درواقع روند راستی‌آزمایی بسیار دقیق و حساس است. به این ترتیب که با روش‌های علمی و تست‌های روان‌شناسی شخصیت آن‌ها تحلیل می‌شود و با توجه به همه این فاکتورها کارشناسان همدم بهترین گزینه را برای دختر و پسر معرفی می‌کنند؛ البته که امکان ارتباط مستقیم دو نفره وجود ندارد و درصورت تعیین طرفین کارشناسان و خانواده‌ها زمینه‌ساز آشنایی و مراحل بعدی ازدواج می‌شوند. درواقع در این مرحله است که تمام مستندات و واقعیات دیده می‌شود و خانواده‌ها تصمیم می‌گیرند جلوتر پیش بروند یا خیر. درواقع همدم مانند فضاهای ارتباطی آلوده فضای مجازی نیست؛ بلکه یک سامانه دقیق و مشخص است.» راه‌اندازی پلتفرم همسریابی «همدم» با واکنش‌هایی از سوی جوانان هم همراه شد و کاربران طناز فضای مجازی با دست‌مایه قرار‌دادن این موضوع به بیان موانع اساسی ازدواج مثل عدم توانایی تأمین مسکن یا دیگر مشکلات اقتصادی و… پرداختند. امیرحسین بانکی‌پور، نماینده و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس که سال‌های طولانی در حوزه ازدواج جوانان فعالیت کرده در گفت‌و‌گو با «اصفهان زیبا» از راه‌اندازی این پلتفرم و همچنین دیگر مراکز همسریابی مجاز دفاع می‌کند و آن را یکی از نیازهای مهم جامعه می‌داند.
سال‌هاست که سایت‌ها و کانال‌های همسریابی مورد نقد و انتقاد قرار دارند و معمولا مسدود می‌شوند. حالا، اما چه شده که از مسدود کردن و فیلتر کردن این سایت‌ها و دستگیری بانیان آن به راه‌اندازی پلتفرم همسریابی رسمی و با وجهه ای قانونی رسیدید؟
نهادینه‌کردن همسریابی ضرورتی بود که از زمانی که آقای حاجعلی اکبری، رئیس سازمان ملی جوانان بود مطرح شد؛ یعنی حدود 14 سال پیش. پیگیری‌های زیادی آن موقع در این باره شد و جلساتی نیز برگزار می‌شد که بنده نیز در آن حضور می‌یافتم. در این جلسات گفته می‌شد تحقق این امر ضرورت دارد و باید در جامعه ترویج شود. نبود ارگان‌ها و سیستم‌های نظارتی، اما باعث شده که برخی از این موضوع سوءاستفاده و با راه‌اندازی سایت‌ها و کانال‌های غیرمجاز همسریابی برای مردم مشکلاتی را ایجاد کنند. نیروی انتظامی نیز به همین موضوع معترض بوده است؛ متأسفانه به غیر از مجموعه تبیان که همان سال‌ها کارش را در سازمان تبلیغات شروع کرد، مرکز یا پلتفرم یا سایت دیگری زیر نظر سیستم‌های نظارتی همسریابی را دنبال نکرده بود؛ قطعا وجود مراکز همسریابی مورد اعتماد مردم در جامعه ضروری است. بالاخره شرایط کنونی با گذشته متفاوت است؛ زیرا افراد به شهرهای دیگر مهاجرت کرده‌اند و مثل سابق در محل زندگی خود شناخته شده نیستند. علاوه براین، روابط فامیلی نیز مثل گذشته نیست و دستخوش تغییر شده است. بنابراین ملاک‌های سنتی انتخاب همسر در مقایسه با گذشته متفاوت شده است؛ پس وجود مراکز یا سایت‌ها و پلتفرمی‌های همسریابی قانونی در جامعه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
با این پلتفرم چطور قرار است مشکل ازدواج جوانان حل شود؟
این پلتفرم قرار نیست مشکل ازدواج جوانان را حل کند. مشکل ازدواج جوانان موانع زیادی دارد. یکی از آن‌ها که شناسایی شده، این است که جوانان تصمیم به ازدواج دارند، ولی نمی‌توانند فرد مناسبی که از نظر فرهنگی و شرایط خانوادگی با آن‌ها همسو باشد را پیدا کنند. الان این شرایط برای خیلی از جوانان فراهم نیست. درواقع کارکرد پلتفرم همدم این است که خلأ موجود را برطرف کند. من سال‌هاست در حوزه ازدواج فعالیت می‌کنم و به همین دلیل از خلأهای موجود در این حوزه به خوبی آگاه هستم. درحال حاضر، همه مشاورها به این نتیجه رسیده‌اند که این خلأ وجود دارد و مراکز همسریابی باید وجود داشته باشند تا دختران و پسران با مراجعه به آن‌ها بتوانند کیس مورد نظری که از نظر فکری و فرهنگی و خانوادگی با آن‌ها مطابقت دارد، بیابند. نبود کیس مناسب باعث شده تا خیلی افراد موفق به ازدواج نشوند و چندین سال در انتظار یافتن همسر دلخواه خود باشند.
