اصفهان پیر می‌شود!

سیل سالمندی قرار است اصفهان را با خود ببرد؛ خیلی زود و شاید به قدر یک چشم بر هم زدن! بحران سالمندی و بیم از پیر شدن اصفهان، اگرچه موضوع جدیدی نیست و از دهه‌های گذشته کارشناسان و آسیب‌شناسان درباره آن بارها و بارها گفتند و نوشتند و هشدار دادند؛ اما درباره این یکی هم مثل خیلی از بحران‌های دیگر که بیخ‌گوشمان چسبیده‌اند و بسیار درباره‌شان خوانده‌ایم و نوشته‌ایم، اتفاق خاصی نیفتاد و فریادهای بلند شده هم نه تنها گوش شنوایی پیدا نکرد، بلکه اعمال سیاست‌های جمعیتی نادرست و کاهش زاد‌و‌ولد در سال‌های اخیر، حرکت به سمت‌و‌سوی سالمندی را شتاب بخشید؛ البته این موضوع فقط مختص اصفهان نیست؛ چرا که آمارها نشان می‌دهند نرخ رشد جمعیت کشور در سال ۶۵ عدد ۳,۹ درصد بوده و در سال ۹۵ این رقم به ۱,۲۴ درصد کاهش داشته است؛ همین هم شده که کاهش نرخ باروری که یکی از عوامل اساسی در روند نزولی جمعیت کشور است، نگران‌کننده باشد. این روند نشان‌دهنده بحران کاهش جمعیت و نرخ باروری بوده است؛ به‌طوری‌که تعداد فرزندان در سال ۶۵ میانگین شش فرزند بوده، اما این نرخ در حال حاضر به میانگین ۱,۸ فرزند کاهش پیدا کرده است.
 
تاریخ انتشار: 01:26 - شنبه 1401/02/24
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
سیل سالمندی در اصفهان
 در این میان، اما بحران جمعیت و سالمندی و همچنین کاهش نرخ زادوولد در اصفهان، نگران‌کننده است و بررسی اعداد و ارقام موجود در این باره نشان‌دهنده افزایش نرخ سالمندی استان اصفهان به 12 درصد است: «اصفهان جزو سالمندترین استان‌های کشور است؛ همچنین نرخ باروری عمومی در استان کاهش یافته و به عدد ۱,۴ رسیده است که از این نظر نیز جزو استان‌های دارای کمترین نرخ باروری هستیم.» این موضوع را به تازگی مهرداد زینلیان که معاون فنی مرکز بهداشت اصفهان  را بر عهده دارد، عنوان کرده است؛ آنجا که به ایمنا گفته است: «یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها موضوع بحران جمعیت، سالمندی و کاهش زادوولد است که کشور ما را دچار بحران کرده است؛ زیرا به واسطه سیاست‌های نادرست، جمعیتی که دهه‌های گذشته اجرا شد، خانواده‌ها به داشتن فرزند کمتر تشویق شدند و امروزه برون‌رفت از این شرایط نیاز به فرهنگ‌سازی و اقناع دارد؛ البته این کار به سادگی به دست نخواهد آمد و نیازمند گذر زمان است.» زینلیان فرصت برای مداخله با هدف برون‌رفت از بحران جمعیت را محدود و اندک دانسته؛ زیرا شرایط کنونی جامعه به گونه‌ای است که مجالی برای دست‌به‌کار شدن و کمر‌همت بستن برای رفع این معضل باقی نگذاشته است: «درباره موضوع جمعیت و جوانی، قانونی به نام حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصویب شد و امیدها برای رفع این موضوع افزایش یافت؛ اما معضلات دیگری نیز سلامت جامعه را تهدید می‌کند که بخشی از آن متأثر از سالمندی جمعیت است.»
ترس از بسته‌شدن پنجره جمعیتی
 همه این‌ها دست به دست هم داده تا خیلی از سیاستگذاران دل‌مشغولی بزرگی پیدا کنند و نگران بسته‌شدن پنجره جمعیتی باشند؛ این پنجره زمانی بسته می‌شود که افراد بالای ۶۵ سال، بیش از ۱۵ درصد جامعه را تشکیل دهند؛ همان زمان است که فرصت مداخله‌ها برای بهبود اوضاع از دست می‌رود. حالا اما آنچه اعداد و ارقام نشان می‌دهند این است که تا رسیدن اصفهان به بحران سالمندی تنها دو قدم باقی است. این موضوع را زینلیان نیز لابه‌لای حرف‌هایش گفته است: «ما تا رسیدن به این مرحله، دو دهه بیشتر فاصله داریم و این فرصت بسیار کمی برای انجام مداخله‌های جمعیتی خواهد بود.» گفته‌هایی که البته مشابه آن‌ها را از زبان خیلی از مدیران استانی دیگر نیز شنیده‌ایم؛ مدیرانی مثل حسین غفرانی که دو سال پیش و در زمان تصدی‌گری‌اش بر اداره‌کل ثبت‌احوال اصفهان به تسنیم گفته بود: «ما تا سال 1420 در وضعیت طلایی و مطلوب جمعیتی قرار داریم؛ اما از سال 1420 تا سال 1430 جمعیت به سمت پیری می‌رود و باید فکری اساسی برای برون‌رفت از این مشکل پیدا کرد.» غفرانی با بیان اینکه 70 درصد جمعیت ما را افراد 15 تا 65 ساله تشکیل می‌دهد اظهار داشت: «نکته مسلم این است که وضعیت جمعیت امروز ما تا سال 1420 مناسب است و در وضعیت طلایی هستیم. در حال حاضر بیش از 70 درصد جمعیت ما در پنجره طلایی قرار دارند؛ اما جمعیت آینده ما از سال 1420 تا 1430 جمعیتی است که به سمت پیری می‌رود؛ به طوری‌که در سال 1430، 30 درصد جمعیت استان را جمعیت پیر تشکیل خواهد داد.»
چه باید کرد؟
برای حل بحران سالمندی تاکنون نسخه‌های بسیاری پیچیده شده؛ راهکارهای نیم‌بندی که هنوز آن‌طور که باید و شاید نتیجه نداده است؛ چرا که حل این مشکل آسان نیست و با سیاست‌های یک روزه و دو روزه نمی‌توان از آن عبور کرد. به گزارش ایرنا، ایجاد تسهیلات ازدواج که قابلیت اجرایی و پشتوانه مالی لازم را دارا باشد و ایجاد تسهیلات و بسته‌های تشویقی فرزندآوری و فرهنگ‌سازی در خانواده‌ها برای داشتن بالای دو فرزند می‌تواند تا حدودی حلال این مشکل و راهی برای برون رفت از آن باشد.