به گزارش اصفهان زیبا؛ شرکتهای دانشبنیان اصفهان با چالشهای متعددی در حوزه تأمین منابع مالی روبهرو هستند که رشد و توسعه آنها را بهشدت محدود کرده است. یکی از مهمترین مشکلات، وابستگی شدید به حمایتهای دولتی است که این منابع در بسیاری موارد یا بهموقع تخصیص داده نمیشوند یا به دلیل بوروکراسی پیچیده، دسترسی به آنها زمانبر و دشوار است. نبود ابزارهای مالی متنوع نیز از دیگر چالشهاست؛ مدلهایی مانند کرادفاندینگ، سرمایهگذاری خطرپذیر و اینترنال فاینانس بهطور گسترده و مؤثر در دسترس نیستند، درحالیکه این ابزارها میتوانند نقش مؤثری در حمایت از شرکتهای دانشبنیان ایفا کنند.
عدم شفافیت در فرایند تخصیص تسهیلات و نبود زیرساختهای مالی پایدار از دیگر مشکلات جدی است که موجب میشود بسیاری از شرکتهای دانشبنیان نتوانند به منابع مالی موردنیاز برای پروژههای فناورانه خود دست یابند. ازآنجاییکه تأمین مالی کلید توسعه فناوریهای نوآورانه و ورود به بازارهای رقابتی است، نیاز به تغییرات جدی در ساختارهای تأمین مالی و ایجاد بسترهای نوین بسیار محسوس است.
رفع این موانع نیازمند ایجاد تغییرات اساسی در زیرساختهای تأمین مالی و معرفی بسترهای نوین و منعطف است تا شرکتهای دانشبنیان بتوانند با تمرکز بر توسعه فناوری، رشد و نوآوری بیشتری ایجاد کنند.
تکیه صنعت به فناوریهای قدیمی
دراینباره دبیر کمیسیون اقتصاد دانشبنیان اتاق بازرگانی اصفهان در گفتوگو با «اصفهانزیبا» تصریح کرد: تنها کمتر از دو درصد از نیازهای فناورانه کشور از طریق شرکتهای دانشبنیان داخلی تأمین میشود، درحالیکه بخش عمدهای از این نیازها یا از خارج تأمین میشود یا اصلا پاسخ داده نمیشود. این کمبود باعث شده که بسیاری از صنایع بزرگ و کوچک کشور به فناوریهای قدیمی تکیه کنند و در نتیجه، نهتنها محیطزیست آسیب ببیند، بلکه محصولات غیررقابتی به بازار داخلی و خارجی عرضه شوند.
سیدیاسر معینالدینی راهحل برونرفت از این وضعیت را ضروری دانست و گفت: باید ظرفیت تولید فناوری شرکتهای دانشبنیان کشور بهطور جدی و هدفمند بهکار گرفته شود تا فرایندهای تولیدی، هم از لحاظ زیستمحیطی بهبود یابند و هم بتوانند نیازهای مشتریان داخلی و صادراتی را پاسخ دهند.
جهش فناوری با تمرکز بر صادرات و سرمایهگذاری صنایع خصولتی
او بیان کرد: تحقق این هدف نیازمند جهش در تولید فناوری داخلی از طریق دو مسیر اساسی است که مورد اول توسعه صادرات محصولات فناورانه است با تقویت صادرات خدمات فنی و مهندسی و شرکتهای دانشبنیان میتوانند نقش بیشتری در تأمین منابع ارزی ایفا کنند. این امر نیازمند سرمایهگذاری در زیرساختهای تحقیقات بازار و تمرکز اعضای اتاقهای بازرگانی کشور در این حوزه است که این هزینهکرد از محل بودجه عمومی میتواند یکی از کلیدهای رشد صادرات فناورانه باشد. معینالدینی مورد دیگر را تعهد صنایع خصولتی به سرمایهگذاری در فناوریهای بهروز مطرح کرد و گفت: برای دستیابی به تولید فناورانه واقعی، صنایع خصولتی باید از نمایشهای تبلیغاتی و بیاثر در حوزه دانشبنیان دور شوند و سرمایهگذاریهای جدی و برنامهریزیشدهای را در این حوزه آغاز کنند. او افزود: واگذاری کلان پروژهها به شرکتهای دانشبنیان و تقسیم مسئولیتهای بزرگ میان آنها، گامی مؤثر برای ایجاد یک زنجیره فناورانه واقعی خواهد بود.
دبیر کمیسیون اقتصاد دانشبنیان اتاق بازرگانی اصفهان اظهار داشت: ارتقای فناوریهای داخلی و توسعه صنعت دانشبنیان تنها زمانی امکانپذیر است که تأمین مالی در این حوزهها از منابع داخلی و مدلهای مبتنی بر بازار مانند اینترنال فاینانس و کرادفاندینگ صورت گیرد. وابستگی بیشازحد به حمایتها و اعانههای دولتی، تاکنون نتوانسته نیازهای فناورانه کشور را برآورده کند و همچنان به وضعیت کنونی دامن میزند.
