به گزارش اصفهان زیبا؛ هر سال رهبران 20 کشور که برترین‌ها در حوزه اقتصاد به‌شمار می‌روند، در قالب اجلاس گروه 20 گرد هم می‌آیند تا در خصوص مهم‌ترین مسائل و مشکلات اقتصادی روز دنیا گفت‌وگو و تبادل‌نظر کنند و به برنامه‌ریزی برای حل بحران‌های موجود در این حوزه بپردازند و پروژه‌های جدیدی را با رویکرد اقتصادی مطرح کنند.
این مجمع عنوان سازمان بین‌دولتی را به خود اختصاص داده است و بیشتر بر مسائلی چون ثبات مالی و توسعه پایدار تمرکز دارد تا مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی.
اجلاس سال جاری نیز با میزبانی هند و با شعار «یک زمین، یک خانواده، یک آینده» طی روزهای گذشته برگزار شد و خروجی و بیانیه پایانی آن اما با انتقادهایی در خصوص نپرداختن به موضوع جنگ اوکراین و محکوم‌نکردن روسیه همراه بود که به گفته برخی از اعضای این گروه، نشست گروه۲۰ جای بررسی جنگ اوکراین نیست و باید در مجمع عمومی سازمان ملل به این مسئله پرداخت.
از دیگر اتفاق‌های مهم در بستر اجلاس20 امسال اما امضای یادداشت تفاهم در خصوص پروژه ایجاد کریدور اقتصادی جدید هند_خاورمیانه و اروپا بود؛ توافقی با شراکت کشورهای هند، امارات، عربستان سعودی، اتحادیه اروپا، فرانسه، ایتالیا، آلمان و آمریکا که به راه‌اندازی یک کریدور ارتباطی حمل‌ونقل ریلی برای اتصال کشورها و زیرساخت‌ها مرتبط است و به گفته کارشناسان بین‌الملل دستاوردهای اقتصادی را برای کشورهای غرب آسیا همچون ایران نیز به‌همراه خواهد داشت.
آن‌طور که نخست‌وزیر هند در دیدار با ولیعهد عربستان سعودی گفت: «کریدور اقتصادی هند- خاورمیانه- اروپا نه‌تنها هند و عربستان سعودی را به هم پیوند می‌دهد، بلکه به رشد آسیا و اروپا هم کمک خواهد کرد.»
رویکرد مثبت اقتصادی گروه 20
یک عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان در خصوص اجلاس گروه20 در هند به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «اجلاس گروه20 متشکل از 20 کشور بزرگ در مسیر توسعه جنوب است که تلاش آن‌ها بر اساس همکاری‌های جنوب_جنوب در حوزه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی‌امنیتی صورت می‌گیرد.»
محمدعلی بصیری با اشاره به خروجی این نشست در هند ادامه می‌دهد: «تحلیل‌های مثبت و منفی دراین‌باره وجود دارد؛ اما بر اساس اصل مهمی که در روابط بین‌الملل مطرح است، اصل هم‌گرایی در بستر این نشست‌ها بیشتر موردتوجه است تا دیگر موارد؛ هم‌گرایی برای مجموعه‌کشورهای عضو سازمان‌های بین‌المللی با هدف صلح، ثبات، توسعه و رفاه که به‌نوعی برتر از واگرایی تعریف می‌شود.»
او بابیان اینکه شکل‌گیری چنین گروه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی در کل مثبت است و به نفع کشورهای نظام بین‌الملل ازجمله ایران است، خاطرنشان می‌کند: «وجود گروه20 با رویکرد همکاری مختلف با محوریت اقتصادی، دستاوردهای مثبتی به‌همراه خواهد داشت؛ البته انتظارهای بیشتری از خروجی این اجلاس برای کاهش دخالت‌ها در جنگ اوکراین و ایجاد صلح وجود داشت. در این رابطه مذاکره‌های جزئی صورت گرفت و گام‌هایی هم با هدف صلح و کاهش هزینه‌های مادی و انسانی این جنگ و همچنین مهار گسترش این بحران به کشورهای اطراف و کل قاره اروپا برداشته شد.»
احیای فعالیت‌های اقتصادی کشور در بستر همکاری‌های غیرمستقیم
این استاد روابط بین‌الملل در توضیح دیگردستاوردهای اجلاس هند و اینکه تصمیم‌های اتخاذشده در این اجلاس چگونه می‌تواند مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد ایران تأثیرگذار باشد، می‌گوید: «ایران به‌عنوان یک قطب در خاورمیانه مطمئنا از خروجی‌های اقتصادی نشست گروه20 بی‌نصیب نخواهد ماند.»
او ادامه می‌دهد: «ایجاد همکاری‌های دو و چندجانبه اعضای این سازمان در قالب تعامل‌های تجاری و اقتصادی با توجه به تفاهم‌نامه‌هایی در خصوص ایجاد کریدور هند- خاورمیانه- اتحادیه اروپا، فعالیت‌های بین‌المللی ایران را گسترش می‌دهد و به‌نوعی کشورمان را به درون این همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌کشاند؛ فضایی که به جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران ثبات، امنیت و پرستیژ می‌بخشد و از سوی دیگر تلاش غرب ازجمله آمریکا برای منزوی‌کردن کشورمان را خنثی می‌کند.»
