به گزارش اصفهان زیبا؛ خارج‌کردن مشاغل مزاحم شهری از شعاع 50کیلومتری شهرها وظیفه شهرداری‌هاست. در قانون هم به این وظیفه شهرداری‌ها به‌صراحت تأکید شده و راه‌های برخورد با مشاغل مزاحم و انتقال آن‌ها به خارج از محدوده شهری بیان شده است. اصفهان سال‌هاست در بدنه شهری خود با مشاغل مزاحمی دست‌وپنجه نرم کرده که به‌مرور و با توسعه شهر اصفهان در محدوده شهری واقع شده‌اند؛ البته مشاغلی هم به‌صورت غیرقانونی در محدوده شهری فعال شده‌اند.
در سال‌های اخیر، انتقال این مشاغل به شهرک‌های هم‌جوار شهر اصفهان، یکی از دغدغه‌های مدیران شهری بوده و تلاش‌هایی هم انجام‌شده، اما روند انتقال به‌کندی صورت گرفته است. یکی از مشاغل مزاحم و آلاینده محدوده شهری موزائیک‌سازان منطقه 2 شهرداری اصفهان است. بحث انتقال این صنعت از اواخر دهه 80 در مدیریت شهری عنوان شد؛ اما هنوز انتقال این کارخانه‌ها به‌صورت کامل انجام نشده است.
قانونی که نیم‌بند اجرا می‌شود
قانون بند 20 ماده 55 قانون شهرداری‌ها که در سال 96 توسط هیئت‌وزیران آیین‌نامه جدیدی دریافت کرد، به‌راحتی می‌تواند ضمانت قانونی و حقوقی برای انتقال مشاغل مزاحم داشته باشد. در ماده یک این آیین‌نامه آمده است که شهرداری‌ها موظف‌اند به‌منظور رفع مزاحمت مشاغل و اصناف مزاحم متناسب با وضعیت فعالیت، مکان استقرار و ماهیت شغلی آن‌ها، در خصوص صدور حکم انتقال، جابه‌جایی یا رفع مزاحمت از طریق اصلاح فرایند کار، تغییر فعالیت یا نوسازی اقدام کنند. در صورت عدم اجرای حکم شهرداری توسط صاحبان مشاغل یا اصناف مذکور، شهرداری موظف است درباره تعطیلی آن‌ها مطابق مفاد بند (۲۰) ماده (۵۵) قانون شهرداری اقدام کند.
در تبصره 2 ماده 3 این آیین‌نامه نیز آمده است که دستگاه‌های اجرایی و اتحادیه‌های صنفی موظف‌اند از صدور مجوز جدید یا تمدید پروانه فعالیت برای مشاغل و صنوف یادشده به‌منظور استقرار در محل‌های غیرمجاز خودداری کنند.
در تبصره 3 هم تأکید شده است که شهرداری‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط موظف‌اند به‌منظور استفاده از ابزارهای تشویقی (ازجمله تعیین محل جدید استقرار، تأمین زیرساخت‌های لازم و فراهم‌کردن تسهیلات بانکی) برای تسهیل در انتقال مشاغل و صنوف موضوع این ماده با رعایت اسناد فرادستی برنامه‌ریزی و اقدام کنند.
در این آیین‌نامه، لیست مشاغل مزاحمی که باید به خارج از محدوده شهر منتقل شوند، آورده شده است؛ ولی امروز شاهدیم که بسیاری از این مشاغل در خیابان‌های اصلی و محلی شهر اصفهان مشغول فعالیت هستند.
طبق این آیین‌نامه،مشاغل و صنوفی که به دلیل آلودگی و مزاحمت زیاد و شرایط ناایمن نمی‌توانند در محدوده شهر فعالیت کنند و مشمول تعطیلی و انتقال قطعی به خارج از شهر یا به شهرک صنعتی مجتمع‌های صنفی مجاز و شهرک‌های کشاورزی هستند، شامل اماکن تولید، بسته‌بندی و انبار مواد شیمیایی خطرناک و مواد محترقه، دامداری (سبک و سنگین)، مرغداری و پرورش انواع طیور صنعتی، تولید مصنوعات سیمانی و موزائیک، تولید لوله سیمانی و پله، تولید کاشی و سرامیک، آجرپزی (ازجمله تولید آجر فشاری و سفال، تولید آجر قزاقی)، تولید گچ و آهک، سنگ‌بری، سنگ‌کوبی، کارگاه‌های تولید آسفالت، تولید شن و ماسه، چرم‌سازی، دباغی، سالامبورسازی، روده پاک‌کنی، کشتارگاه دام و طیور، پایانه‌های بار و انبار مؤسسات باربری، شارژ گاز در کپسول، آب فلزکاری‌ها (آب‌کاری)، رنگ‌کاری پروفیل آلومینیومی (رنگ کوره‌ای)، همه ریخته‌گری‌ها و ذوب فلزات (ازجمله چدن، مس، فولاد، مفرغ و برنز، آلومینیوم و سرب)، مراکز بازیابی اوراق انواع خودرو، موتورسیکلت و ماشین‌آلات راه‌سازی، صنعتی و کشاورزی، انبار انواع پسماند و ضایعات قابل بازیافت (فلزی، قراضه‌ها، کاغذ و مقوا، لاستیک و پلاستیک، پت و…) و تعمیرگاه ماشین‌آلات سنگین هستند. بسیاری از این مشاغل در خیابان‌های شهر اصفهان به‌خوبی قابل‌رؤیت هستند.
