فیلم جدید «اصغر فرهادی» درست از جایی که میتوانست آن را به یک شاهکار تبدیل کند، ضربه میخورد. «قهرمان» در کارنامه «اصغر فرهادی» درست مانند عملکرد تعلیقهای کارهای اخیرش است که هر دو سر آن میتواند وجوهی از درک صحیح را برای مخاطب تداعی کند. از یکسو، خود را تا اندازههای یکشبه شاهکار و بهترین فیلم کارنامه فرهادی بالا میکشد و از دیگر سو، خامدستیهای مهندسیشده و مانیتورینگی دارد که از فیلمهای متأخر کارگردان عقبتر است. اما آنچه در هر دو خوانش از فیلم با آن مواجه هستیم، نبوغ کارگردان در ترسیم یک جهان موازی است. فعلاً کاری به وجوه اخلاقیاش که در پسزمینه باقدرت طراحیشده نداریم.
قطعیتگریزی یکی از مؤلفههای مهم سینمای فرهادی است. در همه آثار او اشارات چندوجهی یا بهاصطلاح دو پهلوبودن قضایا به چشم میخورد. خطوط روایات در فیلمنامه بهصورت نامرئی پیش میرود و مخاطب اساسا در محقبودن هرکدام از شخصیتهای داستان سرگردان است. گردش موقعیتهای داستان یا به عبارتی گوناگونی و اختلافات کاراکترها در سایه موضوعی واحد در متن پیش میرود، فرهادی یک ایده مشخص را توسط پرداخت مختلف در فیلمهای خود بهکار میگیرد.
بیش از ده روز از اکران قهرمان، نماینده سینمای ایران در نود و چهارمین دوره جایزه اسکار برای کسب سومین اسکار اصغر فرهادی میگذرد. قهرمان که پیشتر موفق به دریافت جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره فیلم کن شده، اثری با موضوع اجتماعی است. فرهادی با ساخت قهرمان نشان داد حتی داستانی را که پیشتر به آن پرداخته، میتواند با نگاهی نو روایت کند و مفاهیم و ایدهها -این بنمایه سینما- را از دریچه اندیشهاش با گرهافکنیها و گرهگشاییهای بیوقفه و درهمتنیده و با وفور انتخابهای پیدرپی قهرمانِ داستان و کششی نه کمنظیر بلکه بیمانند، به شیوهای منحصربهفرد بیان کند تا تصویری نو از قهرمان بسازد.
کن هفتادوچهارم پس از یک سال غیبت، درحالی به کار خود پایان داد که شائبههایی از نارضایتی و مهندسی در داوریها، درباره آن مطرح بود. دورهای که کارگردان نهچندان نرمال هالیوود را بهعنوان رئیس هیئت داوران به خود میدید و برخلاف آنچه گفته شده بود که استقبال سینماگران از ا ین دوره بسیار بالاست، آثار دهانپرکنی در آن حضور نداشتند. شگفتی خاصی هم از جشنواره این دوره مخابره نشد تا کن هم به سیاق بسیاری از جشنوارههای سینمایی دوران کرونا، به یک برگزاری صرف بسنده کند و آنطورکه باید جریان ساز نشود. اما با تمام این بیاقبالیها، کن 2021 برای ایرانیها شیرین تمام شد.
منتقدان و صاحبنظران سینمایی از جشنواره کن به عنوان مهمترین رویداد سینمایی جهان پس از اسکار یاد میکنند. جشنوارهای که در سال ۱۹۴۶ شروع به کار کرد و هر سال استقبال فراوانی از آن شد. فیلمسازان مطرح جهان برای اولین بار فیلمشان را در این مراسم رونمایی میکردند و سالانه بر اعتبار کن میافزودند. فیلمسازان ایرانی نیز همواره به این جشنواره توجه داشتهاند و توانستهاند در برخی از دورهها موفقیتهای بزرگی را در این رویداد رقم بزنند. در ادامه به فیلمسازان ایرانی حاضر در این جشنواره می پردازیم.
