خبر درگذشت دکتر فریدون الهیاری استاد تمام تاریخ دانشگاه اصفهان و مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان به یقین ضایعه بزرگی برای گروههای اجتماعی گوناگون از جامعه دانشگاهی و دوستداران و حامیان میراث فرهنگی تا کنشگران و فعالین سیاسی بود. در فاصله سالهای 87 تا 91 افتخار شاگردی او را در گروه تاریخ دانشگاه اصفهان داشتم و نه تنها من هرآنکس که حضور در محضر و کلاسش را درک کرده باشد شهادت میدهد، استادی تمام عیار و دانشوری کمنظیر بود.
طی دو دهه گذشته، جهانیسازی اقتصادی بسیاری از بخشهای زندگی بشر را تغییر داده و منجر به نوعی وابستگی گسترده میان کشورها شده است. این امر از یکسو سببساز تعامل و از سوی دیگر منجر به گستردهشدن دامنه تعارضات شده است. در این راستا اگرچه دولتها همچنان واحد اصلی در سطح روابط بینالملل به شمار میروند، اما بازیگران دیگری گاه با قدرت بیشتر به ویژه در ساحتهای غیرسیاسی و غیرنظامی واحد عرصه بین الملل شدهاند.
شهرها طی دهههای اخیر به یکی از بازیگران نوظهور عرصه روابط بینالملل مبدل شدهاند. تا پیشازاین دولت_ملت بهعنوان تنها واحد تعامل در عرصه بینالمللی شناخته میشد و بازیگران حاشیهای کمتر امکان ظهور و بروز پیدا میکردند؛ بااینحال تحولات حوزه روابط بینالملل سبب شد که بهمرور تمایل دولتها برای بهکارگیری اشکال جدید دیپلماسی که گاه از حوزه نفوذ و اثرگذاری بیشتری نیز برخوردار است، افزایش یابد. در این میان شهرها و بهویژه کلانشهرها بهعنوان یکی از داوطلبان اصلی به ایفای نقش در حوزه روابط خارجی پرداختند.
جو بایدن طی هفته گذشته در حالیکه انتظار میرفت «تام اودال» را برای اداره وزارت کشور منصوب کند، به ناگاه در یک تصمیم تاریخی «دب هالند» را که نماینده نیومکزیکو در کنگره آمریکا و از بومیان این کشور است، به این سمت انتخاب کرد. خانم هالند 60ساله، عضو قبیله «لاگونا پوئبلو» است و بهعنوان یکی از دو زن بومی آمریکایی که در سال2018 به عضویت کنگره انتخاب شدهاند، پیشتر نام خود را در تاریخ آمریکا ثبت کرده بود.
بعد ازظهر جمعه یکی از دانشمندان مؤثر و ردهبالای حوزه تحقیقات هستهای ایران در منطقه آبسرد دماوند حوالی پایتخت از سوی افراد ناشناس مورد حمله قرار گرفت و علیرغم تلاش های محافظان، به درجه رفیع شهادت رسید. نام «دکتر محسن فخریزاده» را علیرغم اهمیت فعالیتهایش در جریان برنامه هستهای ایران تا پیش از شهادت، کمتر کسی از میان هموطنانش شنیده بود، اما «بنیامین نتانیاهو» او را به خوبی میشناخت و پیش تر آشکارا تهدیداتی مبنی بر ترورش مطرح کرده بود.
انتخابات 2020 آمریکا حتی پیش از برگزاری نیز کلاف سردرگمی به نظر میرسید. رئیسجمهور مستقر از همان روزها در گفتوگوهایش از پذیرش انتقال آرام قدرت امتناع میکرد و این روزها تلاشی گستردهای را برای بازپسگیری موضع خود آغاز کرده و ظاهرا به این آسانی حاضر به تحویل قدرت نیست. با این حال در سوی دیگر «جو بایدن» پیروز اسمی انتخابات، فعالیتهای خود را برای حضور در کاخ سفید آغاز کرده است و یکی از مهمترین مقدماتی که لازم است رئیس جمهور آینده آمریکا تا پیش از استقرار انجام دهد، ترتیبدادن کابینه است.
ممکن نیست دانشآموخته سیاست یا علاقهمند به این حوزه باشید و حسرت نخورید و فغان برنیاورید از مرگ استادی که به انسانیت و دانش شهره بود. کرونا اینبار شخصیتی برجسته در اندیشه سیاسی را از ما گرفت که بهگونهای توأمان از حوزه و دانشگاه میراث میبرد و برای اهالی این هر دو محترم شمرده میشد. برای آنانی که این مرد را در میانه آثار و کلاسهایش دریافتهاند، فیرحی استادی بود که میکوشید اندیشه ایرانی را با تمامی عناصر موجود در آن بهویژه جنبه دینی که معمولاً در ساحت آکادمی نادیده گرفته میشد، نهادینه کند. وی به این منظور مسیری پرفرازونشیب را طی کرد، گاه از جانب اهالی حوزه و دانشگاه متهم شد اما آنان که میکوشیدند راهی میانه به حقیقت زندگی امروز ایرانیان بیابند، جان کلام سخن استاد را دریافتند تا او را بهعنوان نخبهای مرزی به نمادی از وفاق در اندیشه ایرانی مبدل کنند.