مکتب فکری و سیاسی امام(ره)؛ الهام‌بخش مبارزه با ظلم در جهان

مهم‌ترین نکته در دیدگاه و اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، ضرورت مبارزه با ظلم و اشغالگری بود.

مکتب فکری و سیاسی امام(ره)؛ الهام‌بخش مبارزه با ظلم در جهان - اصفهان زیبا

به گزارش اصفهان زیبا؛ مهم‌ترین نکته در دیدگاه و اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)، ضرورت مبارزه با ظلم و اشغالگری بود. ایشان مبارزه با اسرائیل به‌عنوان یکی از اشغالگران سرزمین‌های اسلامی و ضرورت آن را از دهه‌ها قبل از انقلاب اسلامی مطرح کردند و بر این باور بودند که این مبارزه نه‌تنها وظیفه یک گروه خاص، بلکه تکلیف همه انسان‌ها اعم از مسلمان و مسیحی است و فارغ از مذهب، نژاد، زبان و قومیت است.

بر همین اساس، امام خمینی (ره) بر وحدت اسلامی به‌عنوان یک اصل اساسی تأکید داشتند و معتقد بودند که همه مسلمانان باید برای رفع ظلم از مظلومان حمایت کنند. یکی از ویژگی‌های مهم تفکر امام (ره) این بود که ایشان مبارزه را صرفا بر پایه علایق ملی‌گرایانه توصیه نمی‌کردند، بلکه آن را وظیفه‌ای همگانی در سطح امت اسلامی فارغ از رنگ و نژاد و زبان جنگیدن به‌منظور کسب آزادی‌های مشروع می‌دانستند. درواقع امام خمینی مقابله با ظلم را مسئولیت همه مسلمانان می‌دانستند و بر الگوی جهاد، شهادت، خودباوری و اتحاد تأکید می‌کردند. این دیدگاه، زمینه‌ساز رشد و گسترش جنبش‌های اسلامی در دهه‌های اخیر شد.

تأثیر اندیشه امام خمینی(ره) بر وحدت اسلامی

پیش از انقلاب اسلامی، اختلافات زیادی میان گروه‌های مختلف مسلمان وجود داشت و حتی در میان خود شیعیان نیز دیدگاه‌های متفاوتی درباره برخی مسائل تاریخی و فقهی مطرح بود. به‌عنوان‌مثال مردم که عمدتا شیعه زیدی هستند؛ شیعیان که در چهار امام با ما مشترک هستند و درعین‌حال معتقد هستند که امام حتما باید قیام مسلحانه انجام دهد. از جمله در مورد زید بن علی بن الحسین (ع)، برخی بر این باور بودند که او برخلاف نظر امام باقر (ع) قیام کرد و در نتیجه، اقدام او مورد تأیید نبود؛ اما در دوران معاصر، دیدگاه‌های علما و محققان شیعه دراین‌باره تغییر کرد.

به‌عنوان‌مثال در خصوص زید بن علی بن الحسین، مقام معظم رهبری معتقدند که قیام مسلحانه، همانند نماز یا روزه، حکمی ثابت و همیشگی ندارد، بلکه به شرایط سیاسی و اجتماعی بستگی دارد. به همین دلیل مقام معظم رهبری دراین‌باره می‌فرمایند، امام باقر(ع) زید را در زمان خود از قیام نهی کردند، او هم در زمان امامت امام باقر (ع) قیام نکرد و در زمان امام صادق(ع) قیام کرد؛چراکه امام صادق (ع) او را از این کار بازنداشتند و پس از شهادتش، برای او عزاداری کرده و او را ستودند. بنابراین این نگاه واقع‌بینانه و منعطف باعث شد که تشیع اثناعشری و دیگر شاخه‌های شیعه، به‌ویژه شیعیان زیدی، در تعامل و وحدت با یکدیگر گام بردارند. به‌عنوان نمونه، در دوره ریاست جمهوری مقام معظم رهبری، گروهی از شیعیان یمنی به ایران آمدند و خواستار بازسازی مقبره یکی از امامان زیدی قرن سوم و اوایل چهارم، در شمال ایران شدند.

رهبر معظم انقلاب ضمن استقبال از این موضوع، دستور بازسازی مقبره را از سوی سازمان اوقاف صادر کردند. (امامی با نام ناصرالحق که برخی از علمای شیعه یا محققان شیعه همچون علامه امینی معتقدند او در اوایل حکومتش شیعه زیدی بود، اما در پایان زندگی‌اش شیعه اثناعشری شده بود و هم‌اکنون هر دو گروه شیعیان اثناعشری و شیعیان زیدی او را زیارت می‌کنند.) این اقدام نشان‌دهنده سیاست وحدت‌بخش امام خمینی(ره) و رهبران انقلاب اسلامی است که حتی میان شاخه‌های مختلف شیعه نیز پیوند و هم‌گرایی ایجاد کرده است. درحالی‌که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، گروه‌های فلسطینی و در جنبش‌های آزادی‌بخش فلسطین همچون الفتح عمدتا بر ملی‌گرایی و ناسیونالیسم عربی و فلسطینی تأکید داشتند، اما امام خمینی مقابله با ظلم را مسئولیت همه مسلمانان دانستند و بر الگوی جهاد، شهادت، خودباوری و اتحاد تأکید کردند.

