مدیر کل بهزیستی استان اصفهان، پیشگیری را مقدم بر درمان دانست و افزود: «مطالعات ما نشان میدهد 12 درصد خانوادههای تحت پوشش ما به دلیل افزایش نرخ مسکن مجبور به حاشیه نشینی شده اند و زندگی در حاشیه، یعنی زندگی در مهد آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد.» نصر اصفهانی همچنین از اعطای وام صدمیلیون تومانی اشتغال به معتادان بهبود یافته خبر داد.
او ادامه داد: «در مورد آن مادر معتاد متجاهری که نوزادش چندی پیش در یکی از مناطق حاشیه ای اصفهان فوت شد، مسئولیت بر عهده دانشگاه علوم پزشکی بود نه بهزیستی. ما و وزارت کار در یک مجموعه قرارداریم اما اگر خواستیم یک کودک کار را به بیمارستان ببریم، تمام هزینههایش را نقداً از ما دریافت میکنند. از سویی پس از سالها حقوق خانواده 5 نفره تحت پوشش ما تازه به یک میلیون و صد هزار تومان رسیده، در حالی که نیازهای خانوادههای تحت پوشش ما فرق کرده است. وقتی تولید آسیب اجتماعی از خدمات بهزیستی پیشی میگیرد، خدمات ارائه شده نمود پیدا نمیکند. از اهالی رسانه میخواهیم تا صدای بهزیستی باشند.»
معضل اعتیاد با رویکرد قهری حل نمیشود
مدیرکل بهزیستی استان اصفهان افزود: «در حوزه اعتیاد، معاونت سازمان ما قائل به مداخلات درمانی و توانبخشی لازم است، به همین خاطر معتقدیم پیشگیری بهتر از درمان است. فردی که دچار اعتیاد میشود، چندخانواده را درگیر میکند و دوباره به پاکی میرسد، غافل از اینکه هزینه درمان بسیار بیشتر از هزینهای است که برای پیشگیری صرف میشود.»
او گفت: «در دنیا معتقدند اثربخشی پیشگیری و مداخله در این زمینه بسیار بالاتر از ورود به موضوع، پس از رخ دادن آن است. دفتر خدمات پیشگیری ما چهار آیتم دارد که مشتمل بر درمان، بازتوانی، کاهش آسیب و همکاریهای بین بخشی است.»
نصراصفهانی ادامه داد: «به خاطر وجود مافیاست که شعار ریشه کنی اعتیاد دیگر مطرح نیست و به جای آن، برنامهها به سوی کاهش کاهش اعتیاد و وابستگی به مواد با ایدههای جایگزین سوق پیدا کرده است. رویکرد کشور در مبارزه و مقابله با مواد مخدر طی سالها متفاوت بوده است. در ابتدای انقلاب مجازات اعدام و رویکردهای قهری مدنظر بود که همین امر به گسترش آسیبهای اجتماعی، بالارفتن آمار زنان بی سرپرست، افزایش کار کمیته امداد و بهزیستی منجر شد؛ بنابراین به این نتیجه رسیدند که اعتیاد یک بیماری است و به عنوان یک بیماری پذیرفته شد. متاسفانه دنیا با مواد مخدر به دلیل سود سرشار حاصل از آن کنار آمده است بنابراین بایستی در جهت کاهش آسیبها فعالیت کنیم.»
او تاکید کرد: «متاسفانه مافیای مواد در دنیا به نحوی کار میکنند که اثر بخشی خدمات دولتها به کمترین حد ممکن میرسد. هر سال شعاری در رابطه با این هفته داریم که شعار امسال ” حقایق درباره مواد مخدر را به اشتراک بگذاریم تا زندگیها را نجات دهیم” است. اکثر افراد این حقایق را نمیدانند و به دلیل مسائل تبلیغاتی از آن کمتر باخبر هستند. این در حالی است که هر روز شکل و فرم مواد و مصرف آن را تغییر میدهند تا جذابیت ایجاد کنند. بنابراین، همه باید این حقایق را بدانند.»
حلقه مفقوده جامعه ما نشاط و شادابی است
مدیرکل بهزیستی استان اصفهان ادامه داد: «در این زمینه فعالیتهای جایگزین، برنامههای اجتماع محور، توانمند سازی افراد، مدیریت موارد، اشتغال افراد، مراکز درمانی متعدد، کاهش حوزههای آسیب، ایجاد موبایل سنتر، مراکز گذری و… از جمله برنامههای مهم ما برای مهار و کنترل این آسیبها بوده است.»
