به گزارش اصفهان زیبا؛ کموبیش در سطح شهر پوسترهای جشنواره «تبوتاب» به چشم میخورد؛ بهخصوص در نزدیکیهای پل شهرستان که محل برگزاری آن است یا شاید هم بیشتر در فضای مجازی تبلیغاتش دستبهدست شده است. هرچه هست، وقتی ساعت 6 بعدازظهر وارد سالن نمایشگاه میشوم، سالن شماره یک را صدای پرهیاهوی کودکان اصفهانی تسخیر کرده است. بهمنماه سال گذشته بود که به گفته معاون ورزشی و تفریحی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان نخستین جشنواره بازی و سرگرمی اصفهان با عنوان «تبوتاب» با رویکرد ترویج بازی در خانوادهها توسط شهرداری اصفهان برگزار شد.
حالا در بهمن و اسفند سال جاری همبار دیگر دومین جشنواره تبوتاب در ۱۰ حوزه با عنوان بازی دیجیتال، علمی، گروهی، محلی، نقشآفرینی، کسبوکار، فکری، هنر و معماری، روانشناختی و آموزشی برگزار شد.
به گفته علیرضا خاکسار، شعار این جشنواره «تبوتاب برای رسیدن به شکل سرگرمی ایرانی» است و دستکم در آن چندساعتی که در نمایشگاه حاضرشدهام، تحقق بخشی از آن را میبینیم.
از غرفه بازیهای دیجیتال که دختر و پسرهای دبستانی مشغول فیفا هستند تا غرفه بازیهای گروهی و خصوصا جنبشیحرکتی که اصلا جای سوزنانداختن ندارد. در بخشی از سالن شماره یک میزهای چهارنفره قرار دارد و این غرفه با عنوان بازیهای محلی شناخته میشود.
تا جایی که میبینم، اکثر میزها پر است و مربی هر میز که گاه لباسهای محلی هم به تن دارد، برای گروههای دونفره نحوه انجام بازی را توضیح میدهد. اینکه میگویم میزهای چهارنفره به این خاطر است که بازیهای ارائهشده، معمولا بازیهای فکری رومیزی است و نیازی به فضای آزاد ندارد.
سمت دیگر سالن، بازیهای گروهی است. طیف وسیعی از بازیهایی که اکثرش جنبشی و حرکتی است و به همین خاطر صدای پرهیجان بچهها بیشتر به گوش میرسد. بازیهای دو یا سه یا چهارنفرهای که گاهی پدر و مادرها را هم به داخل گود کشانده و آنها نیز با کودک درونشان مشغول بازی شدهاند؛ مثل غرفه «کمپ اردویی پرواز» که با «بالشتک بازی»، «شلوار دلقکی»، «فوتبال هوایی»، «بیگ بال» و بازیهایی از ایندست که زمینه بروز شور و هیجان بچهها را فراهم کرده است.
«هاشمیان»، مسئول رسانه کمپ به «اصفهان زیبا» میگوید که چهارسالی از فعالیتهای تخصصی گروهشان در زمینه بازی میگذرد و تاکنون علاوه بر «خمینیشهر» که پایگاه گروه است، در دیگر شهرها و همینطور نقاط کمبرخوردار اصفهان بیش از 400نوع بازی را با کودکان اجرا کردهاند.
«عبادیان» مدیر مجموعه «ویراتویز» هم بهعنوان تولیدکننده تجهیزات حسی و حرکتی هدفمند با تخصص بازی و ورزش با «اصفهان زیبا» گفتوگو میکند. او درباره بازیهای مجموعهشان میگوید: «فعالیت گروهمان در این رشته خاص را بعد از شیوع کرونا و بهدلیل کمتحرکی که گریبانگیر کودکان و بزرگسالان بود، شروع کردیم.
میخواستیم بازیهایی تولید کنیم که هم سختیهای ورزش را نداشته باشد و تواناییهای جسمانی دنبالکنندگان را افزایش دهد و هم اینکه به تقویت مهارتهای شناختی مخاطبانمان کمک کند. از طرفی، برای ما مهم بود که بازیها جنبه گروهی داشته باشد و به همین خاطر بیشتر مخاطبان ما مدارس، باشگاهها و یا مراکز پرجمیعت هستند.»
