مردن به سادگی آب‌خوردن است. سال‌هاست که گوش‌هایمان به شنیدن خبر مرگ‌های دم به دقیقه‌ای عادت کرده. / جاده‌ها
آمارها حکایت‌های هولناکی را روایت می‌کنند تا لرزه به اندام‌ها بیندازند. مثل همین نوروزی که گذشت و 871 نفر سوار بر ارابه‌های مرگ در جاده‌های کشور جان شیرین خود را به فاصله یک پلک بر‌هم‌زدن از دست دادند تا به تن هزاران هزار نفر رخت سیاه بپوشانند و البته که همین تصادفات و رخدادهای جاده‌ای هستند که سالانه ۶۰ هزار نفر را به آمار معلولان اضافه می‌کنند.
871 نفری که ۲۸ درصد از این افراد زیر ۱۸ سال، سه درصد عابران پیاده، ۱۰ درصد موتورسواران و ۳۳ درصد رانندگان وسایل نقلیه بوده‌اند.
شکار جان در جاده‌ها
شکار جان در ترددهای نوروزی پدیده‌ای دور از ذهن نبود و از همان آخر سال که مسافران چمدان‌های خود را بستند و سوار بر خودروهای نه چندان با کیفیت شدند و دل به جاده زدند، خیلی راحت می‌شد پیش‌بینی کرد که امسال هم در ایام نوروز سایه مرگ دوباره با آن‌ها همراه و شانه‌به‌شانه آن‌ها قدم خواهد برداشت. درست مثل سال‌های گذشته که نیم نگاهی به اعداد و ارقامی که از زبان مسئولان مختلف جاری شده همه بر آن‌ها مُهر تأیید می‌زند و نشان می‌دهد که تا بوده و هست در بر همین پاشنه چرخیده و خواهد چرخید.
به گواه همین آمارها که «جام جم» هم آن‌ها را منتشر کرده است نوروز 1401، 838 کشته؛ نوروز 1400، 1080 کشته؛ نوروز 99، 534 کشته؛ نوروز 98، 914 کشته؛ نوروز 97، 1034 کشته؛ نوروز 96، 874 کشته؛ نوروز 95، 964 کشته؛ نوروز 94، 968 کشته؛ نوروز 93، 1084 کشته و سرانجام نوروز 92، 1227 کشته در جاده‌ها بر جای مانده‌اند.
اگر جمع این اعداد و ارقام را کنار هم بگذاریم، نشان می‌دهد که در یازده سال گذشته حدود ده هزار و 355 نفر در جاده‌های کشور بنا به دلایل مختلف سوار بر ارابه‌های مرگ به کام مرگ فرو رفته‌اند و در تعطیلاتی که قرار بود روزهای شاد و پُرنشاطی را برای خود و خانواده‌شان رقم بزند، بساط سوگواری‌شان مهیا شده است.
هر چند مقایسه این آمار با اعداد و ارقام به جای مانده از سال گذشته حاکی از کاهش 22 درصدی مرگ و میر ناشی از تصادفات است. اما این به آن معنا نیست که به بتوان به سادگی از کنار این اعداد گذشت و چشم بر آن‌ها بست. به ویژه که گزارش‌ها می‌گویند ۵۱ درصد فوتی‌ها در دم می‌میرند و مجالی برای نفس‌کشیدن و از صحنه منتقل شدن نمی‌یابند.
شش درصد هم در حین انتقال جان خود را از دست می‌دهند و ۴۳ درصد در بخش بیمارستانی فوت می‌کنند.
جلادان بی رحم
در این میان، اما عواملی مختلفی دست به دست هم می‌دهند تا هر ساله و علی‌رغم هشدارها و اخطارهای متعدد و راه‌اندازی ستادهای نوروزی، نوروز را به کام برخی از رانندگان تلخ کنند. دلایلی که حالا شاید کمتر کسی از آن بی‌خبر باشد و به گوشش نخورده باشد.
مثلا اینکه جاده‌های غیراستاندارد و نقاط حادثه‌خیز سال‌هاست که بلای جان رانندگان شده است و به گفته رئیس پلیس راهور کشور هنوز ۵۲۰۰ نقطه حادثه خیز در کشور وجود دارد که از این تعداد حدود ۸۷۷ نقطه پرحادثه هستند و ۶۰ درصد تصادفات هم در ۳۰ کیلومتری شهرها اتفاق می‌افتد. این درحالی است که طبق اهداف برنامه ششم مقرر بود در سال‌های ۹۶ تا ۹۸ تعداد تلفات سوانح رانندگی ۳۰ درصد کاهش یابد که این شاخص نه‌تنها کاهش پیدا نکرد، بلکه ۶ درصد معادل حدود ۱۰۰۰ کشته نیز افزایش یافته است.
خودروهای فاقد کیفیت نیز یکی دیگر از جلادان مرگ هستند.
همین چند روز گذشته بود که سردار سید تیمور حسینی که جانشین رئیس پلیس راهور فراجاست در گفت و گو با «ایسنا» دو خودروی پراید و پژو را جزو پُرحادثه‌ترین‌ها در نوروز 1402 دانست. آنجا که گفت: «۵۱ درصد خودروها در تصادفات فوتی نوروز ۱۴۰۲ از نوع پراید و پژو بوده است.» و اما از همه این‌ها که بگذریم، عوامل انسانی را باید یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ و میر ناشی از تصادفات بدانیم.
علت‌هایی که ناشی از غفلت و سهل‌انگاری لحظه‌ای است. عامل انسانی با سهم 93 تا 98 درصد اصلی‌ترین عامل بروز تصادفات جاده‌ای است. سرعت غیرمجاز، عدم توجه به جلو و خستگی و خواب آلودگی، جزء عواملی هستند که به گفته سردار حسن مؤمنی، رئیس پلیس راه کشور به رسانه‌ها عامل وقوع 82 درصد از کل تصادفات جاده‌ای در طول اجرای طرح نوروزی شده‌اند. به گفته او، این‌ها مواردی است که راننده در آن نقش مهمی دارد.
جاده‌های آدم خوار
جاده‌های استان‌های خراسان رضوی، فارس، کرمان، اصفهان، سیستان و بلوچستان و سمنان جزو پرتصادف‌ترین‌ها بوده‌اند و حوادث زیادی را در ایام نوروز به دنبال داشته‌اند. این درحالی است که در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده در طول زمان اجرای این برنامه، آمار جان‌باختگان ناشی از تصادفات باید ۵۰ درصد کاهش یابد.
براین اساس از ۱۴۰۲ باید سالانه ۱۰ درصد آمار کشته‌شدگان سوانح رانندگی کمتر شود. یعنی با توجه به اینکه سال ۱۴۰۲ اولین سال اجرای برنامه هفتم خواهد بود، هدف‌گذاری برای این سال، کاهش ۱۰ درصدی آمار جان‌باختگان تصادفات است.