در شرایطی که خطر کمآبی تهدیدی برای استان محسوب میشود، کشت گلخانهای یک امتیاز است؛ چراکه براساس تخمینهای ارائهشده کشت گلخانهای با مصرف یکدهم آب در مقایسه با کشاورزی سنتی، حدود ده برابر محصول بیشتری تولید میکند و بازده این روش بیست برابر است؛ باوجوداین توسعه گلخانههای اصفهان و از سوی دیگر، رفع موانع صادراتی برای ارزآوری و درآمدزایی باید در برنامهریزیهای متولیان اصفهان گنجانده شود. براساس آمارهایی که متولیان ارائه کردهاند، بالغ بر دو هزار و 400 هکتار گلخانه در استان اصفهان احداث شده است. در بین محصولات مختلف، فلفل دلمهای آمار بیشترین محصول کشتشده در گلخانههای استان را به خود اختصاص داده است. بعد از فلفل دلمهای، گوجهفرنگی (معمولی، گیلاسی و زیتونی)، بادمجان، خیار، سبزیهای برگی و گلهای زینتی نیز به ترتیب در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند. البته براساس اظهارات اصغر رستمی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان، آلوئهورا، انبه، آناناس، پاپایا و برخی گیاهان دارویی نیز به کشتهای گلخانهای استان اضافه شدهاند. بیشتر گلخانههای استان هم در مناطق معتدل و سردسیر مانند شهرستانهای دهاقان، شهرضا، تیران و کرون، چادگان و نجفآباد مستقر هستند. در بین این شهرستانها، تیران و کرون و دهاقان قطب اصلی کشت گلخانهای در استان اصفهان به شمار میروند. اینطور که مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان آمار داده است، محصولات گلخانهای اصفهان به روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر میشود.
دردسرهای صادراتی محصولات گلخانهای
اینطور که احمدرضارییسزاده، مدیرامور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان آمار داده است، به ازای احداث هر هکتار گلخانه ۱۰میلیارد تومان هزینه میشود. هزینه ساخت و تکمیل گلخانهها برای فعالان این بخش در حالی است که برای جبران هزینهها و سودآوری نیز مشکلاتی در بخش صادرات وجود دارد. طی سال گذشته، بازگشت محصولات از کشورهای صادراتی ضررو زیان زیادی به فعالان این بخش وارد کرد. هندوستان و امارات دست رد به کیویهای صادراتی ایران زدند؛ از سوی دیگر، روسیه واردات فلفل از ایران را ممنوع کرد و ازبکستان و ترکمنستان هم اعلام کردند که دیگر سیبزمینی ایرانی وارد نمیکنند. کیفیت یکی از اصلیترین ویژگیهایی است که به رقابتیشدن کالاها و محصولات و در نتیجه افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور منجر میشود؛امااستفاده بیش از اندازه از آفتکشها منجر شد تا شاهد آلایندهشدن محصولات کشاورزی باشیم؛ چون سایر کشورها استانداردهای ویژهای در استفاده از میزان آفتکشها دارند. حالا هم وضع عوارض صادراتی چالش جدید تولیدکنندگان محصولات کشاورزی است. به گفته عضو هیئتمدیره انجمن صادرکنندگان اصفهان، وضع عوارض صادراتی یکی از موانع پیش پای صادرکنندگان است. متولیان با هدف تنظیم بازار، عوارض 70درصدی برای گوجه، 100درصدی برای سیبزمینی و 120درصدی برای پیاز وضع کردهاند که این عوارض روی قیمت نهایی محصولات تأثیرگذار خواهد بود. از سوی دیگر، در این فصل سال تولید مزارع باغی کاهش پیدا میکند؛ چون این دسته از تولیدکنندگان از مناطق سردسیری به مناطق گرمسیری برای برداشت محصولات جابهجا میشوند و همین کاهش تولید نیز روی قیمتها تأثیرگذار است.فروزان آقابزرگی در گفتوگو با اصفهانزیبا ادامه میدهد: «وضع عوارض صادراتی برای این محصولات در حالی است که پذیرش این افزایش قیمتها توسط خریداران خارجی مورد غفلت واقع شده است. متولیان صادراتی با هدف تنظیم بازار اقدام به وضع عوارض کردهاند؛اما درکمال تأسف وضع این عوارض فعالیت صادرکنندگان را تحت تأثیر قرار داده است.»او بیان میکند: «باتوجه به وجود رقبا در سایر کشورها باید منتظر ماند و دید وضع این عوارض صادراتی چه بازخوردی از سوی خریداران در کشورهای خارجی دارد؛چون طی سالهای گذشته چنین تجربهای در خصوص وضع عوارض صادراتی روی محصولات نداشتیم.»عضو هیئتمدیره انجمن صادرکنندگان اصفهان خاطرنشان میکند: «سیبزمینی در غرب اصفهان، سیب درختی در سمیرم، پیاز در منطقه فلاورجان و گوجه و بادمجان نیز در گلخانههای تیران و دهاقان بیشتر کشت میشود. این محصولات در بین قشر متوسط به پایین جامعه بیشتر خریدار دارد. امسال برای اینکه صادرات این محصولات در حجم بالا انجام نشود و نیاز بازار داخل تأمین شود،عوارض صادراتی وضع کردند؛اما تصمیم گیری ها باید به گونهای انجام شود که از آن طرف صادرات با اخلال مواجه نشود.» براساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی فائو، در سال زراعی 2021-2020 محصول گوجه فرنگی پنجمین محصول با تولید بالا در ایران بوده است. طی این بازه زمانی پنج میلیون و 780 هزار تن گوجه فرنگی در ایران تولید شده است. این آمار حکایت از این دارد که سیبزمینی نیز ششمین محصول با تولید بالای ایران بوده است؛ به گونهای که در سال زراعی 2021-2020 حدود چهار میلیون و 500 هزار تن سیبزمینی در ایران تولید شده است؛ همچنین طی این بازه زمانی حدود 600 هزار تن بادمجان در ایران تولید شده و کشور ما در جایگاه ششم برترین تولیدکنندگان این محصول قرار گرفته است. کشور ما در تولید این محصولات خودکفاست و با صادرات میتواند ارزآوری داشته باشد؛ اما بخشنامههای یک شبه، روند صادرات این محصولات را تحتتأثیر قرار میدهد.
