بایگانی برچسب علوم سیاسی
پوپولیست‌ها سوار بر موج ناآگاهی
آن‌هایی که روزی دانشجوی جامعه‌شناسی و علوم سیاسی و رشته‌هایی از این قبیل بوده‌اند، خوب می‌دانند برخی گفت‌وگوها که در دیگر رشته‌ها، حاشیه درس محسوب می‌شود، اصل و اساس این کلاس‌هاست؛ حرف‌هایی که رنگ‌وبوی جامعه‌شناختی دارد؛ رنگ‌وبوی سیاست و تحلیل روزگار.
اصلاحات نهادی لازمه دموکراسی و حکمرانی خوب
در ماه‌های منتهی به سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بازار تحلیلگران و کارشناسان علم سیاست داغ است. آن‌هایی که از نحوه حضور جناح‌های سیاسی در اولین رویداد قرن جدید و احتمال کاندیداتوری برخی از اشخاص مستقل یا وابسته به هر جناح می‌گویند. در این فضا اما گمانه‌زنی‌هایی هم در خصوص چگونگی حضور مردم در انتخابات خرداد ماه وجود دارد که با کارشناسی‌های انجام شده، تلاش به منظور ایجاد فضایی مناسب در راستای جذب مردم به تشکل‌های سیاسی پیشنهاد می‌شود. از طرفی کنش‌ها و تحرکات سیاسی که اکثراً متأثر از انتخابات 1400 است، نشان از افزایش دغدغه بقای نهادهای سیاسی نسبت به دوره‌های گذشته دارد، به همین خاطر دو جناح در فرصت باقی مانده تا انتخابات در اندیشه احیای خود با استفاده از سازو کارهای جدید هستند.
تقابل ناتمام دولت و مجلس
پس از پیروزشدن انقلاب اسلامی در بهمن 57، انتخابات به عنوان یکی از ارکان مهم سیاست کشور به قانون اساسی ایران اضافه شد. انقلاب محصول تفکرات متفاوت در ایدئولوژی و روش اجرا بود. در طول چهار دهه گذشته اجماع این نظرات به سمت منافع ملی چندان شکل نگرفته است و این اختلاف آرا و نظرات در انتخابات مختلف بروز و ظهور بیشتری می‌باید.
بحران بی‌اعتمادی سیاسی از کجا آغاز می‌شود؟
«اعتماد» مردم به نظام هرکشور بزرگ‌ترین پشتوانه آن به‌حساب می‌آید. بحران‌های اقتصادی، برخی قوانین و عملکرد نادرست دولت بر میزان اعتماد عمومی و اعتماد سیاسی مردم تأثیرگذار است. از طرفی پاسخ‌گونبودن نهادها و سازمان‌های عمومی به چگونگی عملکردشان و همچنین محدودیت فضای گفت‌وگو میان مردم و مسئولان به‌مرور باعث کاهش سرمایه اجتماعی و به‌دنبال آن، شکل‌گیری این بی‌اعتمادی سیاسی خواهد شد؛ موضوعی که به گفته تحلیلگران خطرش کمتر از دیگر بحران‌ها همچون اقتصادی، اجتماعی و … نیست.
مشروطه‌گرایی؛ مفاهیم و بنیان‌ها
با گذشت بیش از یک سده از امضای فرمان مشروطیت در ایران توسط مظفرالدین‌شاه قاجار در ۱۲۸۵، داستان مشروطیت در این مرز و بوم همچنان تازه، شنیدنی و پر رونق است و محققان و پژوهشگران بسیاری در حوزه تاریخ، علوم سیاسی و حقوق، به پژوهش و بررسی جوانب گوناگون و متنوع و گاه هنوز پنهان و نوی این واقعه مهم و سرنوشت‌ساز تاریخ پر فرازونشیب ایران پرداخته‌اند و می‌پردازند؛ به‌گونه‌ای که می‌توان مشروطیت و حواشی گوناگون آن را از پربسامدترین موضوعات پژوهش‌های تاریخی، سیاسی و حقوقی دانست.