شما سال‌هاست که در حوزه ازدواج فعالیت می‌کنید. مشکل اساسی آن‌ها برای ازدواج‌نکردن چیست؟ خیلی از جوانان می‌گویند خودشان توانایی انتخاب همسر را دارند و دغدغه‌ای در این باره ندارند، ولی معضلات اقتصادی و اجتماعی و… دست و پای آن‌ها را برای ازدواج بسته است.
همان‌طور که اشاره کردم ازدواج موانع و ابعاد زیادی دارد. اگر بخواهیم تنها به یک بعد بپردازیم و از ابعاد دیگر غافل شویم کار اشتباهی انجام داده‌ایم. برای حل مشکل ازدواج‌نکردن جوانان باید به مشکلات اقتصادی و معیشتی آن‌ها توجه کرد؛ ولی به فرهنگ‌سازی نیز پرداخت. درحال حاضر یکی از خلأ های موجود در جامعه نبود همین مراکز همسریابی است. حالا جوانانی که می‌گویند ما خودمان قادر هستیم کیس مورد نظر را بیابیم، حتما درست می‌گویند. آن‌ها خودشان انتخابشان را انجام می‌دهند. اما برای بخشی از جامعه یافتن کیس مورد نظر مشکل است؛ برای همین هم بنده اصل این کار را تأیید می‌کنم. در طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده نیز تأکید شده که مراکز همسریابی با محوریت خانواده باید در جامعه گسترش یابند تا دختران و پسران بتوانند همسر مورد نظر خود را با نظارت خانواده پیدا کنند.
روال همسریابی در پلتفرم همدم چگونه خواهد بود؟
من از جزئیات این پلتفرم مطلع نیستم؛ اما اصل کار و اینکه چنین مراکزی در جامعه یا سایت‌ها یا پلتفرمی‌هایی باید در فضای مجازی وجود داشته باشد را تأیید می‌کنم.
این پلتفرم چه تفاوتی با سایر مؤسسه‌های همسریابی که وجود دارند و درحال فعالیت هستند، دارد؟
مسلما دختران و پسران و همچنین خانواده‌های آن‌ها اگر بخواهند از این پلتفرم استفاده کنند، قطعا باید به آن اعتماد پیدا کنند؛ و گرنه به هیچ عنوان حاضر نخواهند بود مشخصات خود را در آن درج کنند. بنابراین همدم مانند بقیه سایت‌ها و کانال‌هایی که در فضای مجازی بدون نام و نشانی فعالیت می‌کنند و معلوم نیست چه کسانی پشت آن‌ها هستند، متفاوت است؛ زیرا افراد نمی‌توانند به راحتی به این سایت‌ها و کانال‌های بدون نشان اعتماد کنند.
