تصویب یک لایحه سودمند
به همان اندازه که احداث این دو خیابان، مهم و شایانستایش و درخور دقت و توجه است، باید ممنون بود که بلدیه اصفهان و نمایندگان انجمن با توجه خاصه حکمران معظم اصفهان، منتهای دقت و مواظبت را دارند که در احداث آنها به صاحبان املاک، منازل و مستغلات حتیالامکان کمتر خرابی و خسارت وارد آمده و از طرف دیگر نسبت به بلدیه نیز، اجحافی نشود. در سابق وقتی خیابانی خراب میشد، هرکس بیشتر زور و قدرت داشت بیشتر استفاده میکرد و هرکس ضعیف و ناتوان بود، چه بسا به عشری از اعشار حقوق خود نمیرسید. روی همین اصل است که اخیرا بر حسب پیشنهاد آقای هادی رئیس محترم بلدیه، لایحهای که در همین شماره مندرج است، از تصویب انجمن بلدی گذشت و به طوری که میبینید اگر مقررات آن از طرف کمیسیون مربوطه و مخصوصا اعضای هیئت نظارت انجمن، عملی شود در احداث خیابانهای جدیدالتأسیس امسال منتهای دقت و صحت عمل به کار خواهد رفت. در ضمن مواد این لایحه دو نکته قابل توجه دیگر نیز دیده میشود. یکی اینکه در خیابانهای جدید کسی نمیتواند مثل خیابانهای سابق به میل خود نمای دیوار یا عمارت یا مغازه خود را ساخته و آن آشهای شلهقلمکار خیابانهای دیگر را در منظر و مرئای خودی و بیگانه بگذارد، بلکه مجبور است نقشه نمای قسمت مربوط به خود را ابتدا از نظر شعبه مهندسی بلدیه گذرانده و پس از تصویب، شروع به ساختمان آن بنماید یا از خود اداره بلدیه تحصیل نقشه نماید. معلوم است که این نکته تا چه پایه به زیبایی منظر خیابانهای جدید کمک خواهد کرد(اخگر 1040، یکم خرداد 1314).
بنابر این مدعای روزنامه اخگر، میتوان نتیجه گرفت که در سال 1314 خورشیدی، در جریان احداث دو خیابان جدید در اصفهان، اولین کمیته نظارت بر سیما و منظر شهری نیز تشکیل شده و نقشه نماهای ساختمانهایی که قرار بوده منظر شهری خیابانهای جدید را تشکیل بدهند، تحت نظارت قانونی و تخصصی بلدیه قرار گرفتهاند. در واقع مصوبشدن طرح نمای «دیوار، عمارت یا مغازه» در بلدیه و اینکه از ایجاد آن «آشهای شله قلمکار خیابانهای دیگر» در این خیابانهای جدیدالتأسیس جلوگیری به عمل آمده است، خود اشاره به اولین ضوابط ساختوساز شهری در اصفهان دارد که امروزه پس از 86 سال، البته در طرحی جامع، به عنوان ضوابط مصوب شهرداری، برای ما شناخته شده است. اما در ادامه مطلب، به بخش دیگری از این لایحه مصوب اشاره کنیم که بسیار قابل توجه است:
«و اما دیگر اینکه، برای بهترین عمارات جدیدی که در این خیابانها ساخته میشوند، سه جایزه قرار دادهاند. اولی سیصد، دومی دویست و سومی یکصد تومان که به ترتیبی که در لایحه معین شده است، به صاحبان آنها داده میشود. جوایز مزبور از حیث کمیت متأسفانه قابل ملاحظه نیست؛ ولی از لحاظ کیفیت حائز اهمیت است؛ چرا که این قبیل جوایز باعث تشویق صاحبان ذوق و ترقی فنی معماری و مزید رونق و زیبایی شهر میشود و ما امیدواریم که این فکر مفید اداره بلدیه اصفهان، مسبب ترقی و مزید عمران و آبادانی اصفهان گردیده و در سنوات آینده، بلدیه شهر بتواند جوایزی مهمتر از اینها را برای ازدیاد رونق و شکوه شهر در بودجه بگنجاند. در خاتمه این بیانات، ما دقیقا منتظریم که ببینیم کمیسیون ساختمانی بلدیه چگونه انجام وظیفه کرده و در راه مصالح مردم و مصالح بلدی انجام وظیفه مینماید»(همان).
احتمالا این مسابقه نیز که از سوی بلدیه اصفهان برگزار شده و به بهترین عمارت ساختهشده در خیابانهای جدید تعلق میگرفته است، از اولین مسابقات طراحی شهری و معماری باشد که در شهر اصفهان و توسط دستگاه اجرایی به انجام رسیده است.
ایجاد رقابت برای عملکرد بهتر و قرار دادن جایزه نقدی برای طراحی زیباتر، همگی نشاندهنده ورود تفکرات مثبت به بلدیه است که بنابر گفته گزارشگر اخگر: «سالیان دراز مورد نظر اصلاحطلبان این شهر بود» و در سال 1314 زمینه اجراییشدن آن ایجاد شده است. نکته جالبتر در پایان گزارش، تاکید بر نظارت رسانه (که در اینجا روزنامه اخگر است)، بر چگونگی اجرا شدن این مسابقه است. در جملهای که میگوید: «ما منتظریم که ببینیم کمیسیون ساختمانی بلدیه چگونه انجام وظیفه کرده…»، در واقع به حضور عوامل روزنامه در جایگاه ناظر مردمی بر عملکرد دستگاه دولتی، تأکید کرده و آن را به رسمیت میشمارد.
