آداب این شهر بر هامون‌نهاده

«اصفهان را نیمه خوانند از جهان / صد جهان من دیده‌ام در اصفهان».

تاریخ انتشار: 09:23 - شنبه 1403/12/25
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
آداب این شهر بر هامون‌نهاده

به گزارش اصفهان زیبا؛ «اصفهان را نیمه خوانند از جهان / صد جهان من دیده‌ام در اصفهان». علامه جلال‌الدین همایی؛ شاعر، خوشنویس، مورخ، ادیب و دانشمند جامع دوران خود، در مطلع شعری که در وصف اصفهان سروده، از 100 جهانی سخن می‌گوید که در این شهر کهن دیده است: «هفت‌دست و هشت‌خلد و چارباغ و جنت و باغ ارم رشک جنان و باغ‌تخت و آیینه‌خانه و چارحوض و قصر عباسی و نمکدان و طوقچی و… .»

دیوان اشعار، کتب و آثار شعرای بزرگ، مورخان، ادیبان، حکما، فقیهان، دانشمندان، جهانگردان و فرهیختگان روزگاران دور را هم که ورق می‌‌زنیم، آنجا که برای این دیار «بر هامون‌نهاده» سخن گفته‌اند، رشک‌برانگیزش خوانده‌اند و از دلبریی‌هایش گفته‌اند؛ از فرهنگ و آداب‌‌ورسوم و خرده‌فرهنگ‌ها و فرهیختگی‌ها و زیبایی مسحورکننده و آثار تاریخی و… .

این شهری است که ناصرخسرو، هزار سال قبل در سفرنامه خود توصیفش کرده است: «شهری است برهامون‌نهاده، آب‌وهوایی خوش دارد و هرجا که 10 گز چاه فرو برند، آبی سرد خوش بیرون آید و شهر دیواری حصین بلند دارد و دروازه‌ها و جنگ‌گاه‌ها ساخته و بر همه بارو و کنگره ساخته و در شهر جوی‌های آب روان و بناهای نیکو و مرتفع و در میان شهر مسجد آدینه بزرگ نیکو و باروی شهر را گفتند سه فرسنگ‌ونیم است و اندرون شهر همه آبادان که هیچ از وی خراب ندیدم و بازارهای بسیار، و بازاری دیدم از آن صرافان که اندر او دویست مرد صراف بود و هر بازاری را دربندی و دروازه‌ای و همه محلت‌ها و کوچه‌ها را همچنین دربندها و دروازه‌های محکم و کاروان‌سراهای پاکیزه بود و کوچه‌ای بود که آن را کوطراز می‌گفتند و در آن کوچه 50 کاروان‌سرای نیکو و در هر یک بیاعان و حجره‌داران بسیار نشسته و این کاروان که ما با ایشان همراه بودیم یک‌هزار و سیصد خروار بار داشتند که در آن شهر رفتیم، هیچ بازدید نیامد که چگونه فرو آمدند که هیچ‌جا تنگی موضع نبود و نه تعذر مُقام و علوفه… .»

تو گویی در بهشتی خیالی قدم می‌زنی؛ شهری همه آبادان و نیکو، بی‌هیچ خرابی. او که در دوران خودش ایرانگردی تمام‌عیار بود، کلامش را برای اصفهان ما چنین به پایان می برد: «من در همه زمین پارسی‌گویان شهری نیکوتر و جامع‌تر و آبادان‌تر از اصفهان ندیدم.»

اصفهان شهر رمزها و افسانه‌هاست و چه بسیار رازهای مگو و چه بسیار آداب‌ورسوم و سبک زندگی‌ها که طی هزاران سال، در دل این لعل ایران‌زمین ماند و در نوشته‌ها نیامد و تاریخ از آن آگاه نشد.

این نقیصه البته در دوران مدرن و با ظهور مطبوعات و رسانه‌ها و به‌ویژه در قالب تاریخ شفاهی تا حدودی جبران شد و طی سال‌های اخیر، تلاش‌هایی صورت گرفت تا بخشی از تاریخ ناگفته اصفهان روایت شود.

«هم‌محله» نیز از بدو تولد ذیل «اصفهان‌زیبا» گامی بود در این راستا. در دوران جدید این نشریه که از مرداد سال جاری آغاز شد، در کنار طرح و تبیین مشکلات اهالی محله‌ها، راوی تاریخ، خرده‌فرهنگ‌های محلی، نخبگی‌ها و فرهیختگی‌های محله‌های شهر هستیم.

اصفهان در تقسیم‌بندی‌های شهری فعلی، 15 منطقه و بیش از 250 محله دارد و پرواضح است که وجود مطبوعات و رسانه‌هایی که به‌طور ویژه به دل محله‌ها بروند، ضرورتی انکارناپذیر است.

در دوره جدید، تاکنون 23 شماره برای محله‌های مختلف منتشرشده و شماره پیش رو نیز، مروری است بر آداب‌ورسوم نوروزی و رمضانی محله‌های اصفهان در گذشته‌های دور.

برچسب‌های خبر
اخبار مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید

- دیدگاه شما، پس از تایید سردبیر در پایگاه خبری اصفهان زیبا منتشر خواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد‌شد
- دیدگاه‌هایی که به غیر از زبان‌فارسی یا غیرمرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد‌شد

ده + دوازده =