– آیا در قرارداد درج می‌شود در صورت تأخیر جریمه بدهید؟
– خیر ولی بروید بپرسید شرکت ما در کارهای قبلی هرگز تأخیر نداشت و ندارد.
رونق بازار مسکن و افزایش چشم‌گیر تقاضا به خصوص با هدف سرمایه‌گذاری، ساخت‌وساز را افزایش داده است تا پیش‌فروش روی هوا افزایش پیدا کند. پیش‌فروش روی هوا یعنی سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به این بازار، یک زمین خریده‌اند و فقط با نشان دادن نقشه و زمین خالی به مشتری اقدام به پیش‌فروش ملک می‌کنند. آن‌ها با ارائه تخفیف ناقابل یا شرایط فروش اقساطی به راحتی یک ساختمان چند ده‌طبقه را روی هوا پیش‌فروش می‌کنند و البته هیچ ضمانتی برای تکمیل در موعد مقرر وجود ندارد.مکالمه بالا میان یک سازنده و خبرنگار اصفهان زیبا انجام شده است، فردی که فقط با نشان‌دادن یک زمین خالی پیش‌فروش واحدها تا طبقه هشتم را انجام می‌دهد. البته انبوه‌سازان برای پیش‌فروش ملک باید درصد مشخصی از آن را تکمیل کنند و مجوزهای لازم بگیرند، ولی تازه‌واردها از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند تا هنوز کلنگی به زمین نخورده مرحله پیش‌فروش را تکمیل کرده باشند. البته این یک تجربه جدید نیست، بلکه در سال‌های 90 و 91 نیز با شروع دوران رونق در بازار مسکن، تقاضا برای سرمایه‌گذاری در این حوزه بالا رفت و پیش‌فروش‌های زیادی در سطح شهر اصفهان و شهرهای اطراف انجام شد و با شروع دوران رکود سازنده تمایلی به تکمیل ملک نداشت؛ سرانجام املاک با تأخیر چندساله به مشتریان تحویل داده شد و در مواردی مشتریان هنوز پس از هشت سال درگیر مشکلات ملک هستند.
حالا تعدادی از این پیش‌فروش‌کنندگان از ارگان‌ها و نهادهای مختلف هستند که ضمانت اجرایی بالایی دارند، اگرچه آن‌ها نیز از نظر زمان تحویل، کارنامه روشنی ندارند و گاهی تا سه سال در تحویل ملک تأخیر داشتند، ولی ضمانت اجرایی کار آن‌ها بالاست یا به عبارتی«دیر و زود دارد ولی سوخت‌وسوز خیر».
تعدادی از پیش‌فروش‌کنندگان نیز شرکت‌های باسابقه کم یا زیاد در بازار مسکن هستند که اگر چه آن‌ها نیز همیشه با تأخیر عمل کرده‌اند، ولی تابه‌حال مطمئن بوده‌اند. در مقابل، اکنون پدیده‌ای جدید در بازار مسکن مشاهده می‌شود، افرادی که بدون داشتند هیچ مجوز یا سابقه کار در این حوزه شروع به پیش‌فروش کرده‌اند.
تعدادی از پیش‌فروش‌کنندگان ملک فقط یک زمین خریده‌اند و با تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی املاک را پیش‌فروش می‌کنند تا پولی بگیرند و برای ساخت‌وساز نقدینگی جذب کنند. این افراد اگرچه قراردادهای محضری تنظیم می‌کنند، ولی آینده مشخصی در انتظار کار آن‌ها نیست و جالب‌تر اینکه برای پیش‌خرید املاک آن‌ها متقاضی نیز وجود دارد!
تبلیغات وسیع، ارائه تخفیف، دلال‌بازی گسترده و البته فروش اقساطی بازار این پیش‌فروش‌کنندگان را داغ کرده است. یکی از دلال‌های منطقه کاوه دراین‌باره به اصفهان‌زیبا گفت: «به ما درصد می‌دهند تا ملک را پیش‌فروش کنیم، دیگر کاری به مجوز یا چگونگی کار نداریم. قرارداد را می‌بندیم و درصد مشخص را می‌گیریم، مشتری می‌داند و سازنده!» دلال با زبان‌بازی چنان متقاضی ساده را فریب می‌دهد تا قرارداد خیلی سریع جوش بخورد. یکی از آن‌ها به مشتری می‌گفت: «آقای فلانی پیش‌فروش گذاشته دو تا کوچه پایین‌تر، شما اول بروید هر کجای شهر اسمش را بیاورید روی آن قسم می‌خورند از بس کارش در زمینه ملک درست است، الان قسطی زیر قیمت می‌فروشد، امروز یک سوم پول ملک را می‌دهید و مابقی اقساط سه‌ساله، وقتی ملک آماده شد تشریف بیارید همین‌جا سه برابر قیمت تمام شده مشتری معرفی می‌کنم.» بازارگرمی دلال‌ها باعث شده تا پیش‌فروش روی هوا پر تقاضا باشد. دلال‌ها مدعی‌اند قرار پیش‌فروش براساس قانون 25 ماده‌ای مورخ 1389 انجام می‌شود و هیچ منع قانونی ندارد.