به گزارش اصفهان زیبا؛ قلعه تبرک (طبرک) یکی از عظیم‌ترین و غیرقابل نفوذترین دژهای مستحکم تاریخی ایران در شرق اصفهان بوده است. این قلعه را به‌دلیل اینکه خاستگاه دیلمیان از طبرستان بوده، آن را «طبرستان کوچک» نیز نام‌گذاری کرده‌اند. این قلعه از دو طرف به چشمه خوراسگان و راهروان می‌رسیده و با کاخ‌های دیلمیان در نزدیکی سبزه‌میدان کنونی با راه‌های زیرزمینی پیوسته بوده و اما پاقلعه مجموعه‌ای است که اطراف محله قلعه تبرک (طبرک) را در برگرفته است.
حدود 51 سال قبل در محله پاقلعه تبرک (طبرک) اصفهان زاده شده و از دوران کودکی در همین محدود رشد و نمو پیدا کرده است و پدر و اجداد او نیز همگی متعلق به همین محله پاقلعه هستند. پدربزرگش خانه‌ای را که در شرایط فعلی او در آن ساکن شده در قدیم در پاقلعه ساخته است. نامش حسین مطیع، متولد 1352 و استاد دانشگاه و دارای دکتری الهیات دانشگاه معارف قم، فوق‌لیسانس الهیات دانشگاه امام صادق (ع)، مدير مركز معارف اسلامی و ادبيات فارسی دانشگاه صنعتی اصفهان، سردبیر فصلنامه علمی‌تخصصی «مینای معرفت» مرکز معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، دبیر هیئت نظارت بر تشکل‌های اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، عضو شورای پژوهش اداره ارشاد استان اصفهان و عضو کمیته نظارت بر نشریات دانشجویی دانشگاه صنعتی اصفهان است. او از افراد بومی و قدیمی محله پاقلعه تبرک (طبرک) اصفهان است و سالیان متوالی در دانشگاه‌های متفاوت مشغول به تدریس دانشجویان بوده.
موفقیت‌های علمی و تألیف کتاب‌ها
این استاد دانشگاه ساکن محله پاقلعه تبرک درباره موفقیت‌های علمی که داشته و کتاب‌هایی که تألیف کرده به «هم‌محله» می‌گوید: «بنده تاکنون در 20 دانشگاه کشوری برای دانشجویان تدریس داشته‌ام و در حال حاضر در دانشگاه صنعتی اصفهان مشغول تدریس هستم. در این دانشگاه بیشتر بر تدریس متمرکز شده‌ام. بنده به‌عنوان استاد برتر بسیج شناخته شدم و استاد نمونه و برتر حوزه معارف اسلامی هم بوده‌ام.»
مطیع تأکید می‌کند: «بنده 51 سال قبل در همین محله پاقلعه تبرک (طبرک) اصفهان به دنیا آمدم. در آن ایام رسم نبود که برای به دنیاآمدن فرزندان، مادران آن‌ها را برای زایمان به بیمارستان ببرند و خانواده بنده نیز از خانواده‌های اصیل و سنتی این محله بودند که برای به دنیاآمدن من قابله را به منزلمان آوردند و مادرم بنده را در خانه زایمان کرد و در پاقلعه به دنیا آمدم. در حقیقت از افراد اصیل و بومی محله پاقلعه تبرک (طبرک) هستم و در شرایط فعلی در منزل پدربزرگم در همین محدوده ساکن شده‌ام.»
او درباره قدمت محله پاقلعه تبرک (طبرک) عنوان می‌کند: «پاقلعه مجموعه‌ای است که اطراف محله‌ای به‌نام قلعه تبرک (طبرک) را در برگرفته. قلعه تبرک یک قلعه قدیمی در اصفهان بوده که از قرن دوم تا قرن دهم، یعنی حدود هشت قرن این محله به‌صورت یک قلعه بوده و اطراف آن را دیوار کشیده بودند. از خاک برای ساخت دیوار استفاده کرده بودند و در اطراف آن هم خندقی بوده و پشت دیوارها چشمه‌ای هم جریان داشته. این خندق بعد به چشمه تبدیل شده است؛ یعنی وقتی فردی از بیرون قلعه می‌آمد ابتدا با خندقی در اطراف قلعه مواجه می‌شده و بعدازآن دیوارهای قلعه را می‌دیده و اگر به او اجازه می‌دادند می‌توانست وارد قلعه شود. اطراف این قلعه منطقه‌ای به نام پاقلعه نیز وجود داشته است.»
این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: «علت اینکه به این منطقه پاقلعه می‌گویند، به همین دلایل است. این محله شامل خیابان‌های ملک، بخشی از خیابان نشاط، بخشی از خیابان گلزار کنونی و بخشی از خیابان احمدآباد می‌شود و همه این خیابان‌ها در گذشته منطقه‌ای بوده است که به آن پاقلعه می‌گفتند و حتی در افسانه‌ها آمده که قلعه تبرک یک تونلی بوده که این تونل می‌رسیده به سبزه‌میدان قدیم یا میدان امام علی(ع) فعلی که در گذشته به آن میدان کهنه هم می‌گفتند و قبل از دوران صفویه میدان اصلی اصفهان بوده است.»