این اعتماد چطور حاصل شود؟
سازمان تبلیغات و تیم‌های نظارتی و شوراهایی متشکل از مشاوران و روان‌شناسان بر نحوه فعالیت این پلتفرم نظارت خواهند کرد. قبلا نمونه آن در تبیان اجرا شده و اکنون قرار است به صورت گسترده‌تر این کار انجام شود.
نمونه قبلی چطور موفق عمل کرده است؟
بنده و امثال من که سال‌هاست در حوزه همسریابی کار کرده‌ایم، به خوبی می‌دانیم مراکزی که مورد اعتماد مردم بوده‌اند، موفق عمل کرده‌اند. خود من، در یکی از این مراکز در اصفهان، حدود 10 سال فعالیت کرده‌ام. حدود 500 زوج در این مرکز به هم معرفی شدند. بررسی‌های به عمل آمده نشان داد که از این تعداد ازدواج، تنها یکی به طلاق منجر شده است؛ درحالی‌که الان متأسفانه با ازدواج‌های غلطی که صورت می‌گیرد یا همان موردی که شما اشاره کردید و گفتید که جوانان می‌گویند ما خودمان به دنبال کیس مورد نظر خود هستیم، طلاق‌های زیادی رخ می‌دهد. درواقع در انتخاب کیس‌هایی که در ارتباطات اجتماعی و توسط خود دختران و پسران رخ می‌دهد، ضریب خطا بالاست؛ به خاطر اینکه جوانان با همدیگر مواجه می‌شوند، بدون اینکه فضای خانوادگی یکدیگر را دیده باشند و با فرهنگ و عقاید یکدیگر آشنا باشند. اما ازدواج در مراکز همسریابی مجاز زیر نظر خانواده و مشاور است و به همین دلیل نیز درصد طلاق در آن‌ها کم است.
چه تضمینی وجود دارد که چند سال دیگر انگشت اتهام به سوی این پلتفرم دراز نشود و آن را باعث گسترده‌شدن روابط دختر و پسر یا ایجاد سایر مشکلات دیگری که خیلی از سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی همسریابی ایجاد می‌کنند، ندانند؟
البته من از محتوای پلتفرم همدم آگاه نیستم و نمی‌توانم آن را تأیید یا نقد کنم؛ اما اصل این موضوع که جامعه نیاز به این مراکز یا پلتفرم‌هایی از این قبیل دارد را انکار نمی‌کنم. این نیاز از سال‌ها پیش در جامعه احساس می‌شده است؛ شاید از 20 سال پیش تاکنون و به لزوم آن پی برده شده، اما تا به الان اجرایی نشده است. اینکه محتوای این پلتفرم چگونه باید باشد که روابط دختران و پسران را دچار آفت نکند، مهم است. البته هیچ وقت هم کسی ادعا نمی‌کند پلتفرمی طراحی شده که عیبی ندارد. این پلتفرم باید شروع به کار کند و به تدریج اشکالات آن مطرح و برطرف شود.
محتوای آن چطور باید باشد که مشکل‌ساز نشود؟
باید خانواده‌محور باشد و خانواده‌ها نیز درگیر باشند. درواقع فضای این پلتفرم نباید این‌گونه باشد که دختران و پسران بدون اطلاع خانواده‌ها وارد فضای آن شوند و مشخصاتشان به طور مستقیم در اختیار یکدیگر قرار گیرد. دیگر اینکه مشخصات افراد نباید به طور کامل در اختیار یکدیگر قرار گیرد؛ بلکه صرفا ملاک‌های افراد باید ذکر شود. اگر دو نفر احساس کردند که معیارهایشان با هم هم‌خوانی دارد، باید خانواده پسر را در جریان گذاشت و سپس باقی مسیر طی شود.
نقش مشاور در این میان چیست؟
در تشخیص ویژگی‌ها و همسان‌همسری و آشنایی بین خانواده‌ها مشاور نقش مؤثری ایفا می‌کند؛ اینکه آیا بین دو خانواده از نظر فرهنگی و اعتقادی تناسب و سنخیت وجود دارد یا نه. به هر حال ممکن است، مشخصاتی که اول کار در این پلتفرم‌ها ذکر شده است با آنچه در مراحل بعدی مشخص می‌شود، متفاوت باشد.
