پرونده بازار رهن و اجاره اصفهان همزمان با پایان تابستان 1400 بسته شد تا بازار مسکن اصفهان یک سال تاریخی را پشتسر بگذارد. اگرچه بررسیهای میدانی از ثبات نسبی قیمت ملک در تابستان حکایت دارد ؛ولی رهن و اجاره املاک مسکونی در این فصل با شــیـب تــنـدی صــعــودی بود. گزارشهای میدانی و گفتوگو با فعالان بازار مسکن اصفهان نشان میدهد در تعدادی از مناطق شهر مبلغ رهن و اجاره نسبت به سال قبل تا سه برابر افزایش یافته؛ ولی مصوبه ستاد کرونا مبنی بر سقف 20درصدی افزایش قیمتها باعث شد تا قیمتها در بسیاری از مناطق شهر اصفهان افزایش سنگینی نداشته باشد. باوجوداین، در بازار امسال، مستأجران و مالکان از مبالغ اجارهبها رضایت نداشتند.
گزارشهای مردمی و بررسیهای میدانی نشان میدهد رهن و اجاره املاک مسکونی در طول تیرماه نسبت به خرداد و اردیبهشت افزایش یافته است. فعالان بازار نیز عقیده دارند قیمتها در آگهیهای رهن و اجاره تا بیش از 50درصد نسبت به خرداد و اردیبهشت بیشتر است و بسیاری از متقاضیان توان پرداخت این مقدار رهن و اجاره را ندارند تا درنتیجه یا مجبور به مهاجرت به حاشیه شهر یا شهرهای اطراف اصفهان شوند یا دو خانواده یک آپارتمان اجاره کنند. در مقابل، مالکان مدعیاند قیمت رهن و اجاره، هزینه استهلاک ملک را هم پوشش نمیدهد و نسبت به قیمت بنای مسکونی باید دستکم دو برابر شود.
بررسیهای میدانی و گفتوگو با فعالان بازار مسکن اصفهان از کاهش چشمگیر معاملات از ابتدای سال تابهحال حکایت دارد. فعالان بازار عقیده دارند تقاضایی در بازار وجود ندارد و همه فروشنده هستند. در این میان قراردادهای رهن و اجاره بازار را گرم نگهداشته است؛ ولی تقاضایی برای خرید خانه و آپارتمان وجود ندارد. مشاوران املاک دلایل مختلفی را برای توجیه این کاهش تقاضا بیان میکنند: عدهای معتقدند در این ماهها خریداران منتظر نتیجه مذاکرات وین هستند؛ بخشی از فعالان بازار میگویند خریدار منتظر است تا نرخ دلار در دولت بعدی مشخص شود و برخی افزایش قیمتها در کنار کاهش توان خرید را عامل کاهش تقاضا در بازار مسکن میدانند.
نیمه اول هرسال، شلوغترین فصل بازار رهنواجاره مسکن در اصفهان است. با شروع نیمه گرم سال و در طول فروردین و اردیبهشت مالکان و مستأجران یکدیگر را محک میزنند و از خردادماه معاملات رهن و اجاره آغاز میشود. بررسی قیمتها در طول فروردین و اردیبهشت و گفتوگو با فعالان بازار مسکن اصفهان از افزایش شدید قیمتها نسبت به سال گذشته حکایت دارد؛ بااینحال طرح مالیات بر خانههای خالی باعث شده است تا امروز در بازار مسکن اصفهان با هر مبلغی امکان رهن و اجاره آپارتمان وجود داشته باشد؛ اگرچه در رده پایین قیمتها عرضه ملک کمتر است.
روند صعودی قیمتها در بازار مسکن اصفهان از نیمه دوم آبان 99 متوقف شد تا شاید بازار پس از سه سال نوسانهای طوفانی، یک دوره رکود چند ماهه را تجربه کند. با شروع آذر 99 قیمتها در بازار مسکن ثابت و سپس نزولی شد و بازار پایان سال نیز نتوانست رونق را به معاملات بازگرداند؛ ولی در روزهایی که امید چندانی برای رونق معاملات در تابستان وجود نداشت، مشاهدههای میدانی و گفتوگو با فعالان بازار از افزایش طوفانی اجاره بها در بازار مسکن اصفهان حکایت دارد.
کمکم به فصل جابهجایی مستأجران نزدیک میشویم و این در حالی است که هنوز کرونا مهمان خانههاست و باز هم شرایط برای موجران و مستأجران نامشخص است. مشــخص نــیست امـــسال مـــالــکان بـــا مستأجرانشان تا چه اندازه همراهی میکنند. در بهار و تابستان سال گذشته نیز که شرایط کرونایی جابهجاییها را تحت تأثیر قرار داده بود فایلهای عرضه خانههای اجارهای کاهش محسوسی پیدا کرد و مشاوران املاک از بیرمقی بازار اجارهبها خبر دادند. در این شرایط ستاد ملی مقابله با کرونا از سقف افزایش 25 درصدی اجاره خبر داد و اعلام کرد مالکان باید با مستأجران برای تمدید قراردادهای اجاره همراهی کنند؛ بااینحال در برخی موارد رعایت این مصوبات از سوی مالکان نادیده گرفته شد. درواقع این مصوبه مورد استقبال مستأجران قرار گرفت؛ ولی در مقابل مالکان اجرای این مصوبه را دخالت در حقوق مالکیت قلمداد کردند.
قیمت هرمترمربع آپارتمان در محلههای حاشیه و متوسط شهر اصفهان در طول یکی دو سال گذشته مرز ده میلیون تومان را رد کرده است و از آن طرف تابستان گذشته در مناطق مرکزی و لوکس شهر اجارههای ماهانه آپارتمان مرز 10 میلیون تومان را پشت سر گذاشت تا امروز هر ماه اجاره آپارتمان در مرکز شهر برابر با یک مترمربع آپارتمان در مناطق متوسط شهر باشد.
معاون وزارت شهرسازی میگوید قانون مالیات بر خانههای خالی تأثیر زیادی بر بازار اجارهبها دارد، به طوریکه تابستان گذشته پیش از تصویب این قانون، عرضه خانههای استیجاری 30درصد افزایش یافتهاست. محمودزاده مدعی است اثر واقعی این قانون نیمه اول سال آینده نمایان خواهدشد.
ارقام چند صد میلیونی قیمت خانه و آپارتمان در شهر اصفهان تنها طی چند سال جای خود را به اعداد میلیاردی داد؛ ولی درحالی که بازار تلاش میکرد با قیمتهای میلیاردی خانه و آپارتمان وفق پیدا کند، در نیمه دوم امسال از بازار رهن و اجاره شهر نیز اعداد و ارقام میلیاردی شنیده میشود! مالکان در مناطق لوکس و نیمهلوکس شهر اصفهان، رهن یک واحد آپارتمان را تا چند میلیارد تومان بالا بردهاند. اگرچه هنوز تعداد معاملات میلیاردی انجامشده در بازار رهنواجاره زیاد نیست؛ ولی آگهیهای میلیاردی روزبهروز بیشتر میشود.