قربانیان ساخت‌و‌ساز

آمارها حاکی از این است که 50 درصد حوادث در کارگاه‌های ساختمانی اتفاق می‌افتد؛ با وجود این بیمه کارگران ساختمانی پس از کش‌وقوس‌های فراوان هنوز در محاق قرار دارد. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، کل هزینه‌ بیمه کارگران ساختمانی نیم درصدِ قیمت ملک است؛ ولی برای بیمه‌کردن کارگران تعلل‌ورزی می‌شود. عده‌ای با صراحت حمایت از مافیای ساخت‌و‌ساز را دلیل اصلی در این تعلل‌ورزی‌ها عنوان می‌کنند. درمقابل اظهارنظرهایی هم مطرح می‌شود مبنی بر اینکه سازمان تأمین اجتماعی حق بیمه از کارفرمایان دریافت کرده است؛ ولی در عمل کارگران ساختمانی بیمه نشده‌اند.

تاریخ انتشار: 22:53 - شنبه 1401/02/31
مدت زمان مطالعه: 4 دقیقه
در بازرسی‌های انجام‌گرفته از کارگاه‌های مشمول قانون کار در سال گذشته، فعالیت ساختمان در بین فعالیت‌های اقتصادی، بیشترین سهم آسیب‌های شغلی منجر به فوت را داشته است. متأسفانه قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی که از سال ۱۳۸۶ به تصویب مجلس رسید و به دلیل اختلافی که بر سر ماده ۵ آن وجود دارد، تاکنون به درستی اجرایی نشده است.
معطلی یک قانون
اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی، یک بار در سال ۹۳ توسط رئیس‌جمهور وقت به وزارت کار ابلاغ شد؛ اما این قانون به دلیل اینکه منابع سازمان تأمین اجتماعی برای بیمه کارگران کافی نیست، تاکنون به‌درستی اجرایی نشده است. بحث اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی در سال ۹۹ بار دیگر در مجلس مطرح شد و قرار بود این طرح در سال ۱۴۰۰ به نتیجه برسد؛ اما نتیجه‌ای حاصل نشد. خرداد سال گذشته کلیات طرح بیمه کارگران ساختمانی در مجلس شورای اسلامی با قید دو فوریت به تصویب رسید و نمایندگان مجلس شورای اسلامی 16فروردین ۱۴۰۱ در جلسه علنی، گزارش شور دوم کمیسیون اجتماعی درباره طرح اصلاح قانون بیمه کارگران ساختمانی را بررسی کردند که در جریان بررسی این طرح، ایراداتی به بند الف ماده واحده طرح گرفته و با توجه به آنکه به دلیل برخی ابهامات نیازمند اصلاح دانسته شد، به کمیسیون اجتماعی بازگشت.شهریور سال گذشته بود که مهرداد قریب، معاون بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی از کسری ۱۱ هزار میلیارد تومانی در منابع اجرای قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی خبر داد. درست اوخر سال 1400 نیز محمد محمدی، مدیرکل نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرد که «در دی‌ماه 1400 بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان کسری منابع “حق بیمه سهم کارفرمایی” وجود دارد که محل تأمین اعتبار مربوطه مشخص نیست.»
تأمین اجتماعی پول گرفت؛ ولی بیمه نکرد
رئیس کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی شهر اصفهان به اصفهان‌زیبا می‌گوید: قانون بیمه کارگران ساختمانی از نظر اجرایی مستند به نفس قانون نیست؛ نفس قانون بر این اساس است که کارگران ساختمانی باید بیمه شوند؛ اما متأسفانه سازمان تأمین اجتماعی به صورت متمرکز پول دریافت می‌کند و افرادی که حق بیمه پرداخت کرده‌اند و کارگران، هیچ استفاده‌ای نمی‌برند و این خلاف شرع است.
عباس حاج‌رسولیها اذعان می‌کند: سازمان تأمین اجتماعی شهرداری‌ها را ملزم کرده تا افرادی که پروانه ساخت‌وساز دارند، ملزم شوند پولی بابت بیمه کارگران به حساب بیمه واریز کنند؛ ولی متأسفانه درآمدهایی كه از اين طريق به دست می‌آید، هيچ سودي نه برای كارگران و نه برای اصفهان دارد. مشکلات این‌چنینی روی قیمت مسکن هم تأثیر می‌گذارد و به طور حتم این فرایند باید تغییر کند.حاج‌رسولیها تأکید می‌کند: کارگران هم هیچ استفاده‌ای از این پرداخت حق بیمه‌ها نمی‌کنند و اگر کارگری حین حوادث دچار مشکل شود، ناچار است خودش خسارتش را پرداخت کند.رئیس کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی شهر اصفهان اذعان می‌کند: این قانون باید از سوی رئیس‌جمهور و در مجلس رسیدگی و بازنگری شود؛ چون اجرای این قانون با نفس قانون مغایرت دارد.
