هفته امیدوارکننده بورس به پایان رسید و این هفته، موجهای عرضه، بازار را به سمت قرمزپوششدن کشانده است. در اولین روز هفته، بازار با رشد چند هزار واحدی کار خود را آغاز کرد و در ادامه با فشار فروش در میانههای بازار، به افت چند هزار واحدی رسید. روز گذشته اگرچه بازار با صف فروش و حجم سنگین عرضهها کار خود را آغاز کرد؛ اما در ادامه، تعادل حرف اول را در تقابل عرضه و تقاضا میزد. بااینحال، شاخصکل با افت مختصر به کار خود پایان داد. آیا تا پایان هفته باید منتظر افت بیشتر باشیم؟
مناظرههای ریاستجمهوری در بیرمقترین شکل ممکن به پایان رسید. هیچ یک از هفت نامزد نتوانستند نامزدهای دیگر را به چالش بکشند. در تمام مدت سه مناظره، برخی نامزدها انتقادات پیش افتاده نسبت به یکدیگر مطرح کردند و حتی همانند دورههای قبل، خبری از مطرحکردن اخبار محرمانه سوخته نبود. اما حاشیههای اصلی نه از استودیوی شماره 11 بلکه در گوشه و کنار ایجاد شد. جایی که برخی به دنبال وقت پاسخگویی در صداوسیما بودند و برخی از مسئولان نیز انتقادات بیپروایـــــــی نسبــــــت به یکدیگـــــــر داشتند.
اولین مناظره هفت نامزد تأیید صلاحیت شده، بعدازظهر روز شنبه برگزار شد. مناظرهای که قرار بود صرفا درباره مباحث اقتصادی باشد؛ با این حال نامزدها فقط به کلیگویی و بیان مشکلات فعلی اقتصاد پرداختند و از اعلام برنامه مشخص سر باز زدند یا آن را به زمان دیگری موکول کردند. با این حال «بورس» غایب بزرگ مباحث اقتصادی نامزدها بود. در واقع بازار سرمایه در اولویت هیچیک از نامزدها نبود و فقط یکی دو نفر، اشاره مختصری به واژه بورس داشتند.
هفته گذشته، روزهای دلهره آوری برای سهامداران بود. شاخص کل در ادامه ریزشهای پی در پی به کانال یک میلیون واحد سقوط کرد تا بدین ترتیب ریزش شاخص کل از قله خود در مردادماه، به حدود یک میلیون واحد برسد. از نظر زمانی نیز روند نزولی بورس 10 ماه طول کشیده است و در نتیجه سهامداران خود را در یک منجلاب گرفتار میدیدند که نتیجه آن کاهش روزانه ارزش دارایی و عدم امکان نقدکردن داراییشان بود؛ اما شرایط معاملات در روز چهارشنبه و دو روز ابتدایی هفته امید را در دل سهامداران زنده کرده است.
از روز شنبه، دامنه نوسان روزانه سهام متقارن شد و به حالت قبل بازگشت. اگرچه تا قبل از این موضوع، برخی از سهامداران نــگران واکنــش مــنــفی بـازار به این موضوع بودند، اما در سایه انتخابات ریاستجمهوری و همچنین افت سنگین بورس، بازار سرمایه روند قبلی خود را ادامه داد. درواقع متقارن شدن دامنه نوسان تکانه بزرگی به معاملات وارد نکرد؛ بااینحال روند بورس همچنان رو به پایین است و شاخص کل در کانال 1.1 میلیون واحد نوسان میکند.
هفته گذشته دور جدید طرحها و برنامههای حمایتی از بورس در قالب «10 فرمان» اعلام شد. از این 10 فرمان و بنا به گفته رئیس سازمان بورس، سه مصوبه قابلیت اجرا از همان روز را داشته و هفت مورد بعدی نیاز به تأیید و تصویب در نشستهای بالادستی دارد؛ اما چرا این 10 فرمان هم تا بدین جا به سرنوشت دیگر طرحهای حمایتی دچار شده و بازار همچنان در مسیر نزولی گام بر میدارد؟
ارزش معاملات خرد در بازار روز شنبه حدود 1250 میلیارد تومان بود که رکورد دیگری از حیث کمترین میزان معامله در طول یکسال اخیر بهحساب میآید. روز گذشته نیز بیش از 80درصد نمادهای بازار سرمایه در صف فروش گرفتار بودند و ارزش معاملات بازهم در کمترین میزان خود در یک سال اخیر قرار داشت. این شرایط بازار را از فاز ریزشی به فرسایشی سوق داده و در این شرایط صبر سهامداران نیز لبریز شده است. تکرار دوگانه افت شاخص کل و کاهش ارزش معاملات در روزهای اخیر، از تداوم رکود در بورس حکایت دارد. بررسی ارزش معاملات خرد در ماههای اخیر بهوضوح نشان میدهد که از 25 بهمن سال گذشته که دامنه نوسان نامتقارن شد، روند کلی بازار به سمت رکود متمایل شده است.
