چهارباغ ما انسان‌های مدرن

هر جهان، وجهه‌های خاص خویش را داراست؛ «جهان سنت» وجوهی دارد و «جهان مدرن» وجوهی دیگرگونه. این وجوه، در علم، دین، هنر، سبک زندگی و… مشهودند، اما شاید بتوان عنوان داشت اساسی‌ترین وجه تمایز این دو جهان، تمایز «انسان» برآمده از هر عصر است؛ بدین معنا که «خواجه حافظ شیرازی» و «مهدی اخوان ثالث» علی‌رغم هم‌صنف بودن، متعلق به دو جهان متمایزند؛ همانگونه که «هراکلیت» و «کانت» نیز هم. حافظ، مخلوق جهان سنت است و در عین حال خالق آن؛ همانگونه که کانت برخاسته از عصر مدرن است و هم‌زمان، تداوم‌بخش آن. به عبارت رساتر، هر جهان، انسان مختص خویش را دارد.