به گزارش اصفهان زیبا؛ هنر تجسمی یکی از مهم‌ترین ابزارهای بشری برای انتقال مفاهیم به‌شمار می‌رود. از زمان‌های قدیم، اصفهان یکی از پایگاه‌های هنرهای تجسمی بوده و این نکته را می‌توان در آثار به‌کاررفته در سطح شهر، سر در خانه‌ها، تابلوها و مجسمه‌های تجاری و بناهای تاریخی آن زمان مشاهده کرد. امروزه محتوای تابلوها و سر در مغازه‌های اصفهانی در تایپوگرافی‌هایی ساده یا نورانی خلاصه شده است. اینکه تابلوها و بناهای حجم‌داری که در سطح شهر مشاهده می‌کنید تا چه اندازه چشم و ذهن شما را به تصویری واقعی از فرهنگ اصفهان نزدیک می‌کند، موضوع مهمی تلقی خواهد شد.
آثار هنری که در سطح شهر و مخصوصا اماکن تجاری و مکان‌های اقتصادی قرار دارند، تأثیر مهمی در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و بصری مردم خواهند گذاشت. اینکه آثار موجود و فضای شهری کنونی تا چه اندازه هنری هستند هم موضوع قابل‌بحثی به‌شمار می‌رود.
مسیح احمدی یکی هنرمندان فعال در زمینه هنرهای تجسمی اصفهان است که تاکنون مجسمه‌ها و آثار حجم‌دار متعددی را در سطح شهر اصفهان کار کرده است. «اصفهان زیبا» برای بررسی بیشتر تأثیر هنر تجسمی در فضاسازی شهری و بررسی فرصت‌های ناشی از ابعاد تجاری آن، به مصاحبه با این مجسمه‌ساز و هنرمند اصفهانی پرداخته است.
از پیشینه کاربردی هنر تجسمی در طراحی سر در مغازه‌ها و بازارهای اصفهان بگویید.
وقتی صحبت از هنر حجم می‌کنیم، می‌توانیم بگوییم هر ساختمان و بنای موجود در سطح شهر، نوعی مجسمه است. حالت مقرنسی که در سر در مغازه‌ها و خانه‌های قدیمی می‌بینیم نیز درواقع هنر حجم هستند. در قدیم با کمک‌گرفتن از هنر خلق آثار حجم‌دار، نوع فعالیتی را که یک مکان تجاری در اختیار داشت به مردم نشان می‌دادند؛ برای مثال هنر تسمه‌کاری که در خیابان حافظ و مطهری قابل‌مشاهده است، نوعی هنر حجم محسوب می‌شود؛ چراکه این هنر تلفیقی از تکنیک، مفهوم و متریال است. درواقع مغازه‌ها و فروشگاه‌هایی که در زمان قدیم، از این شیوه برای معرفی خود به مخاطب استفاده می‌کردند، کاملا نسبت به سایر مکان‌هایی که از تابلوها و نوشته‌های ساده بهره می‌بردند، متفاوت و متمایز به نظر می‌رسیدند.
اگر دقت کرده باشید، در خیابان طالقانی اصفهان برخی مغازه‌ها از هنر نگارگری در طراحی سر در خود استفاده کرده‌اند؛ آثاری که گاهی با حجم‌سازی، هنر مقرنس و رسم‌بندی نیز تلفیق شده و جلوه خاصی را در آن مکان تجاری و مغازه‌ها ایجاد می‌کردند.
فکر می‌کنید در حال حاضر شرایط تابلوهای شهری ما از دید هنری و زیباسازی چگونه است؟
اگر بخواهیم شرایط اصفهان امروز را در این زمینه نقد کنیم، شاید بتوان گفت تنها از 5درصد ظرفیت موجود در زمینه هنرهای تجسمی و حجم و مجسمه‌سازی استفاده شده است. با توجه به اینکه اصفهان یک شهر صنعتی بوده و اساتید بزرگ و توانگری در زمینه هنر دارد، انتظارها در زمینه کاربرد «هنر مفهومی» در زیباسازی شهری بسیار زیاد است.
در حال حاضر مجسمه‌ها و آثار حجیمی که در سطح شهر و مخصوصا اماکن تجاری و مغازه‌ها مشاهده می‌کنیم، متأسفانه ازنظر تکنیک و مفهوم‌گرایی، هیچ خلاقیت، رنگ‌بندی و متریال تازه‌ای ندارند. بسیاری از مجسمه‌های موجود به سمت ارزان‌بودن یا خلق آثار تکراری کشیده شده است.
تصور کنید یک بنای خوب در سطح شهر ما خلق می‌شود؛ اما بلافاصله پس از بهره‌برداری، نمای این ساختمان یا پاساژ را یک تابلوی بزرگ و بدشکل نابود می‌کند. این نکته‌ای است که باید مسئولان و متولیان زیباسازی شهری برای آن فکر چاره باشند.
از ایده خود برای بهبود شرایط بصری تابلوهای شهری بگویید. اگر این تابلوها حذف شوند، چه سبک آثاری را جایگزین مناسبی می‌دانید؟
توجه به حجم و همسان‌سازی در تکنیک، متریال و مفهوم، می‌تواند جایگزینی مناسب در این شرایط باشد؛ برای مثال یک فروشگاه لباس می‌تواند از مجسمه‌ای برای معرفی فعالیت تجاری خود استفاده کند یا مثلا یک فروشگاه اسباب‌بازی با کمک یک اثر حجم‌دار در مقابل مغازه خود، می‌تواند تأثیر خاصی در دید مخاطبان و رهگذران داشته باشد. در حال حاضر بیشتر مغازه‌ها از تابلوها و نوشته‌هایی استفاده می‌کنند که تنها خلاقیت به‌کاررفته در آن‌ها، تایپوگرافی، نور و رنگ است. این سبک از آثاری که در سطح شهر و سر در مغازه‌ها مشاهده می‌کنید، آلودگی بصری و نوری زیادی را برای شهر ایجاد می‌کنند.