انگورستان ملک تبدیل به حسینیه می‌شود
مطیع خاطرنشان می‌کند: «بعد از آن در دوران صفویه میدان جدیدی را می‌سازند که به نام میدان امام حسین(ع) یا نقش‌جهان معروف می‌شود و متعلق به دوران صفویه است. در مقابل میدان قدیم یا میدان کهنه‌ای که مدتی اسم آن سبزه‌میدان بوده است و اکنون شهروندان آن را به نام میدان امام علی(ع) می‌شناسند، این میدان با معماری و ساخت کامل و جدید است. اینکه آیا واقعا در ایام قدیم در قلعه تبرک (طبرک) تونلی وجود داشته یا نه، در حد افسانه بوده و به‌طورقطع نمی‌توان این مورد را اعلام کرد که تونلی بوده که از دل قلعه تبرک اهالی این محله را به میدان کهنه برساند و این موضوع در حد یک افسانه در بین مردم رایج بوده است.»
او ادامه می‌دهد: «در شرایط فعلی بخش‌هایی از دیواره‌های قلعه باقی‌مانده و هنوز خراب نشده است و اگر در بعضی از نقاط این محله دقت کنیم، به‌وضوح می‌بینیم که چشمه هنوز به‌طور کامل وجود دارد و آب آن کمتر شده یا خشکیده و دورتادور قلعه خندق است. بخش‌هایی از دیواره‌های قدیمی قلعه تبرک هم وجود دارد و منطقه اطراف آن را پاقلعه می‌گویند که در گذشته به اسم خیابان ملک معروف بوده است؛ به دلیل اینکه در گذشته شخصی به‌نام ملک‌التجار در زمان قاجاریه زندگی می‌کرده و یک باغی را به اسم باغ انگور در این منطقه خریداری می‌کند و سپس به آبادکردن آن می‌پردازد. او در این منطقه حسینیه و مسجدی را می‌سازد و بعدازآن اقدام به ساخت حمام و مدرسه‌ای در خیابان ملک می‌کند و نام همه این ساخت‌وسازها را ملک می‌گذارد.»
این ساکن محله پاقلعه درباره مذهبی‌بودن محدوده خیابان ملک از زمان گذشته تاکنون می‌گوید: «در خیابان ملک حسینیه ملک، حمام ملک، مدرسه ملک و انگورستان ملک وجود داشت و بعد از مدتی انگورستان ملک تبدیل به حسینیه می‌شود که مزار ملک‌التجار هم در این حسینیه قرار دارد. در حقیقت ملک‌التجار این خیابان را در منطقه پاقلعه اصفهان آباد می‌کند و این محدوده به‌عنوان منطقه‌ای می‌شود که از دوران قاجاریه یک منطقه سنتی و اصیل برای انجام عزاداری‌های اهل‌بیت (ع) و محفلی برای انجام عزاداری امام حسین(ع) در ماه محرم و صفر می‌شود. از گذشته تاکنون در طول سال هم در اعیاد و در ماه رمضان به‌طورمنظم برنامه‌های مذهبی در حسینیه انگورستان ملک برگزار می‌شود.» این استاد دانشگاه اظهار می‌کند: محدوده پاقلعه تبرک (طبرک) اصفهان که به‌طور طبیعی منطقه‌ای سنتی بوده، برای گردشگری خاص در دوران پهلوی دوم به آن توجه ویژه‌ای شده و این منطقه بازسازی هم می‌شود. یادم می‌آید حتی توریست‌های خارجی قبل از انقلاب زمانی که بنده کودک بودم، برای بازدید از انگورستان ملک به این محله می‌آمدند و بعد از انقلاب این بازدیدها به‌مراتب کمتر شد. در حال حاضر دوباره به‌آرامی بازدید توریست‌ها از این محدوده رونق گرفته است و در ایام نوروز معمولا انگورستان ملک محل تردد توریست‌های خارجی می‌شود.»
کمبود پارکینگ در محله پاقلعه تبرک
مطیع در ادامه به مشکلات محله اشاره و خاطرنشان می‌کند: «در این محله مشکل کمبود پارکینگ خودروها وجود دارد. از معضلات دیگر این منطقه وجود گذرهای تنگ است که هنوز تخریب اساسی برای پهن‌شدن خیابان‌ها و گذرها توسط شهرداری منطقه انجام نشده است و دلیلی هم برای تأخیر در این مورد وجود ندارد. با توجه به تردد و ترافیکی که به علت تنگ‌بودن گذرها در محدوده وجود دارد و عبور و مرور شهروندان را با چالش مواجه می‌کند، باید تخریب‌ها برای پهن‌شدن گذرها انجام بگیرد.»
او درباره برخورداری محله پاقلعه از وجود بزرگان و مشاهیر از گذشته تاکنون می‌گوید: «محله پاقلعه برخوردار از اقوام بومی است که اصالت خود را حفظ کرده و مردمان این محله در طول زمان بسیار مذهبی بودند و به اعتقادات مذهبی خودشان پایبند هستند. در طی گذر زمان در محله پاقلعه بزرگانی از اصناف، علما و مشاهیر مختلف پرورش یافته‌اند. این محله سنتی و قدیمی شهدای زیادی را تقدیم انقلاب کرده و رزمندگان، هنرمندان و هنرپیشه‌های زیادی هم بودند که در این منطقه رشد و نمو پیدا کردند و برای کل کشور افتخارآفرین شدند.» این استاد دانشگاه ساکن محله پاقلعه تبرک تأکید می‌کند: «شهید حسن قاضی فرمانده سپاه اصفهان دوران جنگ، استاد عبدرسول عبودیت استاد فلسفه، هنرمند نقاش و خطاط معروف و هنرمند معروف رضا ارحام صدر و بزرگانی مانند آیت‌الله عبداللهی و حاج‌آقا کمال فقیه ایمانی(ره) نیز از همین منطقه پاقلعه بودند و این محدوده برخوردار از ورزشکاران و پهلوانان رشته کشتی و چهره‌های هنری زیادی نیز بوده است.»