با توجه به انتقادهایی که به این پلتفرم وارد است، آیا فکر نمی‌کنید رسمیت‌بخشیدن به آن باعث گسترش سایت‌ها و کانال‌های هسریابی غیرمجاز می‌شود؟چه انتقادهایی بر آن وارد است؟
در بالا به آن اشاره کردم، مثلا اینکه خیلی از دخترها و پسرها می‌گویند اکنون مشکل ما یافتن همسر مورد نظر نیست. مشکل مسائل اقتصادی است.نمی‌شود به خاطر مشکلات اقتصادی این مشکل را نادیده گرفت. خیلی‌ها هم کیس مورد نظر برای ازدواج ندارند. وقتی افراد به این مراکز یا پلتفرم‌ها مراجعه می‌کنند و ملاک‌های خود را در آن درج می‌کنند، اگر خانواده‌ها در این امر دخیل نباشند، آن‌ها راحت و بدون مشکل با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. اما در این مراکز یا پلتفرم‌ها که به صورت قانونی هستند، رابطه دخترها و پسرها به صورت مستقیم برقرار نمی‌شود و فقط افراد می‌توانند معیارهای خود را بدون مشخصات اولیه درج کنند. بعد خانواده‌ها ورود پیدا می‌کنند و مراسم خواستگاری اتفاق می‌افتد. خانواده‌ها تحقیق می‌کنند و اگر دختر یا پسر مورد تأییدشان بود و مشاور نیز نظر مثبتی داشت، امر ازدواج رخ می‌دهد. اما مرحله قبل از مواجهه خانواده‌ها با یکدیگر مشکلی بوده که در جامعه وجود داشته است.
با رسمیت‌بخشیدن به این پلتفرم‌ها کانال‌ها و سایت‌های همسریابی غیرمجاز و دلالی‌ها افزایش پیدا نمی‌کنند؟
اتفاقا در سال‌های گذشته به دلیل نبود مراکز همسریابی مجاز این کانال‌ها و سایت‌ها رشد پیدا کرده‌اند. این انتقاد همیشه به دولتمردان وجود داشته که چرا مراکز مجازی برای همسریابی راه اندازی نمی‌کنند تا خلأ موجود از بین برود. مردم سراغ مراکز غیرمجاز می‌روند، چون مراکز مجازی وجود ندارد، ولی وقتی چنین پلتفرم‌هایی که بر آن‌ها نظارت صورت می‌گیرد، شروع به کار کنند، مردم نیز از آن‌ها استقبال خواهند کرد. اکنون باید به سراغ مراکز غیرمجاز رفت و از آن‌ها پرسید که با چه متر و معیاری دارند فعالیت می‌کنند؟ آن‌طور که در طرح جوانی جمعیت آمده، همه مراکزی که در حوزه همسریابی فعالیت می‌کنند، باید مجوزشان به تأیید سازمان تبلیغات و وزارت ورزش و جوانان درآمده باشد.