دغدغه‌مند اصالت و معاصرت
انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم سیاسی جمعه‌شب برنامه‌ای با عنوان «غربت اندیشه سیاسی» برای یادبود دکتر داود فیرحی برگزار کرد. این مراسم به دلیل شرایط بیماری کرونا در بستر فضای مجازی و با حضور تعدادی از استادان علوم سیاسی برگزار شد. در این گزارش خلاصه‌ای از این مراسم یادبود ذکر شده است.
یادنامه ای برای دکتر داوود فیرحی
اگر قرار باشد به‌عنوان شاگردی کوچک یادنامه‌ای برای استاد فقید دکتر داوود فیرحی بنویسم ترجیح می‌دهم آن نوشتار همان‌طور که شاید خود ایشان همیشه دغدغه داشتند به بحث ایران و آینده‌ی توسعه در ایران گره بخورد. به همین دلیل سعی می‌کنم این نوشته در عین رعایت اختصار در سه قسمت اصلی باشد: معرفی شخصیت دکتر داوود فیرحی، آن‌طور که یک دانشجو او را شناخت. سپس نقل خاطره‌ای از کلاس درس فقه سیاسی در محضر ایشان، که طی آن به طرح دیدگاه استاد درباره‌ی گره اصلی راه توسعه‌ی ایران و راه‌حلی که می‌تواند این گره را بگشاید پرداخته می‌شود. و در قسمت آخر، تبعات فقدان شخصیتی همچون داوود فیرحی را بر تارک اندیشه سیاسی در ایران به بررسی می‌گذارم. چراکه شاید بتوان با دکتر داوود فیرحی به لحاظ اندیشه‌ای متفاوت یا مخالف بود، اما هیچ‌گاه نمی‌توان اهمیت پژوهش‌ها و پروژه‌ی فکری ایشان را دست‌کم گرفت. به گمان من پس از مرحوم دکتر حمید عنایت، تنها کتاب‌های دکتر داوود فیرحی بود که مخاطبانی با هر دیدگاهی را، علاقه‌مند به حوزه‌ی مطالعاتی اندیشه‌ی سیاسی در اسلام و ایران می‌کرد.
در سوگ استاد فیرحی اندیشمند جهان‌های متقاطع
خبر بد بود و جانکاه، استاد ما دکتر داوود فیرحی یکی از ستون‌ها و پایه‌های نواندیشی‌دینی و از شارحان اندیشه‌های سیاسی و کلامی معاصر به جوار رحمت حق شتافت. او مقدمات دروس حوزوی را بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۵ در حوزه علمیه شهرستان زنجان گذراند. پس از آن مقاطع سطح و دروس خارج را از ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۰ درحوزه علمیه قم ادامه داد. از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۸ به تحصیل در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای علوم سیاسی در دانشگاه تهران پرداخت. رساله دکترای او «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام» نام داشت که با بهره‌گیری از روش‌شناسی فوکو و هرمنوتیک گادامر تنظیم شده بود. این کتاب بعدها به یکی از مهم‌ترین کتاب‌های مرجع در حوزه اندیشه‌های سیاسی تبدیل شد.
فقدان استادی که نام انسان برازنده‌اش بود
«داود فیرحی» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران و پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی، صبح چهارشنبه، 21 آبان بر اثر کرونا درگذشت. رساله کارشناسی ارشد وی با عنوان «اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه» بود. رساله دکترایش هم «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام» نام داشت که با الهام از روش‌شناسی فوکو و هرمنوتیک گادامر تنظیم شد. فیرحی به اخلاق‌مداری در بین دانشجویان و تمام کسانی که از نزدیک با او ارتباط داشتند، معروف بود و از آنجایی که علاوه‌بر ارتباط استاد-شاگردی با دانشجویانش دوست هم بود، در این گزارش با دانشجوی قدیمی او، دکتر علی علی‌حسینی، استادیار دانشگاه اصفهان گفت‌وگویی کردیم تا او از اندیشه‌ها فیرحی برایمان بگوید.
دکتر فیرحی به دیار باقی شتافت
حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر داوود فیرحی که از اندیشمندان و اساتید برجسته حوزه و دانشگاه کشورمان بود، صبح امروز (چهارشنبه ۲۱ آبان ماه) براثر کرونا درگذشت.
آرشیو کامل روزنامه
