به گزارش اصفهان زیبا؛ مدیریت و کنترل سیاست‌های کلانِ دولت و تطبیق آن‌ها با ضرورت‌ها و نیازهای یک شهرستان مسئولیت فرماندار است و نقش محوری و مؤثر این مقام در توسعه مناطق و شهرها چشمگیر و به‌نوعی زمینه‌ساز تغییرات مثبت و رشد شهری است. این نماینده عالی دولت مسئول برقراری و حفظ نظم و امنیت است و فرمانداری با عنوان یک نهاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این امکان را به او می‌دهد تا با استفاده از قدرت اجرایی تحت اختیارش فرایندهای توسعه‌ای را مدیریت کند و با شناخت مشکلات و چالش‌های شهری و شهروندان به حل آن‌ها بپردازد.
به عبارتی، فرماندار با داشتن نقشی چندوجهی، به‌عنوان حلقه اتصال میان دولت مرکزی و مردم عمل می‌کند تا همان‌طور که اشاره شد، رویکردهای دولت را با اقتضاهای شهری هم‌راستا کند. شخصی که باید کارآمدی و توان رهبری و اجرایی‌اش به اثبات رسیده باشد و تجربه استفاده صحیح از ظرفیت‌ها، امکانات و منابع در شرایط مختلف را داشته و درعین‌حال با داشتن دیدی وسیع و توسعه محور بدون موضع‌گیری سیاسی به دنبال بهبود زیرساخت‌ها، ارتقای کیفیت خدمات عمومی و رشد و توسعه شهری باشد؛ همچنین این بالاترین مقام اجرایی در سطح شهرستان باید با تمامی اقشار جامعه ارتباط و تعامل نزدیک داشته باشد و با درک درست نیازها و مشکلات موجود راه‌حل‌هایی برای آن‌ها ارائه کند؛چراکه این مقام علاوه بر مدیریت منابع، نظارت بر اجرا و پیشبرد پروژه‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون و البته نقش محوری در ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌ها، می‌تواند با تکیه بر داده‌های اجتماعی و اقتصادی، به‌گونه‌ای مدیریت کند که نه‌تنها به کیفیت زندگی شهری کمک کند، بلکه موجب ارتقای سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی به‌نظام اجرایی نیز بشود. نکته کلیدی در خصوص نقش توسعه‌محور و تأثیرگذار فرمانداران این است که آن‌ها باید به‌عنوان یک رهبر تأثیرگذار نه در سطح مدیریتی، بلکه در سطح اجتماعی و فرهنگی نیز عمل کنند تا با تدابیر خلاقانه و درست، ظرفیت‌های پنهان شهری را به فعلیت برسانند و درعین‌حال ساختارهای پایداری برای پیشرفت و امنیت شهر بسازند.
فرماندار ایدئال پرتلاش، آگاه و پیگیر است
به بیان سرپرست فرمانداری خمینی‌شهر فرمانداران نماینده عالی حاکمیت هستند و البته وظیفه آن‌ها تنها پیگیری و مدیریت مسائل سیاسی نیست. حسن سلیمی در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «حوزه کاری فرمانداران نظارت و هماهنگی بین کلیه دستگاه‌های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی و نظارت بر اجرای سیاست‌های دولت توسط نهادها در این حوزه‌هاست؛ بنابراین فرمانداران در همه این حوزه‌ها نقش اساسی، کلیدی و مؤثر دارند.»
