امتیاز فروش متری مسکن
یکی از امتیازهای طرح فروش متری مسکن این است که فردی که منابع ریالی مازاد دارد به جای اینکه نقدینگی خود را به سمت بازارهای دیگر ببرد سرمایه خود را به حوزه مسکن وارد کند. افرادی که توان خرید مسکن ندارند می‌توانند به صورت متری خانه‌ای خریداری کرده و از ارزش سرمایه خود در برابر تورم محافظت کنند. اما به زعم کارشناسان، طرح فروش متری مسکن روی قیمت‌ها در بازار مسکن نیز تأثیری ندارد؛ چون قیمت مسکن تحت تأثیر پارامترهای مختلفی است و اصلی‌ترین مؤلفه تأثیرگذار بر قیمت مسکن نیز قیمت زمین است.
راه‌اندازی صندوق‌های زمین و ساختمان
مدیر توسعه فیزیکی بورس کالا طی چند روز اخیر از راه‌اندازی صندوق‌های زمین و ساختمان و امکان خرید متری مسکن در بورس از نیمه دوم سال خبر داده است. جواد فلاح به مهر گفته است: حدود دو سال قبل زمزمه‌های همکاری وزارت راه و شهرسازی با بازار سرمایه ایران به منظور راه‌اندازی «صندوق زمین و مسکن» شنیده شد و در سال گذشته نیز راه‌اندازی شد که خیلی موفقیت‌آمیز نبود. هدف اولیه این بود که پروژه‌های مسکونی و تجاری در بازار سرمایه عرضه شود تا با جذب سرمایه‌های خرد هم به تولید مسکن کمک شود و هم برای سهام‌داران سوددهی داشته باشد. فلاح این را هم اضافه کرده است که خرید مسکن به شکل متری و کامل از ویژگی‌های بورس مسکن محسوب می‌شود. البته در حال حاضر شرکت‌های بخش خصوصی در بورس کالا حضور دارند؛ اما وزارت راه و شهرسازی در نظر دارد شرکت‌ها و سازمان‌های زیرمجموعه خود را نیز که امکان عرضه پروژه‌های بزرگ مقیاس را دارند وارد این عرصه کند.
طرحی که مورد استقبال سازندگان است
این‌طور که برخی از کارشناسان مسکن می‌گویند این طرح به وسیله تأمین مالی برای پروژه‌های بزرگ مسکن و ایجاد فرصت مناسب برای انبوه‌سازان به‌منظور افزایش عرضه مسکن در بازار کمک می‌کند و فروش متری مسکن در بورس مورد استقبال سازندگان قرار خواهد گرفت؛ اما سیاست‌گذاری مناسبی برای خانه‌دار کردن مردم نیست. یک کارشناس مسکن به اصفهان‌زیبا می‌گوید: طرح فروش متری مسکن در بورس با این هدف انجام می‌شود که مردم با نقدینگی اندک هم بتوانند بخشی از مسکن را تصاحب کنند؛ ولی این مدل موفقی برای خانه‌دار شدن مردم نیست و تعداد انگشت‌شماری می‌توانند به واسطه این طرح خانه‌دار شوند.
فرشید ایلاتی تصریح می‌کند: طرح فروش متری مسکن برای تأمین مالی سازنده‌ها مناسب است و سازندگان مسکن از این طرح استقبال می‌کنند، عده‌ای از افراد برای سرمایه‌گذاری سهام این پروژه را خریداری می‌کنند و مسکن پیش‌خرید می‌کنند؛ بنابراین سرمایه‌گذارانی که نقدینگی اندکی در اختیار دارند می‌توانند با اجرایی‌شدن این طرح در بخش مسکن سرمایه‌گذاری کنند که به نفع سازندگان تمام می‌شود؛ ولی برای مردم منفعتی ندارد.
خرید متری از توان اقشار متوسط خارج است
ایلاتی بیان می‌کند: اگر فردی بخواهد دست‌کم 100 متر مسکن خرید کند تا پایان پروژه هزینه ساخت 100 متر واحد مسکونی را نمی‌تواند پرداخت کند، در شهر تهران قیمت هر متر مسکن بیش از 30 میلیون تومان است، برای خرید یک واحد 100 متری افراد باید 3میلیارد تومان پرداخت کنند و این 3میلیارد تومان باید طی 3 سال پرداخت شود؛ یعنی افراد باید ماهیانه 90 تا 100 میلیون تومان پس‌انداز کنند تا ماهیانه 3 تا 5/3 متر مسکن پیش خرید کنند و پس انداز این 90 تا 100 میلیون تومان از توان قشر متوسط به بالا خارج است.
این کارشناس مسکن ادامه می‌دهد: طرح فروش متری مسکن تأثیری روی قیمت‌ها ندارد، بخشی از افزایش قیمت مسکن به کمبود عرضه در بازار ارتباط پیدا می‌کند و بخشی از آن نیز ناشی از تقاضای سوداگرانه در بازار مسکن است، به دلیل خرید و فروش‌های مکرر که با انگیزه سرمایه‌گذاری انجام می‌شود قیمت مسکن نیز نوسان دارد.
ایلاتی می‌گوید: طی یک‌سال اخیر
60 تا 70 درصد قیمت مسکن افزایش یافت؛ این طرح برای سرمایه‌گذاری به منظور افزایش تولید مسکن مناسب است و در ظاهر می‌تواند به تأمین مالی مسکن برای افزایش ساخت‌وسازها کمک کند ولی طرح مناسبی برای تأمین مالی مسکن نیازمندان نیست.
این کارشناس مسکن اظهار می‌کند: یکی از ایرادهای این طرح این است که در شرایط فعلی بحث تأمین مسکن به دلیل قیمت بالای زمین در شهر تهران افزایش یافته و مردم نمی‌توانند حتی به صورت متری نیز مسکن خریداری کنند؛ برای خانه‌دار کردن مردم باید دنبال طرح‌های دیگری بود به عنوان مثال باید کیفیت ساخت و سرعت ساخت پروژه‌های مسکن دولتی را افزایش داد تا در کمترین زمان و با استفاده از مصالح جدید و فناوری‌های به‌روز واحدهای مسکونی را ساخت‌وساز کرد؛ ولی فروش متری مسکن تجربه موفقی نیست و بیشتر جنبه نمایشی دارد تا اقدام واقعی.