به گزارش اصفهان زیبا؛ اصفهان بهعنوان استان پیشتاز در عرصه علم و فناوری با سهم بیش از ۹ درصد از کل شرکتهای دانش بنیان کشور، رتبه دوم را از این لحاظ در بین استانها دارد و براساس آمارها، سهم اقتصاد دانش بنیان در اصفهان حدود ۲, ۵ درصد و بیشتر از میانگین کشوری است؛ علاوه بر این اصفهان دومین استان دانشگاهی کشور و یکی از استانهای پیشرو در اقتصاد دانشبنیان محسوب میشود.
دانشبنیانهای اصفهان طی سالهای اخیر با استفاده از فناوریهای جدید برای تغییر پارادایمهای تولید در بخشهای مختلف اقدام کردهاند و با شناسایی عارضهها و تلاش برای رفع آنها، دستاوردهای مهم و اثرگذاری داشتهاند.
متولیان استان، بارها در اظهارنظرهایشان اعلام کردهاند که گسترش گردشگری و اقتصاد دانش بنیان باید در اولویت برنامهریزیهای استان قرار بگیرد. در سال جاری که بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری مشارکت مردم در جهش تولید نامگذاری شده توجه به این شرکتها و استفاده از ظرفیتهای آنها در بخشهای مختلف باید بیش از پیش موردتوجه قرار گیرد.
در چهار بخش صنعت، کشـاورزی، خدمـات و معدن متناسب با نیاز باید از ظرفیتهای دانشبنیانهای اصفهان بهره گرفت. این بخشها هم به بهبود محیطزیست کمک میکنـد و هم منجر به افزایش رفاه میشود؛ ضمن اینکه از منابع خدادادی بـه شـکل بهرهورانه استفاده میشود.
با توجه به اینکه اصفهان یکی از بزرگترین استانهای صنعتی کشور به شمار میآید، شرکتهای دانش بنیان بهعنوان مهمترین تجربه مردمیسازی، مسیر تحقق اصلی مشارکت بیشتر مردم در جهش تولید و صنایع بزرگ به سمت دانشبنیانشدن و فناورمحورشدن و خلق ارزش بیشتر در اقتصاد هستند. از ظرفیت دانشبنیانهای اصفهان میتوان برای جهش تولید با مشارکت مردم استفاده کرد. دانشبنیانها مهمترین تجربه مردمیسازی در اقتصاد هستند؛ چون متشکل از نخبگانی هستند که به تولید دانش و فناوری، متناسب با دانش و تکنولوژی روز دنیا اقدام میکنند.
با توجه به اینکه اصفهان پس از تهران دومین استانی است که بیشترین شرکت دانشبنیان را دارد، میتوان با تجاریسازی علم از طریق شرکتهای دانشبنیان و بهرهگیری از انباشت استعدادهای شکلگرفته در این شرکتها به تحقق شعار سال جامه عمل پوشانید. بااینحال برای توسعه این شرکتها در اصفهان باید عزم جدی بهمنظور برطرف کردن موانع و مشکلاتشان وجود داشته باشد.
معضل نقدینگی!
نوآوری و اقتصاد دانشمحور سالهاست که مورد تأکید عالیترین مقامات کشور بوده است. اگر نگاهی به روند رشد شرکتهای بزرگ دنیا بیندازیم، بهخوبی جایگاه دانش و تکنولوژی در ارتقای این شرکتها و کشورهای توسعهیافته مشخص میشود؛ ازاینرو مهمترین عاملی که در شرایط فعلی کشور ما میتواند پیشران حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان باشد، تأمین مالی کسبوکارهای فناورانه است.
در شرایطی که ضعف ارتباط صنایع مادر با دانشبنیانهای اصفهان بهخوبی محسوس است، درحقیقت باید زیستبوم فناوری به رسمیت شناخته شود و سرمایهگذاری از طریق سازوکارهای این زیستبوم به عمل آید و از هرگونه سرمایهگذاری مستقیم و غیراصولی نهادهای عمومی در این حوزه جلوگیری شود تا شرکتهای دانشبنیان شکوفا شوند و سهم دانشبنیانها در اقتصاد اصفهان پررنگتر شود.
دانشبنیانهای اصفهان با وجود برخورداری از دانش و ایدههای نو اغلب با چالشی به نام کمبود نقدینگی مواجه هستند؛ معضلی که باعث میشود بسیاری از ایدههای آنها به مرحله تولید، ارائه محصول و درنهایت سودآوری نرسد. بهزعم کارشناسان، دانشبنیانهای اصفهان در مراحل مختلف فعالیتشان باید روشهای متفاوتی را برای تأمین مالی انتخاب کنند تا شکست نخورند.
تعامل ضعیف صنایع مادر با فناورها
در کمال تأسف ابزارهای تأمین مالی در حوزه توسعه فناوری، ابزارهای ضعیفی است که تأمین مالی دانشبنیانها را دشوار کرده است. صنایع اصفهان هم میتوانند به تأمین مالی دانشبنیانها کمک کنند. این در حالی است که واحدهای بزرگ صنعتی تعامل کافی با این شرکتهای فناور ندارند و بازار مناسب را در اختیار آنها قرار نمیدهند؛ بااینوجود شرکتهای دانش بنیان نمیتوانند درزمینه تأمین مالی موفق عمل کنند.