او در ادامه با بیان اینکه فرمانداری می‌تواند بدنه حاکمیت را که مرکب از مدیران کلیه دستگاه‌های شهرستان است، در راستای اهداف نظام به‌کار گیرد و با قدرت و شدت امورات شهرستان را از طریق این مدیران پیگیری کند، خاطرنشان می‌کند: «با وجود چنین فرمانداری می‌توان شاهد تحقق اهداف دولت در سطح شهرستان‌ها و توسعه همه‌جانبه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و عمرانی آن شهر بود.» سلیمی می‌افزاید: «هرچقدر یک فرماندار فعال‌تر بوده و از علم و آگاهی بیشتری در خصوص قوانین و وظیفه خود برخوردار باشد، اقداماتی که انجام می‌دهد، رضایتمندی مردم و اجرای سیاست‌های دولت در سطح شهرستان را به‌همراه دارد. با این توضیح‌ها، به این نتیجه خواهیم رسید که وظایف فرماندار، تنها حول محور سیاست نمی‌چرخد و یک فرماندار در همه حوزه‌ها مسئول و البته تأثیرگذار بوده و درواقع مسئول به‌کارگیری بدنه حاکمیت در شهرستان است؛ بدین معنا که شخص فرماندار مسئول نظارت، هماهنگی و اجرای سیاست‌های نظام در شهرستان است.»
مشکلات فرمانداران با فرایندهای ناکارآمد اداری و کمبود اعتبار
در ادامه، سلیمی با اشاره به اینکه عملکردِ فرماندار به تخصص و تلاش او بستگی دارد، می‌گوید: «بسیاری از پروژه‌ها نیاز به موافقت‌نامه‌های مختلف از طرف استان و پایتخت و پیگیری‌های لازم در خصوص بودجه و تأمین آن دارد که هرچه فرماندار تلاش بیشتری در رابطه با آن‌ها صورت دهد و پیگیری‌ها بیشتر و به‌صورت مستمر باشد، زودتر حاصل می‌شود و درنهایت پروژه‌های شهری هم به نتیجه خواهند رسید.»
او ادامه می‌دهد: «نوع فعالیت و کارآمدی فرماندار در انجام مسئولیت‌هایی که بر عهده دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. فرماندار باید پس از حل مسائل به تأمین اعتبار از طرق مختلف بپردازد و هرچقدر در این موضوع‌ها فعال‌تر عمل کند و سرعت فراوانی در اجرای پروژه‌ها داشته باشد، عملکردش ستودنی‌تر است؛ درعین‌حال، فرمانداری با مدیریت قوی و قاطع، سیستم اداری را با خود همراه می‌کند؛ چراکه ابزارها و ضمانت اجرایی لازم برای نهادها و ادارات وجود دارد تا در صورت عدم همکاری آن‌ها با فرمانداری، برخورد لازم صورت گیرد.» سرپرست فرماندار خمینی‌شهر به موانع و چالش‌های بر سر راه فرماندار و فرمانداری‌ها هم اشاره و خاطرنشان می‌کند: «بروکراسی اداری، فرایندهای ناکارآمد و دست‌وپاگیر اداری موجود و کمبود اعتبار ازجمله مشکلات و موانعی است که فرمانداران با آن مواجه هستند و به روند رشد و توسعه شهرستان‌ها آسیب می‌زنند.»
داشتن تجارب مختلف در وزارت کشور؛ از الزام‌های یک فرماندار موفق
جواد شمسی‌پور، فرماندار کوهپایه نیز همچون سلیمی معتقد است که جایگاه فرماندار، یک جایگاه سیاسی، اجتماعی و عمرانی است و باید شخص فرماندار به همه این حوزه‌ها تسلط کامل داشته باشد. او با اشاره به اینکه در حوزه فرمانداری، شخص فرماندار باید از بدنه وزارت کشور باشد، به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «درحال حاضر تنها یک‌سری از مقامات اجرایی ما از بدنه وزارتخانه‌ها هستند.
متأسفانه در حوزه وزارت کشور برخی مواقع این موضوع رعایت نمی‌شود.» شمسی‌پور با بیان اینکه یک فرماندار برای داشتن تسلط کامل بر حوزه کاری‌اش، باید در حوزه‌های عمرانی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی تجربه داشته باشد، می‌افزاید: «دستگاه‌های حاضر در یک شهرستان با فعالیت‌های مختلف حضور دارند و فرماندار بر آن‌ها نظارت و مدیریت می‌کند؛ بنابراین این مقام اجرایی از سوی دولت باید با آشنایی و آگاهی به همه حوزه‌ها بر آن‌ها نظارت کند و تنها در یک حوزه خاص تجربه نداشته باشد.» به اعتقاد فرماندار کوهپایه، فرمانداری‌ای موفق است که بر همه حوزه‌ها اشراف کامل داشته باشد و شخصی که در وزارت کشور و در زمان کارشناسی این تجارب را کسب نکرده باشد، قطعا نمی‌تواند مدیر خوبی باشد.