کوردهای بورسی در حال شکسته شدن است؛ با این تفاوت که این رکوردشکنیها برای سهامداران اصلا خوشایند نیست. رکورد کمترین ارزش معاملات خرد روزانه در انتهای هفته گذشته و ابتدای این هفته دو بار شکسته شد تا نشان دهد سهامداران ناامید از آینده، در باتلاق دامنه نوسان نامتقارن گرفتار شدهاند. این روزها نیز انتقادهای وسیعی درباره دامنه نوسان نامتقارن شنیده میشود و همگان انتظار دارند با بازگشت دامنه نوسان به حالت عادی، روند بورس بهبود یابد.
شروع بورس در سال 1400 تا بدین جا دلگرمکننده نبوده است. اگر بخواهیم خوشبینانه نگاه کنیم، شاید موتور بورس هنوز گرم نشده است؛ چراکه ارزش معاملات در کمترین میزان خود قرار دارد. اما اگر بدبینانه به بازار نگاه کنیم، متغیرهای پیچیده و گاهی چندوجهی باعث شده شرایط بازار مبهم شود و درنتیجه شاید بازار نتواند در کوتاهمدت از رخوت و رکود فعلی فاصله بگیرد. بااینحال، سهامداران امیدوارند کمکم بورس از روند نزولی و کسلکننده هشت ماه اخیر خود فاصله بگیرد.
سال 99 با تمام فراز و نشیبی که داشت، به قدمهای آخر رسیده است. در این یک سال مردم با دو چالش بزرگ دست و پنجه نرم کردند، چالش اول سلامت و حیات آنها را هدف گرفته بود و چالش دوم معیشت را. اکنون بیش از یک سال از حضور کرونا در ایران میگذرد و در این مدت، تمرکز مسئولان به کشف، درمان و مهار کرونا اختصاص داشته است؛ اما برای مدیریت چالشهای حاشیهای کرونا، اقدامات و تصمیماتی که اتخاذ شد آن قدر محسوس نبود؛ در نتیجه اگر بخواهیم مهمترین تصمیمات مرتبط با مهار کرونا را ذکر کنیم، ممنوعیت و محدودیت سفر و همچنین محدودیت تردد و فعالیت اصناف را میتوان در وهله نخست به یاد آورد.
ــرخــلاف سال گذشــتــه، میزان دستمزد کارگران در 1400، قبل از تحویل سال مشخص شد. اگرچه چند ماه مانده به پایان سال جلسات تعیین حداقل دستمزد کارگران تشکیل میشود، اما اغلب بهدلیل عدم توافق نمایندگان کارفرمایی و کارگری، این جلسات به درازا میانجامد و گاهی همانند جلسات تعیین دستمزد 99، نمایندگان کارگری بدون هیچ توافقی جلسه را ترک میکنند. حداقل دستمزد کارگران در سال 99، 21 فروردین همین امسال تعیین شد. در جلسهای که رضایت نمایندگان کارگری حاصل نشد درنهایت 21 درصد به حقوق کارگران اضافه شد.
متر از دو هفته تا پایان سال باقی مانده است. هر چقدر پنج ماه ابتدایی سال رؤیایی بود، هفتههای پایـانـی ســـال، ناامـیـدکـنـنـدهتــریـــن روزهـــای سهامداران است. از یکسو دامنه نوسان محدود شده است و با افزایش اندک عرضهها، نمادهای مختلف به صف فروش میرسند. از سوی دیگر، در هفتههای اخیر روند کلی بورس نزولی بوده است و حالا چیزی نمانده که شاخصکل از کف قبلی خود نیز پایینتر رود. بـهنـظــر مـیرســد رونــد نـزولـی و فرسایشی بورس تا پایان سال99 باقی بماند تا تنها دلخوشی سهامداران، ورود به سال1400 و تغییر احتمالی حالوهوای بورس باشد.