ترمیم روابط لطمه‌خورده تجاری و بازرگانی ایران
بصیری همکاری‌های مستقیم ایران با سازمان‌های بین‌المللی همچون بریکس و شانگهای و همکاری غیرمستقیم با سازمانی چون گروه20 را گامی مثبت در مقابله با سیاست منزوی‌کردن، تحت‌فشار قراردادن و محدودکردن همکاری سیاسی، اجتماعی، تجاری و اقتصادی کشورمان با غرب می‌داند و ادامه می‌دهد: «این همکاری‌ها نکته مثبت و قابل‌دفاعی است که نمی‌شود انکار کرد.»
او خاطرنشان می‌کند: «توافق‌های اقتصادی صورت‌گرفته در اجلاس گروه 20 به همکاری‌های غیرمستقیم با ایران ختم می‌شود که روابط لطمه‌خورده تجاری و بازرگانی ایران تحت تحریم‌های حداکثری را ترمیم و حضور ایران در بازارهای جدید را جبران می‌کند. عمده کشورهای عضو این سازمان‌ها به انرژی، مواد معدنی، خدمات فنی‌مهندسی و تولیدات مختلف ایران نیاز دارند و متقابلا ایران هم به تکنولوژی و ظرفیت‌های تجاری آن‌ها نیاز دارد و در مبادله‌های تجاری و بازرگانی برگرفته از این سازمان‌ها به رونق صنعت، تجارت، کشاورزی، علمی و حتی توریستی دست پیدا می‌کند.»
به گفته این عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان، فعالیت‌های گروه20 بخشی از حوزه اقتصادی ایران در خاورمیانه را به‌نوعی فعال می‌کند.
او بیان می‌کند: «در سرمایه‌گذاری‌های مشترک اعضای 20 در مناطق مختلف خاورمیانه، اروپا و… ظرفیت‌های تجاری بسیاری وجود دارد. اعضای گروه 20 این ظرفیت را دارند که در ایران سرمایه‌گذاری کنند و برای این منظور حتی به ایران وام دهند. از طرفی، امروزه مهم‌ترین شاخص درآمد در تجارت جهانی، صنعت گردشگری است؛ ظرفیتی که می‌تواند مبادله توریست بین اعضای این گروه با ایران را فراهم کند و رونق اقتصادی به همراه داشته باشد؛ البته انتظار قطعی نمی‌توان از این همکاری‌ها در آینده داشت؛ اما در بلندمدت می‌توان آثار مثبت اقتصادی را در بستر همکاری اقتصادی با اعضای جی 20 متصور شد.»
بهبود شرایط اقتصادی خاورمیانه از طریق کریدور هند-خاورمیانه-اروپا
بصیری در خصوص توافق میان اعضای گروه20 برای ایجاد کریدور اقتصادی هند_خاورمیانه_اروپا و تأثیر آن بر رشد آسیا و خاورمیانه می‌گوید: «هم‌اکنون دو کریدور در خاورمیانه مطرح است که ربطی به حساسیت غرب و روابطش با ایران ندارد. اولین کریدور، کریدور شمال_جنوب است که بندر چابهار و بندرعباس ایران را به بندر آستراخان در روسیه متصل می‌کند؛ پروژه‌ای که با همراهی روسیه و هند که هر دو عضو جی20، بریکس و شانگهای هستند، انجام می‌شود. این کریدور شبه‌قاره هند و چین را از طریق ایران به اروپا با گذشتن از قفقاز و روسیه متصل می‌کند.»
او می‌افزاید: «دومین پروژه “یک کمربند یک‌راه” است که همان جاده ابریشم جدید است و چین پشت این پروژه حضور دارد. این کریدور چین را از سه مسیر شمال آسیا، مرکز و جنوب (خلیج‌فارس) به اروپا متصل می‌کند و در حال برنامه‌ریزی است. این جاده از بیش از 50 کشور عبور می‌کند. خط شمال آن از کشورهای آسیای میانه و قفقاز به اروپا می‌رود و خط مرکزی آن از سمت مرکز (تاجیکستان و افغانستان) به ایران ورود می‌کند و به اروپا منتهی می‌شود و خط جنوب آن از پاکستان به اقیانوس هند، دریای عمان، خلیج‌فارس و سپس عربستان به اروپا می‌رسد؛ کریدورهایی که هیچ‌کدام برای ایران مشکلی ایجاد نمی‌کنند و به‌نوعی اعضای آن‌ها شریک‌های بالقوه ایران در این جاده‌ها به‌شمار می‌روند. به عبارتی، ایجاد این مسیرها شرایط اقتصادی مجموعه را بهبود می‌بخشد و هزینه‌های تجاری و تعرفه‌ای را کاهش می‌دهد و موقعیت اقتصادی همه کشورهایی را که عضو یا غیرعضو این پروژه‌ها هستند، ارتقا می‌بخشد.»
