برگزاری جشنها و اعیاد از ویژگیهای فرهنگی هر ملتی بهشمار میآید. همه ملتها و اقوام در هر سرزمینی، روزهایی از سال را جشن میگیرند و به شادمانی میپردازند. بزرگداشت جشنها و آیینها با ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، جغرافیایی و اعتقادی جوامع ارتباطی دوسویه دارد. تاریخ مردم ایران با پیشینه فرهنگی غنی همراه است. سلسلهها و حکومتهای زیادی در این سرزمین آمدند و رفتند؛ اما همچنان بنمایههای اساطیری چون نمایش سمبولیک تکرار آفرینش، سال نو و تکرار یک دور از زمان پابرجاست؛ زیرا ریشه در فرهنگ و هویت یک ملت دوانده است. این بنمایهها در قالب جشنها و اعیاد زنده ماندهاند. جشنها در ایران از پیشینهای بسیار غنی برخوردارند ودر ایران مانند سایر جوامع به چند دسته تقسیم میشوند:
نهادهای آموزشی و شیوه آموزش در ایرانزمین طی دورههای مختلف تاریخ، تحولات بسیاری را پشت سر گذاشته است؛ بنابراین بررسی ارتباط تعلیم و تربیت با اماکن آموزشی در خور توجه است. مسجد در زمره اولین مرکز آموزشی در ایران پس از اسلام است که با توجه به عدم رعایت طهارت کودکان و سروصدای کودکانه، سبب تشویش و نگرانی متولیان مساجد و نمازگزاران شده بود، بنابراین آرامآرام مراکز آموزشی دیگری ازجمله مکتبخانهها در کنار مساجد به امر آموزش اطفال اختصاص یافت. مکتبخانهها ازجمله اماکن آموزشی همگانی با ساختار نیمبندی هستند که تقریبا اغلب کودکان دوره قاجار و حتی دوره پهلوی تجربه حضور و تلمذ در این اماکن آموزشی را کسب کردهاند. درواقع آموزش در مکتبخانهها یکی از ابتداییترین اشکال آموزش در سطوح پایین بهحساب میآید که مکتب دارهای مرد یا ملاباجیهای زن، آن را اداره و به تعلیم و تربیت کودکان میپرداختند.
در پی حادثه عاشورا و به شهادت رسیدن سرور شهیدان امام حسین(ع) و یاران ایشان در دشت نینوا، حضرت زینب، امام سجاد(ع)، امالبنین و رباب اولین کسانی بودند که به سوگواری برای امام حسین(ع) و شهدای کربلا پرداختند. حضرت زینب(س) با قرائت خطبهای قراء در مجلس یزیدبنمعاویه، تأثیر شگرفی در حال حاضران مجلس گذاشت. درواقع حضرت زینب را باید اولین بنیانگذار مناسک عزاداری عاشورا به شمار آورد. مناسکی که توسط حکام آلبویه رسمیت یافت. دیلمیان یا حکام آلبویه توانستند در زمان خلافت المستکفی از ضعف خلیفه عباسی بهرهمند شوند و برای اولین بار اقداماتی در جهت نکوداشت امامان شیعه به اجرا درآورند. معزالدوله دیلمی نهتنها دشنام دادن به آل علی (ع) را متوقف کرد، بلکه دستور داد در روز عاشورای حسینی سال 352 ه.ق تمامی بازارها تعطیل و مراسم عزاداری و تعزیه برای سالار شهیدان برگزار شود.