فروشگاه‌هایی که از هنرهایی با درون‌مایه حجم، بعد، حرکت و صوت استفاده می‌کنند، برای بسیاری از مردم جذاب‌تر هستند و همین موضوع موجب می‌شود مردم به حضور در این فروشگاه تمایل پیدا کنند. در کل استفاده از مجسمه چه به‌صورت رئال و چه مفهومی، می‌تواند در فروش و معرفی برندهای گوناگون نقش داشته باشد و همچنین به دلیل ذات هنری این آثار، گروه‌های سنی گوناگون می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
استفاده از هنر مجسمه در فضای شهری و فروشگاه‌ها، چه تأثیری بر نگاه مخاطبان خواهد گذاشت؟
استفاده از مجسمه و آثار حجم‌دار هنر تجسمی در سطح شهر و مکان‌های تجاری دو پیامد مهم دارد؛ اول اینکه سواد بصری جامعه نسبت به هنر مجسمه و حجم ارتقا می‌یابد و مردم بهتر با ظرفیت‌های موجود در شاخه‌های گوناگون هنری و تأثیر آن بر فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی شهر، آشنا می‌شوند.
نکته دیگر که اهمیت فراوان استفاده از هنر حجم و مجسمه را برای ما بیان می‌کند، سرعت بالای این سبک از آثار در انتقال پیام به مخاطب است. درواقع سرعت انتقال مفاهیم از طریق چشم بسیار زیاد است و می‌تواند بین فروشگاه‌ها و مردم ارتباط بهتری برقرار کند. فراموش نکنید استفاده از فرم‌های هندسی مینیمال به همراه مفهوم، فضای شهری را جذاب‌تر و پویاتر خواهد کرد و دیگر خبری از آلودگی‌های نوری و بصری در سطح شهر نخواهد بود.
آثار هنری حجیمی که در حال حاضر در میادین شهر یا خیابان‌ها مشاهده می‌کنیم، تا چه اندازه با هـویت شهــر اصفهــان و فـرهنـــگ ایرانی‌اسلامی تطابق دارد؟
با نگاه به معماری ایرانی و مخصوصا معماری دوران صفوی در اصفهان، به نکات جالبی دست خواهید یافت؛ برای مثال برای طراحی یک درِ ورودی، دستگیره‌ها و… از اشکالی مانند طاووس و تکنیک‌هایی همچون تسمه استفاده می‌کردند. درواقع استفاده از اشکال هندسی گوناگون در آن زمان همراه با مفهوم‌گرایی بوده است.
وقتی یک مجسمه در میدان شهر یا یک منطقه خاص قرار می‌گیرد، باید با تاریخچه و بافت فرهنگی و اقتصادی آنجا مطابق باشد. یک مجسمه که در منطقه‌ای از شهر ما قرار می‌گیرد، هویت آنجا را برای اهالی محله و کسانی که از سایر نقاط به آنجا می‌آیند، نمایان می‌کند. بخشی از مجسمه‌هایی که در حال حاضر در سطح شهر می‌بینیم، سنخیت زیادی با هویت شهری ندارند. گاهی برخی از این آثار جابه‌جا می‌شوند؛ اما از نظر بصری، تاریخی و جغرافیایی هماهنگ نیستند.
یکی از گزینه‌هایی که در جهان برای ساخت مجسمه و فضاسازی شهری کاربرد دارد، «هنر مفهوم» است. اگر یک اثر دارای مفهوم باشد، باید با تکنیک و متریال نیز همراه شود؛ همچنین لازم است در ساخت آن از انرژی پاک استفاده شده باشد. نکته مهم دیگر اینکه این آثار حجم‌دار باید از موادی ساخته شوند که آلودگی‌های شهری به آن‌ها آسیب نرساند.
بسیاری از افراد دید کاملی به هنرهای تجسمی و اثر حجم‌سازی در بیان بهتر مفاهیم اجتماعی و اقتصادی ندارند. راه‌حل شما برای معرفی این ایده به اهالی بازار و فعالان اقتصادی اصفهان چیست؟
وقتی یک کار تکرار شود، نهایتا تبدیل به فرهنگ می‌شود. با به‌کارگیری هنرمندان و ساختن آثار متعدد، پشتوانه قانونی، به‌کارگیری اصول و تکنیک‌های روز دنیا، می‌توان به‌راحتی این هنر را در بین مردم، مسئولان فضاسازی شهری، بازاریان و فعالان فرهنگی و اقتصادی، معرفی و منتشر کرد. این آثار می‌توانند در فروشگاه‌ها، بازارها، میدان‌ها، تابلوهای شهری و… استفاده شوند و همچنین فرصت خوبی برای تولید محتوای مجازی برای دنیای امروز مهیا کند.
اگر یک سقاخانه با ایده‌ای مفهومی خلق شود، می‌تواند جذابیت یک گذر را چند برابر کند. درواقع مجسمه فقط یک شبیه‌سازی از کالبد انسان یا فرم هندسی نیست؛ هر سازه‌ای که با مفهوم و ظرافت هنری خلق شود، کاربرد یک مجسمه را داراست. به‌طورکلی استفاده از هنر حجم و مجسمه‌سازی، فرصت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بزرگی برای شهر اصفهان خواهد بود؛ فرصتی که نیاز به حمایت و توجه مسئولان شهری و مدیران اصناف گوناگون دارد.