یکی از انتقادهایی که در این زمینه وجود دارد، این است که بعضی‌ها می‌گویند چرا دولت و قانون‌گذار در همه امور حتی همسریابی نیز دخالت می‌کند؟
دولت و قانون‌گذار موظف هستند کمبودها و نیازهای جامعه را برطرف کنند و پاسخ دهند. یکی از این مسائل تسهیل امر ازدواج است. کسی در امر ازدواج دخالت نکرده است. ازدواج اتفاقی است که جوانان، خودشان انجام می‌دهند. اما دولت برای تسهیل آن اقداماتی را انجام می‌دهد؛ برای مثال، اعطای وام ازدواج که این دخالت به شمار نمی‌آید بلکه اتفاقا حاکمیت وظیفه دارد ازدواج را برای جوانان آسان کند. برای همین هم در قانون جمعیت گفته شده است جوانانی که در سنین پایین ازدواج کنند، 200 میلیون و آن‌ها که در سنین بالاتر ازدواج کنند 150 میلیون تومان وام خوهند گرفت. این دخالت در ازدواج نیست؛ بلکه کمکی است تا جوانان در شرایط اقتصادی که در جامعه حاکم است بتوانند ازدواج کنند. حالا برخی‌ها می‌خواهند به همه چیز ایراد بگیرند ما به آن‌ها می گوییم اشکالی ندارد. شما می‌توانید از این تسهیلات استفاده نکنید و اگر فکر می‌کنید دخالت است نگذارید دولت در کار شما دخالت کند و وام هم نگیرید. اجباری در کار نیست. حالا ممکن است عده‌ای از جوانان بگویند از این پلتفرم نمی‌خواهند استفاده کنند، مشکلی نیست هر طور که دوست دارند ازدواج کنند. کسی نگفته هر کسی می‌خواهد از امروز به بعد ازدواج کند، باید برود از این پلتفرم استفاده کند. اجباری در کار نیست. صرفا امکانی فراهم شده است تا آن‌هایی که نیاز دارند بتوانند از آن استفاده کنند. این حمایت از مردم است و نه دخالت در کار آن‌ها. الان خیلی از اشکالات متوجه دولتمردان است که باید به آن‌ها نقد شود، نه اینکه کار درستی که انجام شده نیز مورد نقد قرار گیرد و به مردم نیز آدرس غلط داده شود. اتفاقا سال‌هاست من به عنون فعالی که در حوزه ازدواج کار می‌کنم فریادم بالاست که جای خالی این مراکز در جامعه احساس می‌شود.
این مراکز در خود اصفهان هم اکنون کم نیستند و اتفاقا درآمدهای کلانی هم به جیب می‌زنند!
بعضی از این‌ها در اصفهان فعالیت می‌کنند و مورد اعتماد مردم هستند. این‌ها مشکلی ندارند، اما خیلی‌ها چون مجوز ندارند، از مردم سوءاستفاده می‌کنند و پول‌های کلانی هم به جیب می‌زنند. باید به آن‌ها اعتراض کرد. نه حالا که بعد از سال‌ها کار درستی انجام شده، آن را مورد نقد و انتقاد قرار داد. این نقدها باعث می‌شود دولتمردان ترجیح دهند دیگر وارد این حوزه‌ها نشوند. باید به جای نقد پیشنهادات سازنده مطرح کرد.
آیا نیازسنجی هم شده است؟
بله، من به عنوان عضو هیئت علمی در جلساتی با این موضوع مرتب حضور داشته‌ام.
از خود دختران و پسران هم نیازسنجی شده؟
بله، این کار عقبه فکری دارد ولی تا به الان کسی همت نکرده بود که آن را به مرحله اجرا در آورد. حالا که همت شده باید از آن دفاع کنیم.
در این سال‌ها بیشتر چه قشری به این مراکز مراجعه می‌کرده‌اند؟
برخی از افراد دارای فرهنگ سنتی هستند و در محلی که زندگی می‌کنند همه آن‌ها را می‌شناسند. آن‌ها نیازی به مراجعه به این مراکز ندارند؛ به خصوص اگر در سن مناسب ازدواج باشند. معمولااز طریق دوست و آشنا به یکدیگر معرفی می‌شوند. اما هستند بعضی دیگر که عقایدی متفاوت با خانواده و آشنایان خود دارند، آن‌ها معمولا تمایل دارند از طریق این مراکز برای یافتن کیس مورد نظر اقدام کنند. در این سال‌ها که در حوزه ازدواج فعالیت کرده‌ام، اقشار زیادی به این مراکز مراجعه می‌کردند؛ از مدیران و اساتید دانشگاه گرفته تا مردم معمولی و… . درواقع آن‌ها به این مجموعه‌ها اعتماد داشتند.