به گفته معینالدینی، تنها در صورت نوسازی فناوریهای سخت و نرم و ایجاد مدلهای تأمین مالی غیردولتی و پایدار، میتوان به بهبود مؤلفههای اقتصادی و اجتماعی کشور امیدوار بود.
تأخیر منابع و نرخهای نامتناسب
همچنین احمد ورد، رئیس کمیته تأمین مالی فناوری و نوآوری کمیسیون اقتصاد دانشبنیان اصفهان نیز به «اصفهان زیبا» این چنین گفت: استان اصفهان طی یکی دو سال اخیر با چالشهای متعددی در جذب و توزیع منابع برای شرکتهای دانشبنیان روبهرو بوده است. به نظر میرسد نهادهای واسطهای که مسئولیت جذب و توزیع این منابع را داشتهاند، ازجمله معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی، موفقیت چندانی در تأمین نیازهای مالی این شرکتها نداشتهاند.
ورد بیان کرد: این مسئله، مشکلات عمدهای برای شرکتهای دانشبنیان ایجاد کرده است؛ چراکه نرخهای تسهیلات موجود، متناسب با نیازهای آنها نبوده و در مواردی دسترسی به منابع مالی با نرخهای حمایتی بسیار پایینتر از تورم فعلی انجام شده است.
او تصریح کرد: یکی از اصلیترین مطالبات شرکتهای دانشبنیان از مسئولان استانی و کشوری، تقویت منابع مالی و تسهیل فرایندهای پرداخت تسهیلات است. در حال حاضر، صندوق نوآوری و شکوفایی افزایش سرمایهای از ۳ هزار میلیارد به ۱۰ هزار میلیارد تومان داشته است، اما تأخیر در ورود این منابع و تحقق تکالیف مربوطه، نیازهای شرکتهای دانشبنیان را بهدرستی پوشش نداده است. این تأخیرها در استان اصفهان نسبت به سایر استانها مانند تهران و خراسان بیشتر محسوس است.
ضرورت بازنگری در تأمین مالی دانشبنیانها
او ادامه داد: با توجه به رشد قابلتوجه تعداد و اندازه شرکتهای دانشبنیان در دهه گذشته، به نظر میرسد ابزارهای مالی موجود دیگر پاسخگوی نیازهای این شرکتها نباشد.
ورد افزود: در حال حاضر، یکی از بهترین روشهای تأمین مالی و نقدینگی برای شرکتهای دانشبنیان در ایران، صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین بانک مرکزی است. با این حال، این منابع نتوانستهاند پاسخگوی نیازهای روزافزون این شرکتها باشند. دانشجویان و کارآفرینان به سمت شرکتهای تأمین مالی رفتهاند، اما نرخهای این تسهیلات معمولا بالاست و دسترسی به منابع مالی مورد نیاز را دشوار میکند. رئیس کمیته تأمین مالی فناوری و نوآوری کمیسیون اقتصاد دانشبنیان اصفهان عنوان کرد: شرکتهای دانشبنیان در اصفهان نیز از روند پرداخت تسهیلات رضایت چندانی ندارند و اطلاعات دقیقی در مورد میزان تسهیلات تخصیصیافته به آنها وجود ندارد. برای دستیابی به این اطلاعات، لازم است یک نهاد مشخص، آمار و ارقام را از منابع مختلفی مانند صندوق نوآوری، صندوق پژوهش و فناوری، شهرکهای تحقیقاتی و بانکهای عامل جمعآوری کند. این نقص در شفافیت، نیاز به تشکیل پلتفرمهای منسجم برای گزارشدهی و تسهیل فرایندهای مالی را بیشازپیش نمایان میکند.
ضرورت بازنگری در ساختارهای علمی شرکتهای دانشبنیان
در پایان رئیس کمیته تأمین مالی فناوری و نوآوری کمیسیون اقتصاد دانشبنیان اصفهان اذعان داشت: نیاز به بازنگری جدی در فرایندها و ساختارهای علمی شرکتهای دانشبنیان بیشازپیش احساس میشود. پس از گذشت یک دهه از فعالیت این شرکتها که عمدتا از دهه ۹۰ آغاز شده، تعداد و اندازه آنها بهطور چشمگیری افزایش یافته است؛ اما ساختارها و ابزارهای کنونی دیگر پاسخگوی این رشد نیستند و نیاز به بهروزرسانی دارند. در حالی که شرکتهای دانشبنیان در ابتدا محدود و پراکنده بودند، امروز بخش قابل توجهی از اقتصاد را در اختیار دارند و برای هماهنگی با نیازهای امروزین، بازسازی ساختارهای پشتیبان و تعریف فرایندهای متناسب ضروری به نظر میرسد.