بر اساس اطلاعات و آمار ارائهشده در خبرگزاریها، حدود ۱۶میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد که حدود یکمیلیون و ۶۰۰ هزار واحد از این تعداد خالی است که این رقم معادل ۸درصد مسکن کل کشور و ۱۱درصد خانههای تهران است. اوایل اجرای این طرح، درست زمانی که اعلام شد صاحبان خانههای خالی باید املاکشان را در سامانه ملی املاک و اسکان وارد کنند، برای مالکان ابهامات و پرسشهایی ایجاد شد و آنها برای ثبت اطلاعات در این سامانه با مشکل مواجه شدند. پرسشهایی از این دست که شخصی که یک خانه دوطبقه در اختیار دارد ولی تنها یک سند برای ملکش در اختیار دارد، باید برای طبقه دوم که سند مجزا هم ندارد اطلاعات ثبت کند یا خیر؟ یا وقتیکه تمایلی به اجاره طبقه دوم ملکش نداردتکلیف چیست؟ پرسشهایی از این قبیل برای کاربران سامانه مسکن ابهاماتی ایجاد کردند. از سوی دیگر، بهدلیل اختلافاتی که درباره چگونگی اجرای این طــرح بین دونهــاد متــولی؛ یعنــی راه و شهرسازی و اداره امور مالیاتی وجود داشت و روند اجرای آن بین این دو نهاد دست به دست شد، این طرح به تعویق افتاد.
بی اطلاعیم!
حالا متولیان استانی هم درباره خانههای خــالی اصفهــان اطـــلاعاتــی به رسـانـهها نمیدهند و اعلام آمار درباره تعداد این خانهها و همچنین میزان مالیاتی که از سوی صاحبانشان پرداخت شده است را به متولیان اداره کل راه و شهرسازی کشور ارجاع میدهند. عباس مزیکی، مدیرکل امور مالیاتی اصفهان در گفتوگویی کــوتاه به اصفهــان زیبــا میگــوید: بنده هیچ اطلاعی درخصوص تعداد خانههای خالی در اصفهان و میزان پرداخت مالیات ندارم؛ چون تمامی فرایندهای تشخیص خانههای خالی و دریافت مالیات از صاحبان آنها با سازمان راه و شهرسازی است.آمار تعداد خانههای خالی اصفهان و مالیات پرداخت شده از سوی این واحدها را از علیرضا قاریقرآن، مدیرکل راه و شهرسازی اصفهان نیز جویا شدیم.او نیز در گفتوگویی کوتاه به اصفهان زیبامیگوید: اطلاعات سامانه ثبت خانههای خالی هنوز به ما نرسیده و ایــن ســامـــانه در اختیــار وزارت راه و شهرسازی است؛ ولی به صورت کلی اگر خانههای خالی وارد چرخه مصرف شود نیاز متقاضیان مسکن برطرف خواهد شد. با این حال ایــن واحــدهــا بــه نــوعـــی یک کـــالای سرمایهای نزد صاحبانشان است و مالیات ستانی از این واحدها که منجر به افزایش درآمدهای دولت نیز میشود نامعلوم است.
بی تأثیری طرح روی قیمت
«برای جلوگیری از احتکار در بازار مسکن چنین طرحهایی به نتیجه نمیرسد؛ چـــراکـــه اقتـــصـــاد دستــــوری نیــســـت و
بگیر و ببند برای ساماندادن به بازار جواب نمیدهد»؛ این نقدی است که رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان به طرح مالیات بر خانههای خالی وارد میکند. رسول جهانگیری به اصفهانزیبا میگـــوید: اجـــرای قــانـــون مالیـــات بــر خانــههای خـــالی تــأثیری روی قیـــمت مسکن و زمین ندارد. این قانون نیازمند زیرساختهایی است که باید ابتدا نحوه تشخیص خانههای خالی مشخص شود .
به عنــوان مثــال شخصـــی طبــقه دوم ملکش را گهگاهی استفاده میکند که نمیتوان به چنین واحدی عنوان خانه خالی را داد. نکته دوم نیز نحوه عملکرد متولی اجرای قانون است که چطور این قانون پیادهسازی میشود. جهانگیری تصریح میکند: ساخت و سازها باید به گونهای باشد که فاصله عرضه و تقاضا کاهش یابد. از آنجایی که مسکن کالای سرمایهای است و احتکار هم در بازار مسکن اتفاق می افتد باید تولید مسکن متناسب با ذائقه جامعه باشد تا مسکن دیگر کالای سرمایهای نباشد. میتوان مسکن 50 تا 100 متری ساخت. در این صورت تقاضا کمتر میشود و عرضه افزایش پیدا خواهد کرد و شکاف بین عرضه و تقاضا از بین میرود.جهانگیری عنوان میکند: مشکل بازار مسکن باید ریشهای حل و فصل شود. اگر سیاستهابه گونهای انجام شود که مسکن هم کالای مصرفی شود، در این صورت میتوان گفت که اقدام اساسی انجام شده است؛ ولی تا زمانی که با کاهش ارزش پول ملی و افزایش قیمتها مواجه باشیم، چنین طرحهایی روی قیمت مسکن اثرگذار نیست.