سمت دیگر سالن، تابلو بازیهای درمانی به چشم میخورد؛ یک زمین چندمتری که بچه روی آن ایستادهاند و حلقه بازی میکنند. «رئیسی»، روانشناس و درمانگر کودکی است که او هم به آسیبهای شیوع کرونا اشاره میکند و به «اصفهان زیبا» میگوید: «باوجود 20 سال سابقه کار با کودک، در چند سال گذشته و بعد از شیوع ویروس کرونا به این نتیجه رسیدیم که باید اتاق مشاوره کودک را به فضای بزرگتری منتقل کنیم.
«درواقع برداشت روانشناسان این است که بهوسیله بازی میتوان بسیاری مشکلات روانشناختی کودکان را حل کرد و حتی میتوان مهارتهایی مثل کنترل خشم، اعتمادبهنفس و خصوصا تابآوری، تمرکز و حافظه را که بعد از همهگیری کرونا آسیب دید بود برطرف کنیم.
«منتها عقیده ما این است که باید این بازیها بهصورت گروهی و در فضایی غیر از اتاقهای مشاوره صورت گیرد؛ موضوعی که متأسفانه به آن توجه کافی نمیشود و تنها شهرداری بود که به همین منظور یکی از فرهنگسراهای شهر را در اختیارمان قرار داد.»
غرفه «سرو پایدار» از شهرستان نجفآباد هم یکی دیگر از آن غرفههایی است که حسابی شلوغ شده. نهتنها بچهها که حتی خود ما هم در صف بازیهایش ایستادیم تا کمی هیجاناتمان فروکش کند. از «ایرحاکی» گرفته تا یک سری بازیهای ابداعی تمرکزمحور که مخاطب خودش را پیدا کرده است.
«نوری»، مسئول گروه فرهنگی تربیتی «الغدیر» به «اصفهان زیبا» میگوید: «تا سهچهار سال پیش عمده فعالیتمان در زمینه اردوداری بود؛ ولی حالا چندسالی میشود که رو به بازیها آوردهایم و سه مدل بازیهای رومیزی، محیطی و گاردنجیم را تولید میکنیم. در کنار بازیهای گروهی، غرفه بازیهای انفرادی هم پرطرفدار است؛ مثلا غرفه ورزش لیوان چینی.»
آنطور که «ترکی»، مسئول غرفه و مربی این ورزش میگوید، 10 سالی از ورود این ورزش به کشور میگذرد و حالا تیم ملی لیوانچینی ایران هم تشکیل شده است؛ بازی که باید نهایت دقت و سرعت را داشته باشی تا طبق مدل مشخصی بتوانی لیوانها را روی هم بچینی و دوباره جمعشان کنی.
بعد از بازدید این غرفه، به ذهنم میآید که چقدر برخی بازیها کمهزینه و درعینحال در دسترس هستند؛ خصوصا برای زمانهای دورهمی و یا حتی برای استفاده مدارسی که به هر دلیلی به دنبال سرگرمیهای در دسترس، اما مفید هستند.
بازی غرفه دیگر را «آدینه»، نماینده گروه استارتاپی بنیانگذار بازی «نات رینگ» توضیح میدهد؛ یک تیم نوپا از شهر تهران که با تولید چراغهای هوشمند و اتصال آن به اپلیکیشنهای تلفن همراه، به دنبال رشد مهارتهای حرکتی و شناختی کودکان هستند. به این صورت که طبق الگوهای تعریفشده، چندچراغ رنگی بهنوبت روشن و خاموش میشوند و فرد باید بهسرعت رنگ تعیینشده در چراغ را لمس کند.
مسئول غرفه درباره کارکرد بازی به «اصفهان زیبا» میگوید: «ما از گوشیهای موبایل که خودشان عاملی برای کمتحرکی افراد هستند استفاده کردیم و با تولید این بازی هم به دنبال تحرک مخاطبانمان هستیم و هم اینکه توجه و دقت و تمرکزشان را تقویت میکنیم.»
