چند سالی است که غذا دادن به سگهای ولگرد و همچنین رهاکردن پسماندهای غذایی در کنار خیابان به امری مرسوم و رایج تبدیل شده است؛ موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان محیطزیست سبب افزایش جمعیت سگها شده است.
پهلویها از اول هم خیلی اهل محیط زیست بودند و طبیعت زیاد میرفتند برای شکار! یک برادری هم داشت پهلوی دوم که اصلا شکارچی بینالمللی بود. همین پهلویها آنقدر شکارگاه درست کردند در ایران که برخی گونههای جانوری ایران منقرض شدند.
خیلی پیشتر از امسال و سال گذشته هشدارهای بیآبی به گوش رسیده بود. گویا سالهای بیباران متمادی سبب شده تا یادمان برود محصول این دشت خشک، تهدید حیات همگان است. خشکسالی تهدیدی برای حیات همگان است؛ اما از آن جدیتر تهدیدی برای حیاتوحش محسوب میشود. همان زمان که کارشناسان هشدار بیآبی را از جنبههای انسانی سر میدادند، دوستداران محیطزیسـت اصفهان دلآشوب آهوان و قوچهای گرسنه بودند که زیر این آسمان بخیل و روی این زمین داغ، چگونه زنده خواهند ماند. خبرهای تأســـفبـــار از تــلـفـــات گـــاومیــشهـــای آتشخورده خوزستان گویی نمک بر زخم آنان بود و تلنگری برای اتحاد اصفهانیها در حمایت از حیاتوحش.
درودیوارهای خانه سیاهپوش است و بنرهای عرض تسلیت، سرتاسر دیوارها را پوشانده. حجله مرگ جلوی در خانه ایستاده و نشانی است از خانهای که صاحبانش، چند روزی است به عزا نشستهاند و صدای گریه و زاری زنهایش از آنطرف در به گوش میرسد. صوتِ «اذا الشمْسُ کوّرَت» «عبدالباسط» بلند است و سکوت ظهر تابستانی روستای «جهادآباد» شاهینشهر را سنگین کرده است. هفت روز از مرگ محیطبان «رضاقلی خسروی» گذشته. خانه، اما هنوز در رفتوآمد و شلوغ است. همه برای عرض تسلیت آمدهاند؛ همه بهجز: «شکارچی ضارب و خانوادهاش که در همین روستا زندگی میکنند.»
«قوچ» و «میش» نامی است که به نر و ماده گوسفندان وحشی اطلاق میشود. هر چند از دیرباز این جانوران زیبا مورد توجه مردمان این سرزمین بوده و در نقوش و اشیای باستانی دیده میشوند، لیکن در حال حاضر تنها در مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست میتوان آنها را مشاهده کرد. این پستانداران از راسته زوج سمان و خانواده گاوسانان بوده و به بچه آنها «بره» گفته میشود.
همین چند وقت پیش بود که عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیطزیست عنوان کرد که هرسال تعدادی مجوز شکار برای شکارچیان داخلی و خارجی صادر میشود و حیوانات نر که بالای ۹سال عمر دارند، میتوانند شکار شوند زیرا عمر مفید هر حیوان ۱۰ تا ۱۱ سال است! اظهارنظری که واکنشهای متفاوتی را در فضای مجازی به دنبال داشت. واکنشهایی که صدالبته با چاشنی انتقاد همراه بود. تاآنجاکه محمد درویش، متخصص حوزه محیطزیست، خاطرنشان کرد: «امروزه برخی افراد امور را در دست گرفتهاند که خود طرفدار شکار هستند و مشاور آنها نیز از شکارچیان باسابقه هستند.» درویش تأکید کرد: «یکی از بزرگترین امواج انقراض در کشور ما رخ داده است و باوجوداینکه میدانند این میزان تعداد گونههای جانوری کاهش پیدا کرده است؛ اما باز هم مجوز شکار میدهند.»
متأسفانه یکی از بدترین پدیدههای دهههای اخیر و توسعه زندگی شهرنشینی، مشکل سگهای ولگرد است؛ سگهایی که در خیابانها و جادهها رهاشده و زندگی سختی دارند. مشکل این سگها بسیار گسترده است که درخصوص آن بسیار کم کار کردیم و رفع این مشکل نیازمند دیدی چندجانبه است. از دیدگاه زیستمحیطی، این سگها میتوانند به طبیعت صدمات بسیار زیاد و بعضا جبرانناپذیری بزنند. سگهای ولگرد در زمان گرسنگی به سمت حیوانات بسیاری حمله برده و آنها را از بین میبرند. ما گونههایی با نام گونههای مهاجم داریم. این گونهها اصولا به دو طریق در دنیا به وجود میآیند. گونههایی که در یک منطقه از قبل زیست میکردند و به دلیل شرایطی که انسان به وجود میآورد تبدیل به گونه مهاجم میشوند یا گونههایی که در یک نقطه زیستگاهی از قبل نبودند و توسط انسان یا شرایط طبیعی به یک نقطه دیگر برده میشوند.
محیطزیست یا میراث؟ معلوم است که انتخاب باید با حفظ هر دو باشد و هر تصمیمی که یکی از این دو را نادیده بگیرد، محکوم به شکست و حذف است. حالا خبری منتشر شده با این عنوان «قدیمیترین منطقه حفاظتشده جهان به نام میراث فرهنگی سند خورد» و این مفهوم که قلعه قمیشلو به نام اداره کل میراث فرهنگی منطقه سند خورده است؛ درحالیکه منطقه قمیشلو منطقه حفاظتشده و زیر نظر سازمان حفاظت از محیطزیست است. انتشار این خبر کشمکشی بین دو ارگان به راه انداخته ولی راستش را بخواهید برای ما مردم اینکه کلید قلعه دست چه ارگانی باشد اهمیتی ندارد؛ این مهم است که قلعه بهعنوان یک اثر تاریخی واجد ارزش حفظ شود و به همان اندازه هم مهم است که محیطزیست منطقه فدای پروژههای خام گردشگری نشود.
در میان همه خبرهای دردناک از محیطزیست و حیاتوحش، اما یک موضوع طی سالهای اخیر مرهمی بر آشفتگی محیطزیست در استان بوده است. «جمعیت حیاتوحش چه در مناطق چهارگانه محیطزیست و چه در مناطق آزاد روند رو به رشدی را طی میکند». آنطور که محمد صادقی، فعال برجسته حیاتوحش، میگوید: جمعیتهای حیاتوحش چه در ایران و چه در استان اصفهان نوسانهای زیادی را طی کرده است؛ اما در استان اصفهان رشد خوبی داشته که نتیجه حفاظت خوب بوده است.
چندی پیش به سراغ «ایرج حشمتی» مدیرکل حفاظت محیطزیست استان اصفهان رفتیم تا برایمان درباره وضعیت محیطزیست استان بگوید. آنچه ازنظر حشمتی درحال حاضر مهمترین عامل بهوجودآمدن مشکلات زیستمحیطی متعدد در کشور و حتی اصفهان است، تغییرات اکوسیستمی است؛ تغییرات آب و هوایی که در سطح جهان به خاطر افزایش غلظت گازهای گلخانهای در جو، […]
ما با پدیدهای به نام باغهای وحش روبهرو هستیم که در جهان بهصورت حرفهای تاریخچهای بیش از یک قرن را به همراه دارند. صحیح یا غلط بودن وجود این مراکز در طول سالیان، جزوی از فرهنگعامه جهان شده است که برای تفریح یا در خوشبینانهترین دیدگاه، آموزش این اماکن جزو انتخابهای ایشان بوده، اما سالهاست […]