امیرحسین جعفری
خبرنگار
آرشیو مطالب منتشر شده
آمریکا خلأ امنیتی در افغانستان ایجاد کرد
با خروج شتاب‌زده آمریکا از افغانستان شاهدقدرت دوباره طالبان هستیم. این گروه که حالا دم از اصلاح تفکرات خود می‌زند، هنوز هم در حوزه زنان و حقوق بشر به رفتارهای گذشته خود ادامه می‌دهد؛ از آتش زدن مدارس دخترانه، نماز اجباری برای مردان، نکاح دختران زیر 15سال و رفتارهای دیگری که سال‌هاست لرزه بر تن افغان‌ها انداخته است. آنچه در افغانستان می‌گذرد، به جهت همسایگی با ایران برای تمامیت ارضی و حاکمیت کشورمان بسیار حائز اهمیت است. قدرت‌گرفتن طالبان در افغانستان و شهرهای مرزی ایران می‌تواند مخاطرات جدی به همراه داشته باشد. به جهت بررسی بیشتر آنچه در افغانستان می‌گذرد با ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر سابق ایران در افغانستان، به گفتوگو پرداختیم که مشروح آن را می‌خوانید.
گمشده‌ای در غبار تاریخ سیاسی
تاریخ سیاسی معاصر ما صرفا در تحولات عظیم به چهره‌های مشهور خلاصه نمی‌شود و سوژه‌های مختلفی در این سیر تاریخی وجود دارند که پرداختن به آن شاید بخشی از اطلاعات لازم برای تحلیل تاریخی را تکمیل کند. سرنوشت کاترین عدل، بهمن حجت کاشانی، علی پاتریک و خسرو جهانبانی قصه جالبی از درون خاندان پهلوی است که نگاهی به آن می‌تواند تضاد عقیدتی درون دربار را بازتر کند. داستان ما در بهار سال ۱۳۵۴ تمام می‌شود؛ در شهرستان خرم‌دره در استان زنجان. البته کمی آن‌طرف‌تر؛ جایی که حالا حاشیه شهر است و روزگاری روستایی بود به‌نام «الله‌ده». روستایی که توسط این خانواده ساخته شد؛ «بهمن حجت کاشانی» و همسرش «کاترین عدل». کسانی که دل از زندگی مرفه کندند تا برای خود یک جامعه ایدئال درست کنند. قبل از آنکه به روستای آن‌ها و ماجراهای خونینی که در آن رخ داد برسیم، بهتر است با این زن و شوهر آشنا شویم.
تاریخ پیدایش احزاب در ایران از 1320 تاکنون
حزب ملل اسلامی از تشکل‌های مذهبی تأسیس شده در ابتدای دهه 40 در ایران بود. طرح تأسیس این حزب در سال 1340 توسط سیدمحمدکاظم بجنوردی ریخته شد. در کوتاه‌مدت توانست شماری بالغ بر 55 نفر از نیروهای جوان مذهبی را به خود جذب کند. بجنوردی در ایران با توجه به اندیشه‌هایی که در هنگام اقامتش در عراق و فعالیت در حزب الدعوه در ذهنش شکل گرفته بود، به فکر ایجاد یک تشکیلات مخفی افتاد. بدین ترتیب در اواخر سال 1340 اولین گام‌ها برای تشکیل حزب ملل اسلامی برداشته شد. اولین جلسه کمیته مرکزی حزب در اسفند 1340 در منزل یکی از اعضا تشکیل شد. گفتنی است حزب در سالی تأسیس شد که دولت علی امینی بر سر کار بود.