کارخانه موزائیک‌سازی همسایه منازل مردم
منطقه2 شهرداری اصفهان یکی از مناطق درگیر با کارخانه‌های موزائیک‌سازی است. این کارخانه‌ها شانه‌به‌شانه خانه‌های مردم در حال فعالیت هستند. مردم ساکن در این محله‌ها از سروصدا و آلودگی و عبور کامیون‌ها در این مناطق گله‌مند هستند. وجود کارگاه‌ها در بافت مسکونی محله، باعث بی‌نظمی شهری و بدقوارگی محله و مشکلات جانبی فراوانی شده است. افرادی که در نزدیکی این کارخانه‌ها منزل دارند، از گردوغبار ناشی از مصالح این کارخانه‌ها، گرفتار بیماری‌های ریوی هستند؛ اما پیگیری و شکایت این مردم تنها منجر به انتقال و بسته‌شدن تعداد محدودی از این کارخانه‌ها از سطح منطقه2 شده است. رهاشدن کارخانه‌های منتقل‌شده و تغییر کاربری آن‌ها به مشاغل مزاحم دیگری مثل تعمیرگاه و صافکاری نه‌تنها مشکلی از مردم حل نکرده، بلکه مشکلی به مشکلات آن‌ها اضافه کرده است.
محیط‌زیست وظیفه نظارت بر محل جدید کارخانه‌ها را دارد
وقتی اخبار انتقال این کارخانه‌ها را در خبرگزاری‌ها رصد می‌کنیم، متوجه می‌شویم که شهرداران مختلف در طول سال‌ها اخباری مبنی بر انتقال این کارخانه‌ها به بختیاردشت و کمشچه و شهرک‌های مجاور می‌دادند که در سال‌های اخیر تنها درصد ناچیزی از این کارخانه‌ها منتقل شده است. با اینکه طبق قانون، شهرداری با توجه به مصوبه دولت می‌تواند برای پلمب این واحدها اقدام کند، اما به نظر می‌رسد در این عرصه تنهاست و سایر ارگان‌های دولتی در حال خدمات‌رسانی به این کارخانه‌ها هستند.
در بندهایی از آیین نامه هیئت‌وزیران، بر فراهم‌کردن شرایط مناسب برای انتقال این کارخانه‌ها نیز تأکید شده است و مسئولان ذی‌ربط در استان موظف هستند مکان مناسبی برای انتقال این مشاغل در نظر بگیرند که به نظر می‌رسد این اتفاق مهم برای انتقال با کندی و مشکل روبه‌روست.شاید برخی نقش محیط‌زیست به‌عنوان متولی حفاظت از محیط‌زیست را در انتقال این کارخانه‌ها پررنگ بدانند و این پرسش پیش بیاید که محیط‌زیست به‌عنوان یک متولی می‌تواند پیگیری و مطالبه‌گری کند؟ معاون محیط انسانی اداره‌کل محیط‌زیست استان اصفهان در مصاحبه‌ای با ایسنا با بیان اینکه موزائیک‌سازان و کارگاه‌های طلاسازی شهر اصفهان آلودگی زیست‌محیطی ندارند، اظهار کرده که این کارگاه‌ها تنها مزاحمت‌های زیست‌محیطی دارند و برای محیط‌زیست آلودگی ایجاد نمی‌کنند.