او افزود: «یکی دیگر از مشکلات ما در این حوزه، بازگشت معتاد به جامعه است. در این مرکز حوزههای کارورزی و اشتغال داریم و هدف اصلی ما بازآموزی است. صدای بهزیستی باشید چون در این زمینه نیازمند همکاریهای بین بخشی هستیم.» نصر اصفهانی در پایان گفت: «حلقه مفقوده جامعه ما نشاط و شادابی است که متاسفانه نادیده گرفته میشود. حتی تولیدات محتوای تصویری و… که از سوی صدا و سیما و رسانهها منتشر میشود همواره به غم و اندوه بر میگردد این در حالی است که ما برای هرگونه اقدام پیشگیرانه متحمل هزینه میشویم. گلایه ما از مدیریت شهری و مدیرانِ دستگاههای شهر این است که به نشاط اجتماعی اهمیت نمیدهند. باید اعتراف کنیم که در بحث تبلیعات و پیشگیری از اعتیاد عقب افتاده ایم و اگر بحث ایجاد قرارگاه اجتماعی دنبال شود، همه دستگاهها باید تحت آن قرارگاه فعالیتهایشان را انجام دهند. بسیاری از دستگاهها بودحه فرهنگی دارند اما به صورت جزیرهای عمل میکنند.»
قاچاق 40 میلیارد نخ سیگار به کشور!
در ادامه، دکتر علی اکبر ابراهیمی، معاونت پیشگیری بهزیستی استان، سیاستهای مرتبط با حوزه اعتیاد را مشتمل بر سه نوع دانست و گفت: «سیاست نخست برخورد از سوی نیروهای اطلاعاتی و نظامی است. در این زمینه، آنچه کشف میشود تنها بیست درصد محمولههایی است که قاچاق میشود. سیاست دوم، عرصه مقابله و پیشگیری است و سیاست سوم، سیاست کاهش آسیب از سوی معتادانی است که به هر دلیلی تمایلی به ترک مواد مخدر ندارند.»
او ادامه داد: «در سیاست نخست، ما با پیشگیری اولیه روبرو هستیم که شامل هر اقدامی برای جلوگیری از ناتوانی و اختلال در این زمینه است و مشتمل بر مقولههایی مانند عدالت و رفاه اجتماعی و.. میشود که بهزیستی پیگیر آن است. پیشگیری اولیه شش استراتژی دارد: نخست، انتشار اطلاعات درست و دقیق، دوم آموزش در غالب گروههای کوچک و تربیت مربی است، سوم شناسایی معتاد و اطلاع رسانی به والدین است، چهارم فعالیتهای جایگزین رشد اقتصادی، ورزش و فرصتهای جبرانی است، پنجم برنامههای اجتماع محور است و ششم تدوین سیاستها و قوانین است که مجلس باید پیگیر آن باشد.»
معاون پیشگیری بهزیستی استان افزود: «سالانه 40 میلیارد نخ سیگار وارد کشور میشود و به همین میزان نیز تولید میشود. در آمریکا هر سی ثانیه و در ایران هر پنج دقیقه یک نفر به خاطر عوارض ناشی از سیگار میمیرند. هم اکنون در کشور دو میلیون و هشتصد و هشت هزار نفر مصرف کننده مستمر مواد مخدر داریم و در اصفهان صدو بیست هزار نفر که از این میزان، هشت هزار نفر مصرف کننده خانم هستند.»
ابراهیمی گفت: «معمولاً بهتر است تا مقطع دبیرستان به نوجوانان در مورد مواد مخدر آموزش داده نشود. ما باید علاوه بر مبارزه با مصرف، به مبارزه با باورِ عدم اعتیاد آوری مواد مخدر هم رو بیاوریم. افراد به طور معمول برای بهتر کردن احساس و عملکرد، کنجکای و فشار گروه همسان به استعمال مواد روی میآورند. در این زمینه وظیفه بهزیستی ایجاد حس خوب در افراد است و رسانهها نیز باید همکاری داشته باشند.»
مرکز تی سی، اجتماع درمان مدار
او افزود: «مرکز تی سی یک اجتماع درمان مدار است یعنی معتاد در جامعه به اعتیاد روی میآورد، بنابراین باید در جامعه هم درمان شود. از هر صد معتاد بهبود یافته، تنها بیست درصد ماندگاری درمان دارند و اگر همین حمایتها نیز وجود نداشته باشد عدد آن به نودونه درصد میرسد. همه باید بدانند که “اعتیاد یک اختلال مغزی مزمن عودکننده است که با جستجوی اجباری برای یافتن مواد عجین شده است”»
معاون پیشگیری بهزیستی استان ادامه داد: «در سازوکار این مرکز به هیچ عنوان اجباری وجود ندارد، اگر فرد معتاد نهایتاً تمایلی به ماندگاری در این مرکز نداشت با او صحبت میشود، خانواده فرد در جریان قرارمی گیرند و در نهایت او بازگردانده میشود. هدف این مرکز به هیچ عنوان متادون تراپی و ترک اعتیاد نیست زیرا متادون اصلاً درمان اعتیاد نیست. در دنیا به این نتیجه رسیده اند که هر آدمی باید عادتهای مفیدِ هر روزه ای را تجربه کند. ما دیگر بر این باور نیستیم که مواد بد است، بلکه بر این باوریم که باید این عادت بد را تغییر دهیم.»
