغله کاری زیادی دارند، چون محیط پیرامون آن‌ها از لغت غنی نیست و فرزند همیشه تنهاست، دیرتر زبان باز می‌کنند.
راهکارهای درمانی
همان‌طور که اشاره شد، کودکانی که رطوبت بالایی دارند، دیرتر شروع به حرف‌زدن می‌کنند؛ بنابراین با حجامت نقره که در چهارماهگی نوزاد سفارش شده و دادن سویق الک‌شده به نوزاد از بدو تولد و مالش بدن نوزاد با روغن‌زیتون می‌توان رطوبت‌های کودک را دفع کرد تا زودتر به حرف بیفتد. کام‌برداشتن نوزاد با تربت امام حسین(ع) و خرما به دلیل قابض‌بودن، یا دادن عسل به نوزاد در دفع رطوبت‌ها مؤثر است.
درمان‌های خوراکی: مصرف آب انار شیرین و ترش، تخم کبوتر، تخم بلدرچین، تخم مرغابی، گوشت کبوتر با بِه، گوشت گنجشک و نمک طبیعی که دفع رطوبت می‌کند.
مالیدن سنگ نشادر به زبان کودک (۱۰ ساعت در آب ماست خیسانده شده باشد) و دادن سویق خشک به کودک می‌تواند مؤثر باشد. تدابیر غیرخوراکی: انجام حجامت نقره که رطوبت کودک را کم می‌کند. لالایی‌گفتن و داستان‌گویی و شعرخواندن برای کودکان می‌تواند در سرعت بخشی به تکلم کودک مؤثر باشد.
صحبت‌کردن با کودکان با زبان کودکانه و نشان‌دادن عکس‌العمل و بازخورد مناسب به کودک باعث تشویق کودک به حرف‌زدن می‌شود. بنابراین باید به آن‌ها توجه کرد. روغن‌مالی ملاج با روغن بنفشه کنجدی، چکاندن سرکه و سداب داخل بینی، دورکردن کودک از محیط‌هایی که استرس زیاد دارد نیز می‌تواند به زبان‌بازکردن کودکان کمک کند.