او با تأکید بر اینکه شهرداری بر اساس بند 20 ماده 55 قانون شهرداری‌ها موظف به انتقال و سامان‌دهی مشاغل مزاحم در سطح شهر است، تأکید کرده که اداره‌کل محیط‌زیست طرحی برای انتقال کارگاه‌های طلاسازی و موزائیک‌سازان به خارج از شهر اصفهان ندارد و این موضوع باید در کارگروهی متشکل از شهرداری و شهرک‌های صنعتی بررسی شود. طبق گفته او، اداره‌کل محیط‌زیست استان اصفهان تنها وظیفه نظارت و تأیید محل جدید انتقال این کارگاه‌ها را برعهده دارد؛ البته در کنار تمام تلاش‌هایی که مسئولان برای انتقال این کارخانه‌ها انجام داده‌اند، اتحادیه صنف موزائیک‌سازان هم از موافقت این صنف با این انتقال سخن گفته است. رئیس این اتحادیه در مصاحبه‌ای با ایسنا از پیگیری بیش از 01ساله این اتحادیه برای اختصاص زمین به این صنف گفته و گله کرده است که زمینی برای انتقال در نظر گرفته نشده است.
به‌زودی مشکل این صنف حل می‌شود
ما در این گزارش و برای بار چندم پیگیر انتقال این صنف از مناطق مسکونی شهری شده‌ایم. امیرحسین ماه‌آورپور، مدیرعامل سازمان میادین و سامان‌دهی مشاغل شهری شهرداری اصفهان، در گفت‌وگوی اخیر خود با خبرنگار «اصفهان‌زیبا» در خصوص تعیین تکلیف کارخانه‌های موزائیک‌سازی و انتقال آن‌ها به محدوده خارج شهر گفت: حقیقتا یک زمین 50هکتاری در شهرک صنعتی علویجه برای این صنف جانمایی شده است. قولی که در سازمان شهرک‌ها به ما داده‌اند این است که امسال عملیات زیرسازی این زمین در این شهرک را انجام بدهند تا بحث انتقال تعدادی از موزائیک‌سازان و ریخته‌گران را انجام بدهیم.
او در خصوص عملی‌شدن این قول تا پایان سال و حل‌شدن این مشکل در سال جاری بیان کرد: بالاخره کسبه‌ای که در داخل شهر بوده‌اند، برایشان انتقال سخت است؛ اما قوانین بالادستی می‌گوید که باید این کسبه از محدوده شهر خارج شوند و یک مقداری همکاری همه ارگان‌ها را می‌طلبد. اگر این زمین آماده‌شده و زیرساخت‌ها برای انتقال این مشاغل فراهم شود، ما آمادگی کامل برای انتقال داریم.
او در ادامه افزود: در شهرک صنعتی باید پلاک‌بندی انجام شود تابا همکاری مدیریت شهری این کارخانه‌ها منتقل شوند؛ اما هنوز مشخص نیست که چه درصدی به ریخته‌گری‌ها و چه درصدی به موزائیک‌سازان تعلق می‌گیرد. ما مطمئنیم اتفاق خوبی در حال رخ‌دادن است و به‌زودی مشکل این صنف در اصفهان حل می‌شود.
همه ارگان‌ها باید پای کار بیایند
محمدرضا طبیبی، مدیر منطقه2 شهرداری اصفهان، به‌عنوان مدیری که در منطقه تحت اختیارش با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کند، در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» در خصوص اقدامات اخیر شهرداری برای سامان‌دهی و انتقال این مشاغل مزاحم که در مناطق مسکونی منطقه واقع شده‌اند، گفت: شهرداری کارهای قانونی را برای انتقال این کارخانه‌ها انجام داده و اخطارها و هماهنگی لازم برای پلمب این کارخانه را که در حیطه اختیاراتش است، انجام می‌دهد؛ اما مدیریت کلان‌شهری مثل استانداری، فرمانداری و نیروی انتظامی هم باید در این زمینه با شهرداری هماهنگی لازم را برای اجرای قانون داشته باشند.
او در ادامه افزود: باتوجه به اینکه پلاک‌های جایگزینی که قرار بوده برای این کارخانه‌ها در شهرک علویجه معوض داده شود، هنوز محقق نشده و این انتقال به تأخیر افتاده است؛ درضمن این کارخانه‌ها کارآفرین هستند و به رونق اقتصاد کمک می‌کنند و افراد شاغل زیادی در این کارخانه‌ها مشغول فعالیت هستند؛ به همین دلیل مدیریت شهری نمی‌خواهد وارد پلمب قهری واحدهای تولیدی شود.
طبیبی از آخرین رایزنی شهرداری با نماینده مجلس در خصوص پیگیری تعیین‌تکلیف شهرک علویجه گفت و ادامه داد: آخرین صحبت ما با آقای بخشی، نماینده مجلس و ریاست سازمان شهرک‌های صنعتی انجام شد و پیگیری قولی که این سازمان چندماه پیش به استاندار سابق مبنی بر تکمیل زیرساخت فاز دوم شهرک علویجه داده بودند و محقق نشده بود، انجام شد و مجدد سازمان شهرک‌های صنعتی قول تکمیل زیرساخت‌های این شهرک را دادند.