نقش‌آفرینی یک فرماندار در آینده یک شهر
او می‌گوید: «90درصد از پروژه‌های حوزه شهر به بخش عمرانی برمی‌گردد که در این موارد فرماندار باید با اختیاراتی که دارد و با کمیته‌های تحت مسئولیتش این حوزه وسیع را مدیریت می‌کند. یکی از این کمیته‌ها، کمیته انطباق شهری است که بر مصوبات شورای اسلامی شهرها و پروژه‌هایی که قرار است در شهر انجام شود، نظارت دارد و مهر تأیید یا رد بر آن‌ها می‌زند.» به بیان شمسی‌پور، یک‌سری از اقدامات روزمره شهرداری پاکیزگی شهر است؛ اما یک‌سری از پروژه‌های شهری، آینده شهر را رقم می‌زنند، پروژه‌هایی که بعد از پیشنهادشدن از سوی شهردار به شورای اسلامی شهر انتقال داده می‌شوند و درنهایت برای نظر و تأیید نهایی به کمیته انطباق که در رأس آن فرماندار قرار دارد، ارسال می‌شوند؛ مرحله‌ای که نقش‌آفرینی فرماندار در آینده شهر و مصوبات کاملا در آن دیده می‌شود؛ چراکه فرماندار بررسی می‌کند آیا آینده شهر با این مصوبه رقم می‌خورد یا باید مصوبه را رد کند یا برای اصلاح پس فرستد. او می‌افزاید: «در حوزه بافت‌های فرسوده و کمیته‌هایی در این خصوص که دبیری آن‌ها با شهردار و ریاست آن با فرماندار است نیز چنین روندی وجود دارد. در حوزه فعالیت‌های اجتماعی و کمیته‌های این بخش و تأیید یا رد مصوبات باز هم نقش فرماندار چشمگیر است.»
چرایی فقدان عملکرد خوب فرمانداری‌ها
فرماندار کوهپایه به موانع و چالش‌های موجود که باعث عدم مدیریت و فقدان عملکرد خوب از سوی فرمانداری می‌شود هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «مشکلات و چالش‌های مالی، ازجمله موانعی است که به دلیل محدودیت درآمد شهرداری‌ها بر سر راه فرمانداری‌ها وجود دارد؛ آنچه بر اثر شرایط مختلف ایجاد می‌شود؛به‌طور مثال، اگر شهری کم‌جمعیت باشد ارزش‌افزوده کمتری به آن تعلق می‌گیرد یا اگر در حوزه پروژه‌های ساخت‌وساز ضعیف باشد، مسلما ورودی شهرداری ازلحاظ مالی نیز کم خواهد بود. درواقع محور مالی از پایه‌هایی اصلی هر شهرداری به شمار می‌رود که به‌منظور توسعه شهری در همه جوامع مورداحتیاج است.»
او می‌افزاید: «دومین مشکل بر سر راه فرمانداری‌ها به نگرش اعضای شورای اسلامی شهرها و آگاهی آن‌ها در خصوص مسائل شهری و شناخت آن‌ها به مسائل شهری برمی‌گردد. هرچه این شناخت بالاتر باشد، توسعه بیشتر و پایدارتر و در مقابل، هرچقدر شناخت کمتر باشد، توسعه صورت نمی‌گیرد. به عبارتی، همه نهادها و ارگان‌های شهری باید همراه و همگام با فرمانداری‌ها باشند و اگر در برخی شرایط این همراهی صورت نگیرد، کار پیش نمی‌رود. البته فرماندار می‌تواند از طریق قوانین موجود و البته معرفی به کمیته تخلف‌های اداری یا از طریق مدعی‌العموم به این موضوع ورود کرده و آن دستگاه مربوط را بازخواست کند.»