او تاکید کرد: «هدف این مرکز تغییر سبک زندگی و هویت است. این افراد هفده ساعت برنامه روزانه در این مرکز دارند. ما باید بر خودمراقبتی، خودکنترلی، خودراهبری، تغییر تصویر از معتاد، تغییر درک و تغییر هویت کار کنیم. روشی که در این مرکز برای بهبود معتادان به کار میرود، از 1954 در آمریکا پایه گذاری شده و هم اکنون در دنیا از صددرصد، چهل درصد پاسخگو بوده است. این مدل، مدلی بوده است که برای کودکان بزه دیده ای که دچار اختلالات سلوکی هستند به کار برده میشده است.»
ورود مخدر جدیدی به نام ان پی اس به کشور
هزینه این مرکز به گفته ابراهیمی «دومیلیون تومان در ماه است که نیمی از آن را بهزیستی تقبل میکند و حتی درصورت عدم استطاعت فرد معتاد یا خانواده اش، این هزینه از سوی بهزیستی تقبل میشود. هم اکنون بیش از نود مرکز مرتبط در استان داریم. در سال گذشته به چهل هزار نفر خدمات ترک اعتیاد ارائه کردیم. همچنین پنجاه و دو مرکز برای ترک اعتیاد سرپایی، دو مرکز شلتر مخصوص معتادانی که توانایی ترک ندارند و شبها محتاج سرپناه هستند داریم، پنج مرکز گذری برای معتادان در شهرهای اصفهان، کاشان و خمینی شهر داریم، سه موبایل سنتر داریم که خدمات را به پاتوقهای معتادان میبرند همچنین تیمهای دونفره برای توزیع وسایل بهداشتی، وسائل استریل استعمال مواد و توزیع غذا داریم.»
معاون پیشگیری بهزیستی استان ادامه داد: «سال 1388 گفته میشد اگر چهارصد هزار تومان هزینه معتاد کنید، چهار میلیون تومان پیش خواهید افتاد، حالا حساب کنید که این رقم امروزه به چه عددی رسیده است. ما حتی پروندههایی برای زنان و مردانی که شناسنامه نداشته اند باز کرده ایم و پیگیر آنها هستیم. با این حال، منابع ما محدود است.»
او افزود: «هم اکنون مواد مخدر روانگردان جدیدی به نام ان پی اس وارد کشور شده است که عوارض شدیدی به همراه دارد. در دنیا دویست و هشتاد میلیون نفر معتاد وجود دارد که صدو شصت میلیون نفر از آنها حشیش مصرف میکنند. در این میان ایران، لائوس و قرقیزستان بیشترین میزان مصرف مواد مخدر را به خود اختصاص داده اند.»
اعطای وام صدمیلیون تومانی به معتادان بهبود یافته
ابراهیمی گفت: «گردش مالی مواد مخدر در دنیا چهارصد و پنجاه میلیارد دلار است. قانون گذار میگوید باید با مادههای پانزده و شانزده با آن برخورد کرد. ماده پانزده قائل به ترک اختیاری و ماده شانزده قائل به ترک اجباری مواد مخدر است. کرونا، بیکاری، مسائل اجتماعی، جنگ اقتصادی و.. نیز در بروز این پدیده موثر هستند. معتقدم اگر از گروه کودکان کار، کودکان خیابانی، کودکان بدسرپرست، کودکان با والد زندانی و کودکان افسرده حمایت نشود و آنها مورد شناسایی قرارنگیرند، قطعاً در بزرگسالی به سوی اعتیاد کشیده میشوند. چنانچه این حمایتها انجام شود، آمار معتادان کشور به نصف کاهش مییابد. همچنین آموزش و پرورش موظف است کودکان مبتلا به اختلال adhd را غربالگری کند چون این کودکان به صورت بالقوه استعداد اعتیاد دارند و باید از آنها حمایت شود.»
معاون پیشگیری بهزیستی استان در پایان از اعطای وام اشتغال صد میلیون تومانی با کارمزد چهار درصد خبر داد و افزود: «معتادانی که شش ماه از ترک آنها گذشته و آموزش فنی و حرفه ای دیده اند و یا مجوزی از این ارگان دارند و یا در کارگاههایی که دارای کد اقتصادی هستند کار میکنند، میتوانند از این وام شغلی استفاده کنند. همچنین کارفرمایانی که معتادان بهبود یافته را به کار گیرند، 23 درصد سهم بیمه تامین اجتماعی اش را بهزیستی تقبل میکند.»