حذف آیت‌الله بهشتی بسیار زیان‌بار بود
تابستان 1360 دفتر حزب جمهوری اسلامی با انفجار رنگ خون به خود گرفت که بر اثر آن، تعدادی از مخلص‌ترین نیروهای انقلاب به شهادت رسیدند. حزب جمهوری اسلامی پس از بروز تضادهای جدی‌اش با بنی‌صدر و سازمان مجاهدین خلق، در شرایط تقابلی قرار گرفت؛ اما تصور نمی‌شد چنین رفتار ناجوانمردانه‌ای از سوی منافقین صورت گیرد. به جهت بررسی شرایط این واقعه با حسین کمالی که در آن زمان یکی از مسئولان شاخه کارگری حزب جمهوری اسلامی بود، گفتوگو کردیم که مشروح آن را می‌خوانید.
دولت آینده فضای سیاسی را نمی‌بندد
مشارکت سیاسی یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم علوم سیاسی در عصر حاضر است که حیات سیاسی جامعه را تأمین می‌کند. مشارکت سیاسی تنها در انتخابات خلاصه نمی‌شود؛ ولی در عین حال از قابلیت سنجش برخوردار است. آنـچـه در نـتـایـج انتخابات نقش تعیین‌کننده دارد، رفتار انتخاباتی شهروندان است که از شهرستانی به شهرستان دیگر متفاوت است. رفتار انتخاباتی بر چگونگی انتخاب نامزدها از سوی شهروندان دلالت دارد. اینکه شهروندان بر اساس چه معیارها و مؤلفه‌هایی به انتخاب کاندیداها می‌پردازند، در نـتـایـج انـتـخـابات تأثیرگذار است. در نـتـیـجـه ایـــن انتخابات دیدیم که رقابت تنگاتنگی بین نامزدهای ریاست‌جمهوری و مردمی که در انتخابات شرکت نکردند وجود داشت.
30 خرداد 1360 برای ایران چگونه گذشت؟
سی‌ام خرداد 1360 آغاز رویدادهای خونینی در تاریخ سیاسی معاصر پس از انقلاب است که صرفاً یک روز عادی با چند تظاهرات جسته‌وگریخته نبود و تأثیرات آن تا سال‌ها بعد ادامه داشت. واقعه‌ای که برخی آن را ادامه اتفاقات 14 اسفند 59 دانشگاه تهران تحلیل می‌کنند. سازمان مجاهدین خلق که از ابتدای پیروزی انقلاب ادعای به دست گرفتن عمده نهادهای قدرت را داشت خود را مدعی اصلی می‌دانست و باتکیه‌بر بدنه جوان و احساسی خود سعی در اعمال قدرت در سطح جامعه می‌کرد. اعمال قدرتی که در همراهی با بنی‌صدر عمق خود را نشان داد.
نظرسنجی‌ها چقدر قابل‌اعتمادند؟
هر چه به 28 خرداد و روز انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم، بازار حدس و گمان‌ها بر سر اینکه کدام نامزد از اقبال عمومی بیشتری برخوردار است، داغ‌تر می‌شود. معمولا در روزهای منتهی به روز انتخابات، نظرسنجی‌ها نیز اهمیت دوچندانی در ذهن جامعه پیدا می‌کنند و همه به دنبال پیش‌بینی نتیجه این کارزار رقابتی هستند؛ اما پرسش‌های زیادی پیرامون بحث نظرسنجی‌ها وجود دارد؛ ازجمله، مبحث مهم «اعتماد» که می‌تواند روند یک نظرسنجی را کاملا واقعی یا غیرواقعی جلوه دهد. هم‌اکنون در کشورهای پیشرفته جهان کاربردی‌ترین نوع نظرسنجی، نظرسنجی اینترنتی است. در ایران نیز نظرسنجی‌هایی از سوی مؤسسات تحقیقاتی، صداوسیما و… انجام می‌شود که اغلب از طریق مشارکت‌های عمومی نتیجه آن حاصل می‌شود و نظر جامعه آماری مشخصی را منعکس می‌سازد.
سودای جلوس بر صندلی مقام دوم
انتــخــابات و نظام انتخابی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب 57 در ایران است که تاکنون بارها کارکرد خود را به جامعه نشان داده است. با توجه به نزدیک‌شدن سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نگاهی کرده‌ایم به هشت دوره انتخابات ریاست‌جمهوری که از سال 68 تا 96 برگزار شده است.
