کشور پرو در آخرین نمایشگاه آیتیبی برلین که سال 2019 برگزار شد، با ابزار دکور و واقعیت افزوده و مجازی پربازدیدترین میراث جهانیاش را به قلب آلمان آورده بود تا از مخاطبان یکی از مهمترین نمایشگاههای گردشگری جهان دلبری کرده و گردشگران بیشتری را برای سفر به این کشور واقع در گوشه غربی آمریکای جنوبی ترغیب کند. من، روبهروی تصویر بزرگ این دژ باستانی به همراه یکی از مسئولان گردشگری پرو عکس یادگاری گرفتم، در اتاقک گوشه غرفه بزرگشان عینک مخصوص را زدم و بر فراز ماچوپیچو پرواز کردم و حسابی به یاد دژ باستانی اصفهان که مهجور مانده افتادم، غافل از آنکه یک سال و نیم بعد، دنیا به سمتی میرود که همان سکوت، گریبانگیر دژ باستانی مایه تبختر پروییها و اکثر قریب به اتفاق جاذبههای گردشگری دنیا میشود تا دیگر «شاه دژ» ما غریب نباشد!
جمعهای که گذشت، صد و نهمین سالگرد کشف ماچوپیچو (Machu Picchu)، دژ باستانی «اینکاها» در کشور پرو (Peru) بود. قرار بود درهای این میراث جهانی بعد از مدتها (از ماه مارس 2020 این بنا بسته بود) به روی گردشگران گشوده شود، اما شیوع دوباره کرونا مانع شد و قرنطینه در منطقه شدیدتر! آن طور که سایت خبری اینکا (enca.com) به نقل از خبرگزاری ایافپی (AFP) فرانسه نوشته و ایسنا ترجمه فارسی آن را منتشر کرده، داروین باکا (Darwin Baca) یکی از مسئولان نگهداری از این میراث جهانی بیان کرد: «سال گذشته افراد بسیاری به مناسبت سالگرد کشف «ماچوپیچو» از این مکان بازدید کردند، اما متاسفانه امسال هیچ بازدیدکنندهای وجود نداشت، چراکه هنوز هیچ برنامه مشخصی برای بازگشایی «ماچو پیچو» تعیین نشده است. با این حال، ممکن است با وجود افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در «کوسکو»، در ماه آگوست شاهد بازگشایی این مکان باشیم.» کوسکو (Cusco) پایتخت سابق امپراطوری اینکاها، نزدیکترین شهر بزرگ به «ماچوپیچو» است.
فرماندار «کوسکو» اوایل ماه جولای اعلام کرده بود در صورت بهتر شدن شرایط، بازدیدکنندگان میتوانند از بیست و چهارم جولای به «ماچوپیچو» بازگردند، اما پنج روز بعد اعلام کرد شمار مبتلایان به ویروس کرونا در این منطقه با افزایش رو بهرو شده است. به گفته مسئولان، حتی با بازگشایی «ماچو پیچو»، شمار بازدیدکنندگان روزانه این مکان به ۶۷۵ نفر محدود خواهد شد؛ این در حالی است که پیشتر شمار بازدیدکننگان روزانه این مکان به بیش از پنج هزار نفر میرسید. با شناسایی ۳۷۰ هزار مورد ابتلا و بیش از ۱۷ هزار مرگ در اثر کرونا، «پرو» یکی از کشورها با بیشترین تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در آمریکای جنوبی به شمار میرود. قرنطینه ناشی از این بحران نیز خسارت ۳.۳ میلیارد دلاری را برای گردشگری این کشور در سال جاری به دنبال داشته است.«ماچوپیچو» که از آن به عنوان شهر گمشده «اینکا»ها نام برده میشود، حدود سال ۱۴۵۰ میلادی در ارتفاعات امپراتوری اینکاها ساخته شد. این دژ در ۵۰ مایلی «کوسکو» پایتخت اینکاها قرار دارد و به همین دلیل هرگز مانند سایر شهرهای اینکاها پیدا و ویران نشده است.در بیستوچهارم ژوئیه ۱۹۱۱ میلادی، «ماچو پیچو» به وسیله «هیرام بینگام»، تاریخشناس آمریکایی در یک سخنرانی در دانشگاه ییل به دنیای غرب معرفی شد. او بهوسیله راهنمایی محلیهایی که گهگاه به سایت مراجعه میکردند، به آنجا هدایت شد. «ماچو پیچو» به عنوان میراث جهانی یونسکو در سال ۱۹۸۳ میلادی به ثبت رسید و به عنوان یک شاهکار خالص معماری و نشانهای منحصربهفرد از تمدن اینکاها شناخته شد. ما اصفهانیها با دیدن ماچوپیچو بیشتر از همه به یاد «شاه دژ» باستانی میافتیم. علی شجاعی اصفهانی در مجله گردشگر مثبت، درباره شاه دژ اصفهان نوشته: «در کوههای مشرف به دشت اصفهان شبکهای از قلاع احداث شده است که با اتصال به همدیگر بهخوبی از مراکز جمعیتی محافظت میکردند. بزرگترین آنها با نام قلعه شاه دژ شناخته میشود. این قلعه نهتنها در اصفهان دارای رتبه نخست است که در میان دیگر قلاع ایران به عنوان یکی از بزرگترین قلاع به حساب میآید.» به روایت عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان، قدمت این قلعه باستانی به پیش از اسلام تا دوره سلجوقی میرسد و در سال 1384 نامش در فهرست میراث ملی ایرانیان به ثبت رسیده, است و روایتهای ناگفته بسیاری در خود دارد که پای ملکشاه سلجوقی، اسماعیلیان و احمدبن عطاش و همسرش را هم بهمیان میکشد.