اریخ اصفهان بهجز ظلالسلطانهای ویرانگر، نام آبادگران زیادی را هم در خود دارد؛ بهعنوانمثال، محمدحسینخان صدراصفهانی که نردبان قدرت را پلهپله از علافی (علوفهفروشی) تا صدراعظمی ایران بالا رفت. در این میان، اصفهان خوشبخت بود ؛ چراکه او در عصر فتحعلیشاه مدتی حاکم اصفهان شد و ردپای سازندگیهایش هنوز هم در اینسو و آنسو به چشم میخورد. چهارباغ خواجو را که با الگوگرفتن از چهارباغ صفوی ایجاد شد، میتوان دلپذیرترین و آشناترین یادگار صدر اصفهانی دانست. سفر کوتاه ما از دروازه حسنآباد در خیابان فرشادی آغاز میشود و در پل خواجو به پایان میرسد.
بیش از هزار سال پیش، در سال 414 هجری قمری چهار مرد در لباس صوفیان، مخفیانه از سمت محله آهنگران و بیدآباد وارد اصفهان شدند. یکی از این چهار نفر مهمترین و مشهورترین دانشمند و پزشک تاریخ ایران بود که کتاب «قانون»اش تا همین قرن نوزدهم در مجامع علمی اروپا بهعنوان کتاب مرجع تدریس میشد. ابوعلی حسین بن عبدالله بنسینا در سال 370 قمری در بخارا متولد شد و به استناد کتاب تاریخ ابناثیر در اصفهان از دنیا رفت و شاید در مدرسه خودش هم دفن شد. کمی آنسوتر دومناره بلندبالا احتمال وجود یک مدرسه از دوره آل مظفر را در محله دردشت مطرح میکند. مدرسهای که به همت ملکه مقتول اصفهان، یعنی سلطان بختآغا بنا شده و پس از قتلش در همانجا هم دفن شد. اینگونه است که مدرسهآرامگاههای اصفهان پیوندگاه دانش و تاریخ در این شهر باستانی شد.