دامنه نوسان نامتقارن حالا دو روزی میشود که اجرایی شده و واکنش ابتدایی بازار به این تغییرات نیز نوسان بالایی دارد. با این حال، همچنان زود است که بتوان تفسیر دقیقی از تأثیر تغییر دامنه نوسان داشته باشیم. در هر حال، در اولین روزی که دامنه نوسان تغییر کرد، شاخص کل بورس رشد 3.94 درصدی را به ثبت رساند که بیشترین رشد روزانه در شش ماه گذشته به حساب میآید. آیا این رشد را باید به پای تغییر دامنه نوسان گذاشت؟ و اینکه آیا میتوان به بهبود شرایط بورس امیدوار شد؟ این سؤالات در شرایطی مطرح میشود که در دومین روز اجراشدن دامنه نوسان نامتقارن، بسیاری از نمادها به صف فروش رسیدند.
بازگشت شاخصکل بورس به کانال 1.1 میلیون واحد و تشکیل صفوف فروش در روزهای گذشته باعث شده، هم کام سهامداران تلخ شود و هم نقدینگی از بازار سرمایه خارج شود؛ اولی به مدیریت سرمایه سهامداران آسیب میزند و دومی به اقتصاد کشور. در پنجماه نخست سال، دولت بیکـموکاست مردم را به سرمایهگذاری در بورس دعوت کرد و از آن تاریخ به بعد سهامداران همانند فرزند سرراهی، خود را در لبه پرتگاه کاهش ارزش دارایی میبینند. بااینحال رئیس سازمان بورس با تشکیل جلسات متعدد سعی دارد آرامش را به بازار بازگرداند.
بازارها در حدود 300 روزی که از سال 99 سپری شده است، نوسانهای زیادی داشتهاند. انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و پیروزی بایدن نیز نقطه عطف بیشتر بازارها بوده است. برخی از بازارها مثل بورس از چند ماه قبل به استقبال این انتخابات رفتند و روند برخی دیگر بعد از قطعیشدن پیروزی دموکراتها تغییر کرد. با این حال بررسی روند بازارها از این حکایت دارد که بهرغم ریزش سنگین بورس، باز هم بازار سرمایه، امید اول در کسب بازدهی در سال99 است.
در معاملات اولین روز این هفته، کانال 1.2 میلیون واحدی شاخصکل بورس هم از دست رفت و به این ترتیب محدوده حمایتی که در اواسط آبان ایجاد شده بود نتوانست در برابر موج عرضهها مقاومت کند. به این ترتیب بعد از حدود 7 ماه، نماگر بازار دوباره به کانال 1.1 میلیون واحد رسید. حالا سهامداران نگران این هستند که ریزشها تداوم داشته و شاخص یک میلیون واحد هم از دست برود.
روند روز گذشته بازار بیانگر بلاتکلیفی و آشفتگی معاملات بود. بازار با موج عرضهها به محدوده منفی رسید و افت 16 هزار واحدی را در 45 دقیقه به ثبت رساند؛ اما بعدازآن با موج تقاضای سنگین، بخش عمدهای از افت صبح را جبران کرد.
بعد از ریزش سنگین بورس در فاصله اواسط مرداد تا اواسط آبان، امکان بازگشت شاخص به سقفهای قبلی دور از ذهن بود. اما با گذشت شاخصکل از مرز 1.5 میلیون واحد و تثبیت آن در این کانال، بسیاری از سهامداران به بازگشت روزهای خوش بورس امیدوار شدند. بهعبارتدیگر، بسیاری از سهامداران اعتقاد داشتند مرز 1.5 میلیون واحد به حمایت مستحکمی تبدیل شده است که از ریزش مجدد بورس جلوگیری میکند. اما افت سنگین نماگر بازار در هفته گذشته بار دیگر ترس ریزش بورس را در دل سهامداران زنده کرد. با توجه به این شرایط، چقدر باید نگران افت شاخص کل باشیم؟
با همان سرعتی که در 12 ماه گذشته بازار سرمایه رشد کرد و تعداد سهامداران افزایش یافت، صفحات و کانالهای تحلیلی، مشاورهدهی و ارائه سیگنال خریدوفروش در شبکههای مجازی هم قارچگونه رشد کرد. اگرچه منکر این نمیشویم که صفحات تحلیلگران و فعالان قدیمی بازار سرمایه در جذب سهامداران جدید تأثیر بسزایی داشته است؛ اما در روی دیگر سکه، اشخاصی هم هستند که تجربه فعالیت بورسی آنها به سال 98 و 99 بازمیگردد؛ با این حال اکنون با جذب فالوورهایی، اقدامات سویی در سر دارند.