غرفههای نامبرده، تنها چندنمونه از غرفههایی بود که در سالن شماره یک به چشم میخورد؛ بهطورمثال غرفه روبیک، فعالیتهای هنری و بازیهایی مثل ترامبولین هم حسابی مخاطبان خودش را جذب کرده بود. در غرفه شماره 2 بیشتر غرفههای علمی، بازیهای فکری برای فروش و بازیهایی به چشم میخورد که نوجوانان مخاطب آن بودند؛ مثلا در غرفه «اکوگیم» خانوادهها مشغول بازیهای فکری بودند.
«شرکت»، از مدیران این مجموعه درباره کم و کیف بازیهایشان به «اصفهان زیبا» میگوید: «بازیهای مجموعه ما بهعنوان بازیهای جدی شناخته میشوند؛ یعنی بازیهایی که علاوه بر سرگرمی، هدفمند طراحی شدهاند. بر همین اساس تاکنون بیش از 40 نوع بازی طراحی کردهایم که هرکدامشان در راستای اهداف مشخصی بودهاند؛ مثلا در بازی به آموزش اصول سرمایهگذاری پرداختهایم. در یک بازی همین آشنایی با پسماند را تعریف کردهایم یا بازیهایی که به بر اساس داستان کتابهای مهم طراحی شدهاند و مخاطب با انجام آن بازی عملا کل کتاب را مطالعه میکند.»
او میگوید با گذشت چهار سال از تأسیس شرکتشان، اکنون 40 نیروی انسانی مشغول به کار هستند، در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان پذیرش شدهاند و چندماه گذشته با برگزاری لیگ بازیهای «لیگومیز» در سطح شهر توانستهاند برای ششهزار نفر، بازیهایشان را ارائه کنند.
سوی دیگر سالن غرفههای علمی به چشم میخورد؛ مثل غرفه فیزیک، غرفه شیمی از دانشگاه صنعتی اصفهان و غرفه ریاضی که خانه ریاضیات اصفهان نماینده آن است. «توکلی»، عضو هیئتعلمی دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی اصفهان درمورد غرفه شیمی رویداد به «اصفهان زیبا» میگوید: «بعد از رویداد شب علم که در دانشگاه برگزار کردیم، شهرداری برای حضور در نمایشگاه از ما دعوت کرد و ما هم با انجام آزمایشهای ساده و جذاب به دنبال این هستیم که کودکان و نوجوانان را به فعالیت علمی ترغیب کنیم.»
در حین توضیحات مسئول غرفه هیاهوی مردم و بهخصوص پسرهای دبستانی شنیده میشود. یک حلقه بزرگ تشکیل شده و مربی غرفه که از دانشجویان دانشگاه است، آتشبازی راه انداخته است. درباره بازیهای غرفه خانه ریاضیات، «انصاری پور»، فعال باسابقه خانه توضیح میدهد. او به «اصفهان زیبا» میگوید: «بهطورکلی کارکرد خانه ریاضیات این است که آن مفاهیم ریاضی را که بچهها در مدرسه یاد میگیرند عمیقتر و عملیتر بهواسطه برنامههایی ازجمله بازی به آنها آموزش دهد. بازیهایی که در غرفهمان هم داریم، به همین صورت است. همان مفاهیم آموزشی در مدرسه را بچهها اینجا با بازی یاد میگیرند؛ با این تفاوت که بازیهای خانه ریاضیات بهصورت گروهی است و بازیهای غرفه، انفرادی.
علاوه بر این دو غرفه، در غرفه شماره 3 هم رویدادهای مجموعه برگزار میشود. مثل حضور مرد فیزیکی آشنا در قاب تلویزیون «علی عبدالعالی» که در این جشنواره حاضر شده و با انجام آزمایشهای علمی همیشگیاش، زیباییهای علم را به کودکان نمایش میدهد. بهطورخلاصه و مختصر بازدید من از نمایشگاه تمام شد؛ شرکت در نمایشگاهی سراسر کودکانه که انرژیشان را به بزرگترها هم منتقل کرده بودند و حسابی حال دلمان را خوش کرد. یک نمایشگاه بازیمحور که به نظر میرسد دستکم برای مدیران و مربیان مدارس، مسئولان مراکز فرهنگی و هرآن کس که با قشر کودک و نوجوان مواجه است، میتواند دستاوردهای مهمی داشته باشد.
