در قسمت قبل خواندیم که انتخابات دوره بیستوسوم مجلس شورای ملی در تاریخ 10 شهریور 1350 برگزار شد. در انتخابات این دوره، حزب پانایرانیست بهدلیل انتقاد به مسئله جدایی بحرین از ایران و استیضاح دولت، حق شرکت در انتخابات را نداشت. منوچهر کلالی، دبیرکل حزب ایران نوین و حسن زاهدی، وزیر کشور، مأمور برگزاری انتخابات شدند. در این دوره از انتخابات، عده نمایندگان مجلس به 268 نفر افزایش یافت.
آیتالله سیدحسن مدرس، نامآورترین روحانی مشروطهطلب و نماینده دوره دوم تا ششم مجلس شورای ملی، پس از سالها مبارزه در راه حفظ و گسترش دستاوردهای انقلاب مشروطیت ایران به سبب مخالفت با رضاخان در 1307 خورشیدی دستگیر و به خواف خراسان تبعید شد و هفت سال در آنجا روزگار گذراند تا اینکه در 22 مهر 1316 خورشیدی به کاشمر انتقال یافت و سرانجام در 10 آذر همان سال به شهادت رسید. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، روز دهم آذر به نام روز مجلس نامگذاری شد. رأی ملت و صندوق انتخابات یکی از دستاوردهای مهم انقلاب مردم ایران است که به آنها حق انتخاب و تعیین سرنوشت از بسترهای قانونی داد. اما با مرور زمان نهاد مجلس در ایران با چالشهایی روبهرو شد و بر همین اساس، تاکید میشود که مجلس در کارکرد اساسی خود دچار ضعف شده است.
در قسمت پیش خواندیم که با ایجاد اصلاحات اقتصادی و نظامی توسط جناح دمکرات مجلس دوم، مستشارانی از سوئد و آمریکا برای اصلاح ساختارهای سازمانی به ایران آمدند که در نهایت با تنشهای جدی از سوی دولت تزاری روسیه ناچار به بازگشت شدند. اما مجلس دوم مشروطه آغاز تحولاتی بود که در آینده منجر به جناحبندیهای عمیقتر و تحولات عینیتر در ایران شد. مجلس سوم شورای ملی در تاریخ 14 آذر 1293 پس از سه سال فاصله با مجلس قبل و گذران دوران پرفرازونشیبی از جمله حمله روسیه به ایران، با حضور 68 نماینده توسط احمدشاه قاجار افتتاح شد.
در قسمت اول خواندیم كه با وقوع انقلاب مشروطه و پذیرش خواست ملی از سوی مظفرالدین شاه كه امیدوار بود با این سیاست لیبرالی مخالفت مردم را فرونشاند، تحولاتی ازجمله تشكیل مجلس اول شورای ملی شكل گرفت، اما این لیبرالیسم كه همزمان با نفوذ گسترده غرب بود، فقط مخالفان را به تشكیل سازمانهای نیمهمخفی ازجمله مركز غیبی، حزب اجتماعیون، كمیته انقلابی و.. تشویق كرد و درنهایت منجر به توپبستن مجلس و حوادث بعدی شد.