حمایت از بساز‌بفروش‌ها
زندگی کارگران در دهه‌ گذشته به دلیل اوج‌گرفتن مشکلات معیشتی، فقدان امنیت شغلی و عدم دست‌یافتن به حق و حقوقشان با مشکلات مختلفی رو‌به‌رو بوده است. در بین قشر زحمتکش جامعه، کارگران ساختمانی روز‌های پر‌دغدغه‌ای را پشت سر می‌گذارند. بیمه، حداقلی‌ترین حق یک کارگر است که کارگران ساختمانی از آن بی‌بهره‌اند. به گفته رئیس کانون سراسری انجمن‌های کارگران ساختمانی، در مجلس قبل حدود یک سال و در مجلس کنونی دو سالی می‌شود که بحث اصلاح ماده 5 بیمه کارگران ساختمانی مطرح است؛ این طرح با امضای نمایندگان مجلس قرار بوده در اولویت بررسی‌ها باشد؛ ولی رسیدگی در این خصوص هر سال به خاطر ایرادات جزئی و به بهانه‌های مختلف به تأخیر می‌افتد. دلیلش هم این است که عده‌ای از مافیای بسازبفروش‌ها حمایت می‌کنند.
بیمه سهمیه‌بندی نیست
اکبر شوکت در ادامه به اصفهان‌زیبا می‌گوید: متأسفانه زندگی 5/1 میلیون خانواده بلاتکلیف مانده است؛ سازمان تأمین اجتماعی هم به بهانه اینکه منابع ندارد در این هشت ماه گذشته شروع به قلع‌و‌قمع‌کردن کارگران ساختمانی کرده است؛ یعنی تعداد بیمه‌شدگان را به 700 هزار نفر کاهش داده و بیمه 300 هزار نفر کارگر ساختمانی را که کارگر واقعی هم بوده‌اند، قطع کرده است.شوکت ادامه می‌دهد: الان 700 هزار نفر کارگر ساختمانی بیمه هستند و به همین نسبت هم پشت نوبت مانده‌اند. هر ساله کارگران به دلیل تصادفات یا حوادث کار فوت می‌کنند و خانواده‌هایشان گرفتار می‌شوند.او خاطرنشان می‌کند: هیچ سهمیه‌بندی برای بیمه کارگران ساختمانی وجود ندارد و تأمین اجتماعی هم اعلام کرده است با توجه به اینکه منابعی در اختیار ندارد سهمیه اعلام نمی‌کند. بااین حال در طول سه سال گذشته حتی یک سهیمه هم برای بیمه کارگران ساختمانی اعلام نشده است.
کارگر 60 ساله بیمه ندارد
رئیس کانون سراسری انجمن‌های کارگران ساختمانی تأکید می‌کند: تاقبل از اینکه اصلاحیه ماده 5 بیمه کارگران ساختمانی مصوب نشود، یک‌سری افراد از بساز بفروش‌ها حمایت می‌کردند؛ این در حالی است کارفرمایان ساختمانی ثروتمندترین اقشار جامعه هستند. کارگران صدقه و کمک مالی نمی‌خواهند؛ بلکه حق طبیعی و قانونی خودشان را مطالبه می‌کنند؛ چون براساس قانون تأمین اجتماعی کارفرما باید کارگررا بیمه کند.شوکت اذعان می‌کند: بنده با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که کل هزینه بیمه کارگران ساختمانی نیم درصد قیمت ملک است و بیمه کارگران ساختمانی بار مالی چندانی بر دوش کارفرمایان ندارد. این در حالی است که وظیفه ذاتی کارفرمایان بیمه کارگران ساختمانی است.او اذعان می‌کند: غرامت ایام بیماری و بیمه بیکاری به کارگران ساختمانی تعلق نمی‌گیرد. بااین حال ما به همان بیمه بازنشستگی هم قانع هستیم. متأسفانه تاز مانی که عده‌ای از مافیای ساخت‌وساز دفاع می‌کنند این مشکل به قوت خود باقی می‌ماند.شوکت می‌گوید: سن برخی کارگران ساختمانی به 60 سال هم رسیده است، ولی حتی یک روز هم بیمه ندارند. با وجود این مشکلات ما از نمایندگان مجلس انتظار داریم تا آخر خرداد ماده 5 را اصلاح کنند.