طرحهای ناکارآمد برای مسکن
رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان بیان میکند: مدتی هم سیاستگذاران و تصمیمگیران برای ساماندهی بازار مسکن روی تعرفه مشاوران املاک تمرکز کرده بودند تا به اینواسطه قیمت مسکن کاهش پیدا کند؛ ولی واقعیت این است که اقتصاد دستوری نیست و چنین راهحلهایی روی قیمت مسکن تأثیری ندارد. او خاطرنشان میکند: مشکل بازارمسکن را باید ریشهای حل و فصل کرد. تصمیمگیران باید از ارزش پول ملی دفاع کنند و تولید مسکن را افزایش دهند؛بــایــد سیــستم تشــویـــقی گـــذاشــت تـــادستــگاههای دولتــی متـنــاسب با ذائـقه مردم مسکن بسازند.رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان اذعان میکند: طی هشت سال گذشته سالی یک میلیون مسکن عمر مفیدشان تمام شده و نیازمند بازسازی هستند. از سوی دیگر، نیاز اساسی به مسکن نیــز سالی یکمیـلیـون است؛ بنـابـرایـن سالانه دو میـلیـون واحـد مسکـونی بایـد
ساختوساز شود که طی 10 سال گذشته این ساخت و سازها صورت نگرفته است و اگـر هم ساخـتوسـازی انجـام شـده، برای ساخت مسکن لوکس بوده و با ذائقه مصرفکننده همخوانی نداشته است.جهانگیری خاطرنشان میکند: سیاست مسکـن مهر هم یک آزمــون و خطــا در بازار مسکن بود که در برخی از مناطق ساخت و ساز این واحدها به نتیجه خوبی رسید و در برخی مناطق نیز نتیجه نداد و منجر به مهاجرت غیرمنطقی به کلانشهرها شد؛ بنابراین برای افزایش تولید مسکن باید سیاستگذاریها با درنظرگرفتن همه جوانب باشد.رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان میگوید: خرید و فروش ملک در رکود است و به خاطر افزایش قیمت ملک، بازار مسکن در هالهای از ابهام قرار دارد. با کمال تأسف، نرخ رهن و اجاره بیداد میکند. مالکان سال گذشته قیمت رهن و اجاره را افزایش دادند. بخشی از این افزایش قیمتها منطقی است؛ چون برخی مالکان هم هزینههایشان افزایش یافته و عدهای از همین راه امرار معاش میکنند؛ ولی برخی مهاجران که برای سکونت به شهر اصفهان میآیند، املاک را با رهن بالا اجاره میکنند و قدرت انتخاب مستأجران را کاهش دادهاند.
خانههای لوکس خریدار ندارد
طرح مالیات بر خانههای خالی نواقصی دارد که مــانع از تســریــع در اجــرای آن میشود؛ موضوعی که نایب رئیس انجمن انبوهسازان استان به آن اشاره میکند و به اصفهــانزیبــا میگویــد: چگــونــگی تشخیص خانههای خالی یکی از نواقص قانون مالیات بر خانههای خالی است. بهعنـوانمثـال یک فـرد از طبـقه دوم منزلش برای پذیرایی و مهمانی استفاده میکند که نمیتوان به این واحد عنوان خانه خالی را دارد. در واقع به نظر میرسد بــرای اجـرای ایـن قـانـون درخصــوص جمع آوری اطلاعات از خانههای خالی مشکــل وجــود دارد؛ ضمــن اینــکه ایــن خانههای خالی بیشتر لاکچری هستند و عرضه آنها در بازار تأثیری روی قیمتها ندارد. به عنوان مثال فردی که توان خریدش رهن ملک با قیمت 20میلیون تومان است، توان رهن خانه با قیمت دو میلیارد تومان را ندارد.
کریــم داوودی تصــریح میکند: عرضه خانههای خالی در بازار حتی یک درصد هم روی قیمت مسکن تاثیری ندارد؛ بلکه قیمت مسکن تابع قیمت تمام شده است. در طول یکماه قیمت مصالح20 درصد افزایش یافته و هزینه دستمزد نیز افزایشی شده است؛ مسلم است که در این شرایط تولید مسکن کاهش پیدا میکند. برای متعادل کردن قیمت مسکــن بایـد زمیــن منــاسب در اختیـار سازندگان قرار گیرد و ضوابط اصلاح شود و واحدهای با متراژ پایین ساختوساز شود. داوودی بیان میکند: 70درصد مردم مشکل مسکن دارند و برای تأمین مسکـــن آنها خــانـههــای ارزانقیــمت ساخته نمیشود. خانههای لاکچری و لوکس هیچ تأثیری بر تأمین مسکن افراد و کاهش قیمتها ندارد. پروژههایی مانند مسکن ملی اگر بهدرستی اجرا و توسط سازندههای حرفهای ساخته شود و روی آنها نظـارت صــورت بگیــرد تا با قیـــمت مناسب در اختیار مصرفکننده قرار دهند، میتواند نیاز مردم را تأمین کرده و از رشد قیمتها جلوگیری کند.