او در ادامه تأکید کرد: به‌محض آماده‌شدن این زیرساخت‌ها که طی یک نامه کتبی به شهرداری اعلام می‌شود، شهرداری با همراهی مناطق درگیر املاک و اسناد مالکیت موزائیک‌سازان و سایر مشاغل مزاحم را برای دریافت زمین معوض بررسی کرده و روند ادامه پیدا می‌کند. اگر دوستان به قول‌هایی که داده‌اند، عمل کنند، امیدواریم تا پایان سال این اتفاق رخ دهد.
مدیر منطقه2 در خصوص قول‌های عمل‌نشده در سال‌های اخیر و میزان ضمانت اجرایی قول اخیر مبنی بر جابه‌جایی این کارخانه‌ها بیان کرد: ما قول دوستان در سازمان شهرک‌ها را بازگو می‌کنیم. از نمایندگان مجلس درخواست کردیم تا خودشان پیگیر موضوع از شهرک‌ها بشوند. در خصوص فاز دوم شهرک علویجه باید بگویم شرایطی را که در قانون برای شعاع 50کیلومتری در نظر گرفته شده بود، برخلاف شهرک بختیاردشت که سال‌ها پیش انتخاب‌شده و محقق نشده بود، داراست. امیدواریم قول‌ها برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها عملی شده و در آینده نزدیک این مشکل یک‌بار برای همیشه در اصفهان حل شود.
او در خصوص اینکه اگر قول سازمان شهرک‌ها عملی نشود، چه اتفاقی خواهد افتاد و شهرداری چه تصمیمی در این خصوص خواهد گرفت، گفت: ما مرتب اخطارهای قانونی برای تعطیلی را می‌دهیم؛ اما سازمان‌های خدماتی مثل سازمان برق و آب خدمات خودشان را ادامه می‌دهند. اگر مدیریت کلان‌شهری تصمیم بگیرد که باید به‌صورت قهری جمع شوند، باید همه ارگان‌ها به کمک شهرداری بیایند و با هم به این تصمیم برسند و برای اجرای آن اقدام کنند.
بنا به گفته طبیبی در منطقه2 بیش از 110 واحد موزائیک‌سازی باید انتقال داده شوند که همگی این واحدها غیرمجاز و بدون مجوز ساخته شده‌اند و فعالیت می‌کنند. او در خصوص تعیین‌تکلیف تعدادی از واحدهای تخلیه‌شده در خیابان اردشیر واقع در منطقه 2 و تغییر کاربری این کارگاه‌ها بیان کرد: با توجه به بافت فرسوده این مناطق به صاحبان این کارگاه‌ها پیشنهاد اختصاصی داده‌ایم که با در نظر گرفتن بافت فرسوده به‌جای کارگاه‌های تخلیه‌شده، یک یا دوطبقه مازاد بر کد منطقه در صورت احراز شرایط، مجوز ساخت مسکونی و تجاری داده شود تا ساخت‌وساز کرده و کارگاه‌های فرسوده و رهاشده را به مناطق مسکونی تبدیل کنند. امیدواریم استقبال کنند و اتفاق خوبی در این خیابان بیفتد.
قانونی بر زمین‌مانده
شهرداری طبق مفاد بند (۲۰) ماده (۵۵) قانون شهرداری اختیار برخورد قضایی با مشاغل مزاحم را دارد و می‌تواند این قانون را اجرا کند. این قانون حتی به شهرداری اجازه می‌دهد تا برای تخریب کوره‌های آجر و گچ و آهک‌پزی و خزینه گرمابه‌های عمومی که مخالف بهداشت است، اقدام کند و با نظارت و مراقبت وضع دودکش‌های اماکن و کارخانه‌ها و وسایل نقلیه که کارکردن آن‌ها دود ایجاد می‌کند، مانع آلوده‌شدن هوای شهر شود. اگر هم این تأسیسات قبل از تصویب قانون شهرداری‌ها به وجود آمده باشند، شهرداری باید آن‌ها را تعطیل کند و اگر لازم شود، به خارج از شهر انتقال دهد.
در صورتی که دستگاه‌های ذی ربط اقدام موثری برای انتقال مشاغل مزاحم انجام ندهند، شهر اصفهان در محاصره مشاغل مزاحم آلاینـده قرار می‌گیرد. باید توجه داشت که شـهرداری می‌تواند از نیروی قهریه خود برای نظم‌بخشی بهتر به شهر کمک بگیرد؛ اما این اقدام بدون همراهی سایر دستگاه‌ها نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه در درازمدت منجر به افزایش و پیچیده‌ترشدن این مشکل می‌شود؛ بنابراین باید در این زمینه همه دستگاه‌ها به کمک شهرداری بیایند.