نگاهی به پیدایش احزاب در ایران از 1320 تا امروز
حزب زحمت‌کشان ملت ایران از احزاب سیاسی دوره پهلوی دوم به‌شمار می‌آید که در دهه ۱۳۲۰ توسط مظفر بقایی بنا نهاده شد. در برنامه حزب زحمت‌کشان این موارد خواسته شده بود:
ایجاد سلطنت مشروطه حقیقی
از بین بردن امتیازات طبقه بالا
تشویق صنایع کوچک
عدم وابستگی ملی به همه اشکال امپریالیسم از جمله امپریالیسم روس
کاهش تنش‌های طبقاتی میان کارگران و کارفرمایان
اقتصاد اسلامی نه سوسیالیستی است، نه لیبرالیستی
سیــاســت و اقتصاد دو مفهوم کاملا درهم‌تنیده و جدایی‌ناپذیر هستند که بدون درنظرگرفتن هرکدام از این مفاهیم تفسیر وضع موجود ناممکن خواهد بود. سیاست‌های اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه به نسبت شرایط زمانی ناچار به تبعیت از دو بلوک اقتصادی جهان از سوسیالیسم تا لیبرالیسم بوده است. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برخی کشورها در سیاست‌های اقتصادی خود دچار چرخش شدند و ایران نیز از این دایره مستثنا نبود. با پایان‌یافتن جنگ ایران و عراق و روی کار آمدن دولت سازندگی، سیاست‌های اقتصادی تماما در تقابل با دولت مهندس میرحسین موسوی قرار داشت. در آن زمان، پیروی از سیاست‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و به‌نوعی افتادن در دامان سرمایه‌داری بیشتر مدنظر سیاست‌های اقتصادی دولت وقت قرار گرفت.
محمد حنیف‌نژاد تحت‌تأثیر انقلاب کوبا بود
تاریخ سیاسی معاصر ایران پر است از چهره‌هایی که در عین تأثیرگذاری و اهمیت بسیاری که در رویدادهای تاریخی داشتند، کمتر به آن‌ها توجه شده است و بررسی زندگی آن‌ها شاید بخشی از پازل تحلیل تاریخی ما برای رسیدن به تعاریف جدید و منطقی‌تر از تاریخ به عنوان یک تحقیق تخصصی باشد. محمد حنیف‌نژاد یکی از این شخصیت‌هاست که از او به عنوان مؤسس سازمان مجاهدین خلق یاد می‌شود. سازمانی که در ابتدا روندی مبتنی بر مبارزه با زیربنای اسلامی علیه سرمایه‌داری، امپریالیسم جهانی و دیکتاتوری شاه را آغاز کرد، پس از اعدام حنیف‌نژاد به عنوان هسته اولیه سازمان و ورود تقی شهرام به مرکزیت آن طیف مذهبی سازمان به حاشیه رفت.
ما توشهریم، خرمشهر را خدا آزادش کرد
با آغاز جنگ و در پی تهاجم عراق به خاک ایران، ارتش عراق به‌منظور دسته‌بندی قوای زمینی برای شروع پیشروی در خاک ایران، نیروی خود را به سه جبهه شمالی، میانی و جنوبی تقسیم کرده بود. تمرکز اصلی قوای نظامی عراق در جبهه جنوبی قرار داشت که از منطقه جنوب مهران شروع شده و تا آبادان و رأس البیشه ادامه می‌یافت. از مهم‌ترین شهرهای هدف عراق در این جبهه می‌توان به دزفول، اندیمشک، اهواز، سوسنگرد، خرمشهر و آبادان اشاره کرد. هدف اولیه بخش جنوبی ارتش عراق، تصرف برق‌آسای شهر مرزی خرمشهر و پس از آن آبادان، اهواز، دزفول و سوسنگرد بود.
آرشیو کامل روزنامه