هفتاد و چهارمین جشنواره فیلم کن شنبه شب با اعلام اسامی برندگان نخل طلا توسط هیات داورانی به ریاست اسپایک لی، کارگردان نامدار آمریکایی به کار خود پایان داد. در این مراسم، نخل طلای جشنواره به فیلم «تیتان» به کارگردانی ژولیا دوکورنو از فرانسه رسید.
«اصغر فرهادی» این روزها در اسپانیاست. او اینبار جایزه افتخاری بیستمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم لاسپالماس را از آن خود کرد. همان جشنوارهای که در سال 2007، جایزه بهترین فیلم خود را به «چهارشنبهسوری» داده بود. حال آنکه طی این 13 سال، فرهادی، موفقیتهای بینالمللی بسیاری را از آن خود کرده است. آنقدر زیاد که دبیر جشنواره لاسپالماس، حضور فرهادی در جشنواره امسال را مهمترین اتفاق این دوره عنوان کرد و از او به عنوان یکی از بزرگترین سینماگران قرن بیستویکم و هنرمند منحصربهفردی که تاثیرات او در سینما تحسینبرانگیز است، یاد کرد.
حدود یک ماه پیش بود که برخی منابع غیررسمی از آغاز مذاکرات مدیران شبکه اول با تهیهکننده «پایتخت» برای تولید سری جدید این سریال سخن گفتند. خبری که خیلی زود توسط برخی منابع رسمی هم تائید شد. نکته عجیب این خبر آن بود که اولا زمان بسیار کمی تا نوروز باقی مانده که عملا اجازه نگارش فیلمنامه و تصویربرداری را به گروه نمیداد. در وهله دوم، هنوز تکلیف قسمتهای پایانی فصل قبلی مشخص نبوده و اینکه سازمان در چنین شرایطی از گروه درخواست تولید سری جدید این سریال را داشته، از نکات عجیبی بود که واکنش گستردهای را به همراه داشت.
ده سال از زمان ساخت فیلم «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی میگذرد، فیلمی که بعد از ساختهشدن در دوران خود به چیزی فراتر از یک فیلم تبدیل شد. این اثر، پیامآور شادی و صلح در جوامع بینالمللی و سینمایی برای ایرانیان بود. بردن جایزه خرس طلایی برلین، جایزه گلدنگلوب و اسکار بهترین فیلم خارجیزبان سال 2012 بهعنوان اولین فیلم ایرانی در کنار نظرات بسیار مثبت منتقدان سراسر دنیا درباره فیلم، ساخته فرهادی را در جایگاهی خاص و البته دستنیافتنی در سینمای ایران قرار داد. حالا و پس از گذشت چند سال، وحید صداقت با مستند «صحنههایی از یک جدایی» به مسیر ساخت فیلم و مرور اتفاقهای مهم آن پرداخته و خاطره این فیلم مهم سینمای ایران را زنده کرده است.
«جلال مقدم» فیلمساز بزرگتری در تاریخ سینمای ما میشد اگر تنها یک اشتباه را تکرار نمیکرد؛ زمانی که «راز درخت سنجد» را ساخت، برای تنوع یا شاید هم مسائل مالی، فیلم تجاری و کمارزش «صمد و فولادزره دیو» را هم جلوی دوربین برد. اشتباه او در این بود که از این فیلم، سالم برنگشت تا فیلمهای طبق سلیقه خود را در تاریخ جاودانه کند؛ همانطور فیلمهای کممایه ساخت و قدر خودش را ندانست. این اتفاق در اشلی کوچکتر، برای «منوچهر هادی» رخ داد.
بابک کریمی سالها پیش از آنکه در نقش قاضی فیلم اسکاری اصغر فرهادی، «جدایی نادر از سیمین» بدرخشد راهی ایتالیا شده بود تا در این کشور زندگی و تحصیل کند. بزرگ شدن در یک خانواده هنرمند او را هم به سمت هنر سوق داد و پس از تدریس سینما در دانشگاه سینمایی چنترواسپریمنتاله در شهر […]