نذریدادن و…
آیین نذریدادن در ایام محرم مملو از ارزشهای انسانی و اسلامی است که در کنار همیاری و دوستی مردم، نشاندهنده فرهنگ، آدابورسوم و عقاید و سنتهای ماست و نشانههایی از عواطف، احساسات و یکدلی مردم و شریکبودن در عزای سرور و سالار شهیدان است. نذورات ممکن است در اشکال مختلف، مواقع متفاوت و به مناسبتهای گوناگون از سوی افراد انجام شود؛ اما یکی از نذرهایی که از گذشته تا امروز جایگاه ویژهای نزد ما ایرانیها داشته است، نذری دادن برای عزاداران سیدالشهدا(ع) است. اهمیت نذریدادن در ایام سوگواری محرم و صفر از گذشته تا امروز حفظ شده و مردم با توجه به شرایط مالی خود در این ایام از عزادارانی که در تکایا و مساجد حضور پیدا کردهاند، پذیرایی میکنند. دادن اطعام و نذری در چند صد سال پیش شیوه شیعیان برای مقابله با ستمهای امویه و بنیعباس بوده و در حقیقت برای حفظ هویت شیعیان صورت میگرفت.
در عزاداریهای محرم برخی از ارامنه و زرتشتیان هم به حضرت ابوالفضل (ع) و اباعبدالله الحسین (ع) ارادت ویژهای دارند و هر ساله از قند و چای هیئتهای مسلمان گرفته تا چند رأس گوسفند، نذر میکنند و در این مراسم معنوی شرکت میکنند. بیشتر این نذریها، طبخ غذا و پخش آن میان مردم و عزاداران امام حسین(ع) است؛ بهعلاوه توزیع غذا در دستهها و هیئتهای مذهبی در این ایام معمول است. پخت نذری هر ساله در ماههای محرم و صفر در ایران و دیگر کشورهای اسلامی رواج دارد؛ برخی نان و پنیر و سبزی و برخی چندین گاو و گوسفند را نذر میکنند و شاید به جرئت بتوان گفت در ایران میلیونها و میلیاردها تومان در ایام محرم برای نذورات هزینه میشود. صحنه همزدن غذای نذری، از آن خاطرههایی است که هیچوقت از خاطر نمیرود و آن لحظه انسان رازی در دل دارد که با واسطهکردن امامحسین(ع) و ائمه اطهار با خدای خود در میان میگذارد و به نیت برآوردهشدن، غذای نذری را هم میزند؛ اما شاید ویژگی اصلی این اتفاق، یعنی بار گذاشتن دیگی برای تعداد زیاد که به دلیلی مشترک و برای عرض ارادتی جمع شدهاند، در این است که برای این مهمانی، نه کسی دعوت میکند نه کسی انتظار دعوت شدن دارد؛ بلکه نذری بهانهای خوب برای با هم بودن است.
تفاوت نذریها
امسال، اما با شیوع ویروس کرونا، نذریدادن در هیئتهای مذهبی و عزاداری امامحسین(ع) و یارانش ممنوع شده و هیئتها موظف هستند برای حفظ سلامت عزاداران حسینی پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنند و نذورات بهصورت کمکهای لازم در بین نیازمندان صورت گیرد.حالا با وجود کرونا باید ببینیم نیاز امروز مردم چیست؟ وقتی ستاد ملی کرونا اعلام میکند در عزاداریها پروتکلهای بهداشتی رعایت شود، بهترین شکل این است که نذریها در این راه مصرف شوند؛ مثلا مواد غذایی خام بستهبندی شده و میان فقرا تقسیم شود، بستههای بهداشتی به خانوادههای کمبضاعت ارائه یا به بیمارستانها کمک شود.
توصیههای محرم
در چند ماه اخیر در بخشها و گروههای مختلف ایدههای متفاوتی در راستای رفع نیاز مردم در دوران کرونا شکل گرفت و امسال بهترین زمان برای دستگیری از نیازمندان آسیبدیده از ویروس کروناست. پروتکلهای بهداشتی وزارت بهداشت در مورد نذورات نیز در دستورالعمل ماه محرم آمده است و بر اساس آن، هر گونه پذیرایی حین برگزاری مراسم عزاداری، ممنوع است و نذورات صرفا باید در قالب مواد غذایی خشک یا خام توزیع شود و برپایی هر نوع ایستگاه صلواتی توزیع نذورات و چای در همه استانها و شهرستانها ممنوع است. همچنین استفاده مستمر از ماسک برای همه شرکتکنندگان در مراسم عزاداری ماه محرم و صفر ضروری است و فاصلهگذاری حداقل دو متری در همه مراحل این مراسم باید رعایت شود؛ ضمن اینکه پیشبینیهای لازم برای برگزاری مراسم جایگزین بهصورت غیرحضوری در جاهایی که امکان برگزاری حضوری مراسم حضوری نیست، باید انجام شود.همچنین بر اساس این دستورالعمل، برگزاری برخی مراسم خاص مانند یومالعباس در زنجان، نخلگردانی در یزد، تشتگذاری اردبیل، شیرخواران، قالیشویان اصفهان و… به دلیل تجمع، تراکم و جابهجایی و ضرورت پیشگیری از شیوع و سرایت بیماری ممنوع است و این مراسم فقط باید در اماکن و فضاهای دارای مجوز سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شود. برگزاری مراسم نماز جماعت در مساجد حداکثر به مدت یک ساعت در اماکن سربسته دارای شرایط بهداشتی و تهویه با یکچهارم ظرفیت و رعایت فاصلهگذاری حداقل دو متری از هر طرف و استفاده از ماسک و همراه داشتن وسایل شخصی بلامانع است.
مسئولیت نظارت بر اجرای این پروتکل با سازمان تبلیغات اسلامی است و در صورت تخلف در مرحله اول به هیئتها، حسینیهها، مساجد و مداحان تذکر کتبی داده میشود و در صورت تکرار تخلف، ممنوعیت و قطع ارائه خدمات عمومی، یارانهای و پشتیبانی اعمال میشود و در مرحله سوم مجوز به مدت شش ماه لغو و متخلف به مرجع قضایی معرفی میشود.در این دستورالعمل مسئولیت هر یک از دستگاههای مرتبط مشخص و از رسانهها خواسته شده است که توصیههای بهداشتی مبنی بر رعایت اصول پیشگیری از ابتلا را انتشار دهند و محتواهایی لازم را به روشهای مختلف برای آموزش همگانی بهمنظور رعایت اصول بهداشتی انجام دهند و از انتشار مطالب انحرافی، جناحی، حاشیهای، اختلافی، تقابلی و مطالب با منبع هویت نامعلوم پرهیز کنند.
طراحی و ترویج الگوهای جدید عزاداری از جمله «هر خانه یک حسینیه» با نصب پرچم جلوی در منازل و برگزاری جلسات سخنرانی آنلاین و ترویج ایجاد پویش نذر ماسک و نذر ارزاق از دیگر بندهای این دستورالعمل است.