اصفهان استان صنعتی است و صنایعی که با فناوریهای قدیمی کار میکنند تعدادشان زیاد است. صنایعی همچون فولاد و صنایع فلزی، ریختهگری، آجرپزی، مصالح ساختمانی، سرامیک و بخشهایی مانند دامداری، دامپروری و کشاورزی ظرفیتهای اصفهان هستند. این حوزهها میتوانند با استفاده از ظرفیت دانشبنیانها خود را بهروز کنند.
صنایع سنتی استان برای بهینهسازی مصرف سوخت، بهینهسازی مصرف آب، بهروزرسانی خطوط تولید و سازگاری با محیطزیست میتوانند به سمت استفاده از فناوریهای جدید بروند و خود را بازسازی کنند. اگر این اتفاق بیفتد، شاهد جهش بزرگی در اصفهان خواهیم بود. از سوی دیگر، بازار شرکتهای دانشبنیان و فناور رونق پیدا میکند و مشاغل جدید خلق میشود.
ضعف مطالعات و تحقیقات بازار
ضعف مطالعات و تحقیقات بازار در بین شرکتهای دانشبنیان اصفهان مشهود است. تحقیقات بازار یکی از عوامل مهم برای ورود به بازار مقاصد صادراتی به شمار میرود. برخی شرکتهای دانشبنیان اصفهان از داشتن تیم تخصصی در حوزه صادرات و تجارت بیبهرهاند؛ این در حالی است که مهارت در فروش و بازاریابی تضمینکننده بقای این شرکتهای فناور به شمار میرود.
شرکتهای دانشبنیان اگر به دنبال صادرات محصولاتشان هستند، باید در ابتدا بازار هدف خود را بشناسند. ممکن است صدها طرح دانشگاهی وجود داشته باشد، اما هیچکدام بازار خوبی نداشته باشد. منظور از بازار این است که آیا مشتریانی هستند که محصول تولیدیشان را خریداری کنند؟ اگر وجود دارند، چرا باید محصولشان را بخرند؟ آیا محصولات این شرکتها ارزش بیشتری نسبت به نمونههای داخلی یا خارجی دارد؟
کارشناسان و متولیان حوزه فناوری اما معتقدند که اگر این شرکتها درگیر بازاریابی و مطالعات بازار شوند، از وظیفه اصلیشان یعنی تولید فناورانه غافل میشوند؛ بنابراین باید مجموعههایی کار تحقیقات بازار شرکتهای دانشبنیان را انجام دهند تا صادرات این شرکتها پا بگیرد.
ضعف فروش داخلی و صادرات نوپاها
فروش داخلی و صادرات دانشبنیانهای اصفهان ضعیف است. نداشتن تخصص تیم اجرایی درزمینه بازرگانی، یکی از مسائلی است که هم فعالانی که بهطور مستقیم با شرکتهای دانشبنیان ارتباط دارند روی آن انگشت میگذارند و هم کارشناسان مدیریتی و بازرگانی.
توسعه کیفی شرکتهای دانشبنیان به لحاظ بهرهگیری از نیروی انسانی متخصص و تقویت بازاریابی در گام اول و بعدازآن هم افزایش تعاملات این شرکتها با نهادهای حمایتی و تسهیلگر توصیهای است که کارشناسان برای توسعه صادراتی این شرکتها به آن اشاره میکنند.
بر اساس اطلاعات فعالان بخش خصوصی، یک یا دو درصد از صادرات کشور به روش دانشبنیان و نوآورانه صورت میگیرد و سایر بخشهای صادرات به شکل سنتی انجام میشود. در این بین شرکتهای فناور استان از بازار و اقتصاد استان و کشور سهم کوچکی دارند.
توسعه و تجاریسازی طرحهای دانشبنیان اصفهان ضرورت دارد و برای تحقق این مهم زیرساختهای بازاریابی و توسعه بازار باید در شرکتهای دانشبنیان اصفهان تقویت شود و این شرکتها بدنه مدیریتی خود را به لحاظ بازرگانی قوی کنند که این وظیفه برعهده مدیران شرکتهای دانشبنیان اصفهان است.
ضعف تخصص!
دانشگاهها یکی دیگر از حلقههای دخیل در زیـسـتبوم اقـتصاد دانشبنیان اصفهان هستند. برخی شرکتهای دانشبنیان اصفهان از داشتن تیم تخصصی در حوزه صادرات و تجارت بیبهرهاند؛ این در حالی است که مهارت در فروش و بازاریابی تضمینکننده بقای این شرکتهای فناور بهشمار میرود.
زمزمهها حاکی از این است که حتی برخی شرکتهای دانشبنیان هنوز در زمینه استفاده از نرمافزارها و سامانه تجزیهوتحلیل دادهها نیز ضعف دارند؛ اینها مشکلاتی است که بهواسطه بهرهگیری از نیروی انسانی متخصص حلوفصل میشود و این نیروی انسانی ماهر از دانشگاهها باید تأمین شود.
دانشبنیانها تکبعدی فکر میکنند. آنها فقط روی ایده و کارهای فنی متمرکز شدهاند و فکر میکنند چون ایده خوبی دارند، میتوانند موفق شوند؛ این در حالی است که برای موفقیت در صادرات و بازاریابی داخلی بهطور حتم باید تیم تخصصی فروش و تیم صادراتی داشته باشند.
وقتی صحبت از شرکتهای دانشبنیان و استارتاپها میشود، به این معنی است که این شرکتها مجموعهای از خدمات را ارائه میدهند و به همین دلیل باید ترکیبی از تخصصها را داشته باشند و انواع نیروهای متخصص را بهکارگیرند.