تأثیر انقلاب اسلامی بر جنبش‌های مقاومت در منطقه

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تأثیرات این اندیشه امام خمینی (ره) به‌ویژه در میان شیعیان جنوب لبنان به‌وضوح نمایان شد. شیعیانی اثناعشری که زمینه فکری‌شان از قبل برای مقاومت فراهم شده بود و با وقوع انقلاب اسلامی و دریافت آموزش‌های نظامی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، مبارزه با اسرائیل را آغاز کردند. آن‌طور که در سال ۱۹۸۲ میلادی، تنها سه سال پس از پیروزی انقلاب، زمانی که رژیم اشغالگر اسرائیل تا بیروت پیشروی کرده بود، اما این نیروهای مقاومت لبنان توانستند اشغالگران اسرائیلی و حتی میانجیگران آمریکایی و فرانسوی را با آن آموزش‌ها مجبور به عقب‌نشینی کنند. نکته دیگر اینکه در اندیشه فقهی امام خمینی(ره)، جنگ با اشغالگران باید در سرزمین خود مسلمانان صورت بگیرد، نه اینکه به خاک کشورهای ثالث کشیده شود. بر همین اساس، حزب‌الله لبنان تنها در لبنان و فلسطینی‌ها فقط در سرزمین‌های اشغالی با اسرائیل می‌جنگید.

این در حالی است که پیش از انقلاب اسلامی، برخی گروه‌های فلسطینی از جمله سازمان فتح، عملیات‌های مسلحانه‌ای را در خارج از فلسطین و حتی در کشورهای غربی انجام می‌دادند؛ مانند گروگان‌گیری ورزشکاران اسرائیلی در المپیک ۱۹۷۲ مونیخ که به کشته شدن گروگان‌های اسرائیلی و چریک‌های فلسطینی انجامید. اما پس از انقلاب، این رویکرد تغییر کرد و بر مبنای این فتوای رهبر معظم انقلاب اکنون برای چند دهه است که جنبش‌های اسلامی فلسطین، ازجمله حماس و جنبش جهاد اسلامی، تنها در سرزمین‌های اشغالی و غزه با اسرائیل درگیر هستند. راهبردی که موجب افزایش مقبولیت و حمایت‌های جهانی از مقاومت فلسطین طی دهه‌های اخیر شده است. آن‌گونه که در جریان جنگ غزه شاهد بودیم تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از مردم در سراسر جهان حتی از خود دانشگاه‌های آمریکا به حمایت از جنبش اسلامی فلسطین برخاستند.

گسترش اندیشه امام خمینی (ره) در میان مسلمانان و غیرمسلمانان

تفکر و اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) تنها به شیعیان محدود نماند، بلکه به‌تدریج اهل سنت، مسیحیان و حتی گروه‌های مختلف آزادی‌خواه در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داد. پیش از انقلاب، اکثریت فلسطینیان اکثریت اهل سنت بودند و گرایش زیادی به شیعه نداشتند، اما حمایت امام(ره) از مقاومت فلسطین و تأکید ایشان بر آزادی قدس، باعث شد که بسیاری از مسلمانان اهل سنت فلسطین هم به شیعه و انقلاب اسلامی ایران نزدیک شوند.

علاوه بر مسلمانان، حتی در کشورهای غیرمسلمان نیز این اندیشه موردتوجه قرار گرفت. برای مثال، در ونزوئلا که تحت‌فشار قدرت‌های استکباری قرار داشت، گرایش به انقلاب اسلامی افزایش یافت و در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از مردم آن کشور به اسلام و حتی مذهب تشیع گرویدند. در همین راستا، فرزند یکی از روحانیون برجسته اصفهان (فرزند آیت‌الله سید حسین خادمی) که در ونزوئلا مشغول تبلیغ اسلام است، اشاره می‌کند که تاکنون در این کشور ۱۱ مسجد و حسینیه برای شیعیان طی دو دهه اخیر ساخته شده و تعداد قابل‌توجهی از مردم آنجا به مکتب اهل‌بیت (ع) علاقه‌مند شده‌اند.

راز تأثیرگذاری نظریه امام خمینی (ره)

آنچه نظریه امام خمینی (ره) را طی ۴۰ تا ۵۰ سال اخیر در سطح جهان اثرگذار کرده، تنها در حمایت از آزادی‌خواهی و کمک‌های انسانی خلاصه نمی‌شود، بلکه سبک زندگی و منش شخصی امام نیز نقش مهمی در این زمینه داشته است.

ایشان با وجود اینکه یک مرجع برجسته و رهبر سیاسی بودند، زندگی ساده‌ای داشتند و پس از پیروزی انقلاب نیز شیوه زندگی‌شان تغییری نکرد. این یکپارچگی در گفتار و عمل، باعث شد که بسیاری از آزادی‌خواهان در سراسر جهان به ایشان گرایش پیدا کنند. نتیجه این تفکر و منش، امروز در جهان کاملا مشهود است. حرکت‌های دانشجویی در آمریکا و اروپا، راهپیمایی‌های گسترده در حمایت از فلسطین، و حتی گرایش جنبش‌های آزادی‌بخش در کشورهای مختلف به انقلاب اسلامی، همگی گواهی بر این حقیقت هستند که اندیشه امام خمینی (ره)، به‌عنوان یک مکتب فکری و سیاسی، همچنان الهام‌بخش مقاومت و مبارزه با ظلم در سراسر جهان است.