کمتر از چهار ماه به پایان سال مانده است، در نیمیاز ماههایی که سپری شد، بازار سرمایه روزهای رؤیایی را پشت سر گذاشت و سود قابل توجهی برای سرمایهگذاران به همراه داشت. اما در ادامه بورس وارد دوران ریزش سنگینی شد و ارزش سبد سهام سهامداران، افت قابل توجهی را تجربه کرد. حالا که چند هفته تا شروع زمستان باقی مانده است، دغدغه اصلی سهامداران چشمانداز بورس در روزهای باقی مانده از سال 99 است.
در چند ماه ابتدای سال، برخی کارشناسان از وجود حباب در بورس میگفتند و حتی 25 کارشناس اقتصادی نیز در نامهای به رشد چشمگیر شاخصکل هشدار دادند. البته بحث حباب فقط در بازار سرمایه مطرح نمیشود، بلکه حباب سکه، حباب خودرو، حباب مسکن و حبابهای متعدد دیگری هم در کشور وجود دارد که برخی میترکند و برخی آنقدر مقاومت میکنند تا بهخاطر تورم، این حباب بهصورت خودجوش از بین برود.این روزها توانستهایم حباب را از بازارهای سرمایهگذاری به کالاهای مختلف صادر کنیم. درنتیجه در این هفتهها از حباب در کالاهای محتلف صحبت میشود؛ از حباب گوجهفرنگی و هویج بگیر تا حباب مرغ!
بعد از مدتها که بازار سرمایه جامه قرمز بر تن کرده بود، اکنون سه روز پیاپی است که هم روند بازار مثبت شده و هم بسیاری از نمادها به صف خرید رسیدهاند. در برخی از روزها در ماههای گذشته شاخص کل توانسته بود چند روز صعودی باشد، اما در هر بار، موج سنگین عرضهها بازار را دوباره نزولی میکرد. آیا روند صعودی شاخصکل در روزهای گذشته میتواند ادامهدار باشد؟ برای واکاوی این مسئله باید ابتدا دلایل رشد نماگر بازار را در روزهای اخیر مشخص کرد.
نماگر بازار روز گذشته افت سنگین دیگری را تجربه کرد و با افت 26 هزار واحدی بار دیگر کانال یک میلیون و 300هزار واحد را از دست داد و به محدودهای رسید که آخرینبار در اواخر خردادماه سال جاری تجربه کرده بود. در این شرایط باید از ادامه ریزشها نگران باشیم؟ دلایل افت شاخص کل در روزهای اخیر را میتوان در چند دلیل عمده خلاصه کرد. دلیل اول و دلیلی که این روزها بر کل اقتصاد ایران سایه انداخته است، برگزاری انتخابات آمریکاست.
در اولین روز کاری در آبان، شاخص کل بورس بیش از 38 هزار واحد افت داشت تا هم کانال یک میلیون و 400 هزار واحدی را از دست بدهد و هم امید سهامداران به بازگشت بازار به روند صعودی را ناامید کند. در روزهایی که ارزش دارایی سهامداران هر روز در حال کاهش است، دیگر نه از جلسات مسئولان سازمان با حقوقیهای بزرگ بـورس خبری هـست، نه از بهارستاننشینان آبی گرم میشود. البته همچنان شعارهایی با مضمون لزوم صیانت از حقوق سهامداران منتشر میشود؛ اما طی دوماهونیم اخیر، صحبت مسئولان درباره بازگشت بورس و حمایت از آن، رنگ واقعیت به خود نگرفته است.